19th Century Diwan Poet Hayri and His Poems

Yıl 2021, Sayı: 67, 122 - 146, 01.12.2021

Orhan Kılıçarslan

Öz

Among diwans there are ones which are arranged/analysed by the poet himself and also those which are compiled by someone else after the decease of poets. Information about poets whose poems could not be compiled for any reason could be attained thanks to periodicals which serve as the literary and cultural database of the period. There are periodicals which are released systemically and also those which have no regularity. Within these periodicals, we can add new information about a poet with poetry samples to the existing restricted ones in literary sources. Periodicals are important for detecting the identity of the poet by comparing his poems included in other periodicals/resources. Also, these records provide us with valuable information for detecting the relation of poet’s era with his previous and following period. A periodical which sets an example for these evaluations is recorded in 22 Sel 2299 at Edirne Selimiye Manuscript Library. On this periodical, the poems of Hayri who is one of 19th century poets have been detected and with reference to these poems, evaluations on the poems of the poet have been carried out.

Anahtar Kelimeler

Hayri, Diwan Poetry, Periodical, Poet, 19th century

19. YÜZYIL DİVAN ŞAİRİ HAYRÎ VE ŞİİRLERİ

Öz

Divanlar arasında şairin kendisi tarafından tertip edilenler/görülenler olduğu gibi ölümlerinden sonra bir başkası tarafından derlenmiş örneklere de rastlanabilmektedir. Şiirleri herhangi bir sebepten toplanamamış şairlere ilişkin bilgiler döneminin edebiyat ve kültür hafızası olan mecmualar vasıtasıyla ortaya konulabilir. Sistematik bir biçimde yazılan mecmualar olabildiği gibi belirli bir düzeni takip etmeyen mecmualar da vardır. Bu mecmualar içinde şiirlerinden örnekler olan şairler hakkında edebiyat kaynaklarında yer alan sınırlı bilgilere yeni bilgiler eklenebilmektedir. Mecmualar, diğer mecmualarda/kaynaklarda geçen şiirlerin karşılaştırılması yoluyla şairin kimliğinin tespit edilmesi açısından da önemlidir. Ayrıca bu kayıtlar, şairin kendi dönemi ile önceki ve sonraki dönem şairleri ile olan ilişkilerini tespit etme açısından da değerli bilgiler sunar. Bu değerlendirmelere örnek teşkil eden bir mecmua Edirne Selimiye Yazma Eser Kütüphanesi 22 Sel 2299 numarada kayıtlıdır. Mecmuada 19. yüzyıl şairlerinden Hayrî’nin şiirleri tespit edilmiş, bu şiirlerden hareketle şairin şiirlerine dair değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hayrî, Divan Şiiri, Mecmua, Şiir, 19. yüzyıl

Kaynakça

• Adıgüzel, Niyazi; Gündoğdu, Raşit. (2014). Ahmed Bâdî Efendi Riyâz-ı Belde-i Edirne 20. Yüzyıla Kadar Osmanlı Edirne’si. Edirne: Trakya Üniversitesi Yayınları.
• Ahmed Bâdî. Riyâz-ı Belde-i Edirne. Edirne Selimiye Yazma Eser Kütüphanesi. No: 22 Sel 2315/1-2-3.
• Akkuş, Metin. (2018). Nefi Divanı. e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57741,nefi-divanipdf.pdf?0 (e.t. 24.05.2020).
• Aksoyak, İ. Hakkı. (2014). Hayrî Efendi Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEIS). http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hayri-efendi (e.t. 03.07.2020).
• Çiftçi, Ömer. (2017). Fatin Tezkiresi (Hâtimetü’l-Eşʻâr). e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55976,fatin-tezkiresi-pdf.pdf?0 (e.t. 18.06.2020).
• Mecmua-i Eş'ar ve Münşeat. Edirne Selimiye Yazma Eser Kütüphanesi. No: 22 Sel 2299.
• Mecmua-i Şuara (?). Edirne Selimiye Yazma Eser Kütüphanesi. No: 22 Sel 2110.
• Mehmed Süreyya. (1996). Sicill-i Osmânî (hzl. Nuri Akbayar) Tarih Vakfı Yurt Yayınları. İstanbul.