Modernizm Şiirinin ve Eleştirisinin Kurʼan Metnine Yaklaşimi;‎ Adonis Bir Örnektir

Yıl 2022, Sayı: 69, 67 - 79, 30.12.2022

Ahmet Onur

https://doi.org/10.5152/AUJFL.2022.1025711

Öz

Kur’an-ı Kerim, eski çağlardan günümüze kadar hem ona inananları hem de onu reddedenleri etkilemeyi bırakmayan eşsiz bir olgudur. Bu etki Müslüman şairlerle sınırlı kalmamış, Hıristiyan şairleri de içine alacak şekilde genişlemiştir. Bu çalışma, modernizm şiirinin ve eleştirişinin en önde gelen teorisyenlerinden biri olan Adonis’in şiirleri ve eleştirisini inceleyerek modernizm şiirinin ve eleştirisinin Kur’an metnine yaklaşımını ele almaya çalışmaktadır. Adonis, batı düşünce ve edebiyatından etkilenerek Arap şiirinde yeni bir metot açmaya çalışmıştır. Fakat bu metot ancak batı etkisinden kaynaklanmış ve Arap şiirine sadece dil açısından yakınlaşmıştır. Düşünce ve vizyon ise doğulu değil batılıdır. Bu çalışmada Adonis’in, Kur’an-ı Kerim’in gerektirdiği dini imaları reddetmesine rağmen hayranlık duyduğu ve yararlanmaya çalıştığı Kur’an metninin diline yaklaşımı ele alınacaktır, Adonis’in Kur’an metniyle uğraşmasının olumlu yönü, yalnızca yeni benzersiz dilinin tanıtımıyla sınırlıydı, diğer tarafta ise toplum hayatında dini reddedişini, Yaratıcısı Allah’a isyanını, dini tanımayan ateist bir tasavvufu benimsemesini gördük. Bütün bunlarda kutsalı aşmaya ve kendini değiştirebilecek yeni bir tanrı yapmaya ve inandığımız dinin yerini alacak şiirsel bir din getirmeye çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kurʼan Metni, Modernizm Şiiri ve Eleştirisi, Ret, Adonis‎

مقاربة شعر الحداثة ونقدها للن ّص القرآن ّي؛ أدونيس نموذ ًجا

Öz

شّكلالقرآنالكريمظاهرةفريدةلمتقفعنالتأثيرسواءفيالمؤمنينبهوالرافضينلهمنذالقدمحتىيومناهذا،وقدكانللغتهالفريدةتأثير ملحوظفيالّشعراء،فاستقَوامنَمعينهالُمعِجزفيالبلاغة،ولميقفهذاالتأثيرعندالّشعراءالمسلمين،بلامتدّفشملالّشعراءالنّصّارى أيًضا.يُحاولهذاالبحثتناولمقاربةشعرالحداثةونقدهاللنّصالقرآنّيمنخلالأشعارأدونيسونقده،وهوواحدمنأبرزالمنظرين لشعرالحداثةونقدها،وقدحاولمنخلالتأثّرهبالفكروالأدبالغربّيأنيختّطمساًراجديدًافيالّشعريّةالعربيّة،ولكّنهذاالمساركان ثمرةغربيّةلايُقّربهاإلىالّشعريّةالعربيّةغيراللغة،أّماالفكروالرؤيافهماغربيّانلاشرقيّان.وفيهذاالبحثنتناولاقترابأدونيسمن لغةالنّصالقرآنّيالتيأُعجببهاوحاولالاستفادةمنهاعلىالّرغممنرفضهللمضامينالدّينيّةالتييدعوإليهاالقرآنالكريم،وقداقتصر الجانبالإيجابّيلتعاملأدونيسمعالنّصالقرآنّيعلىإعلاءلغتهالفريدةالجديدةفحسب،أّمافيالجانبالآخرفقدرأينارفضهللدّينفي حياةالمجتمعوتمّردهعلىاللهالخالقواعتناقهصوفيّةإلحاديّةلاتعترفبالدّين،وهوفيكّلذلكيُحاولتجاوزالمقدّسوجعلنفسهإلًها
جديدًا قاد ًرا على التغيير ومب ِّش ًرا بدين شعر ّي يح ّل مح ّل الدّين الذي نُؤمن به.

Anahtar Kelimeler

أدونيس, الرفض, شعر الحداثة ونقدها, الن ّص القرآن ّ

The Approach of Modernity Poetry and Its Criticism to the Qur’anic Text: Adonis as a Model

Öz

The Holy Qur’an constituted a unique phenomenon that did not cease to influence both those who believed in it and those who rejected it from ancient times until the present day. This influence did not stop with Muslim poets but extended to include Christian poets as well. This research attempts to approach the modernity poetry and its criticism of the Qur’anic text through Adonis’ poems and criticism, and he is one of the most prominent theorists of modern poetry and its criticism. Influenced by western thought and literature, he tried to take a new approach to Arabic poetry. But it is a western product that does not bring it closer to Arabic poetry other than the language. And for thought and vision, it belongs to the European West, not the Islamic East, we deal with Adonis’ approach to the language of the Qur’anic text, which he admired and tried to benefit from despite his rejection of the religious implications called for by the Holy Qur’an, The positive aspect of Adonis’ dealing with the Qur’anic text was limited only to the promotion of its new unique language. On the other hand, we saw his rejection of religion in the life of society, his rebellion against God the Creator, and his adoption of an atheistic mysticism that does not recognize religion. In all of this, he is trying to transcend the sacred and make himself a new deity capable of change and preaching a poetic religion that will replace the religion we believe in.

Anahtar Kelimeler

Adonis, Modernity Poetry and Its Criticism, Rejection, The Qur'anic Text

Kaynakça

• Adonîs. (1978). es-Sâbitu veʼl-Mutehevvil, 3- Sadmetuʼl-Hedâse. ‎Beyrȗt: Dâruʼl-ʽAvde, 1.baskı.‎
• Adonîs. (1979). es-Sâbitu veʼl-Mutehevvil, 2- Tesîluʼl-Usȗl. Beyrȗt: ‎Dâruʼl-ʽAvde, 2.baskı.‎
• Adonîs. (1985). Sîyâsetuʼş-Şiʽr. Beyrȗt: Dâruʼl-Âdâb, 1.baskı.‎
• Adonîs. (1989). eş-Şiʽriyyetuʼl-Arabiyye. Beyrȗt: Dâruʼl-Âdâb, ‎‎2.baskı.‎
• Adonîs. (1993). en-Nassuʼl-Kurʼanî ve Âfâkuʼl-Kitabe. Beyrȗt: Dâruʼl-‎Âdâb, 1.baskı.‎
• Adonîs. (1996). el-Eʽmâluʼl-Kâmile. Dımaşk - Beyrȗt: Dâruʼl-Medâ.‎
• Adonîs. (1998). el-Kitab Emsi el-Mekân el-Ân П. Beyrȗt: Dâruʼs-Sâkî, ‎‎1.baskı.‎
• Adonîs. (2002). el-Kitab Emsi el-Mekân el-Ân Ш. Beyrȗt: Dâruʼs-Sâkî, ‎‎1.baskı.‎
• Adonîs. (2005). el-Huviyyetu Ğayruʼl-Muktemile. Dımaşk – Ceble: Bidâyât liʼt-Tibâʽati veʼn-Naşri ‎veʼt-Tevzîʽ, 1.baskı.‎
• Adonîs. (2006). es-Sȗfiyyetu veʼs-Suryâliyye. Beyrȗt: Dâruʼs-Sâkî, ‎‎3.baskı.‎
• Adonîs. (2010). el-Hivârâtuʼl-Kâmile П. Dımaşk – Ceble: Bidâyât liʼn-‎Naşri veʼt-Tevzîʽ, 1.baskı.‎
• Adonîs. (Eylül 2010). Fedâun li Ğubâriʼt-Talʼ. Dubai: Mecelletu ‎Dubai es-Sakâfiyye ve Dâruʼs-Sadâ, 1.baskı.‎
• Altıncı, Muhammed. (1969). Kustâsî el-Himsî Şâʽiren ve Nâkiden ve ‎Edîben. Beyrȗt: Dâruʼl-Envâr, 1.baskı.‎
• Câbir, Kumayhe. (1412/1992). el-Edebuʼl-Hadîs. Kâhire: ed-Dâruʼl-Misriyye el-Lubnâniyye, ‎‎1.baskı.‎
• El-ʽAbde, M, & Abdulhalîm, T. (1417/1997). es-Sȗfiyye Neşʼetuhâ ve ‎Tetavvuruhâ. Kuveyt: Dâruʼl-Erkam, 2.baskı.‎
• El-ʽArvî, Abdullah. (‎‏2012‏‎). Mefhȗmuʼl-İdiyȗlȗciyâ. Ed-Dâruʼl-Beydâʼ ‎‎- Beyrȗt: el-Merkezuʼs-Sekâfî el-Arabî, 8.baskı.‎
• El-Behbîtî, Necîb Muhammed. (1945). Ebȗ Temmâm et-Tâʽî, ‎Hayâtuhu ve Hayâtu Şiʽrihi. Kâhire: Dâruʼl-Kutub el-Misriyye.‎
• El-Ğâmidî, Saʽîd b. Nâsır. (1424/2003). el-İnhirâfuʼl-ʽAkadî fi Edebiʼl-‎Hadâse ve Fikrihâ. Cudde: Dâruʼl-Endelus el-Hadrâʼ, 1.baskı.‎
• Eliot. T. S. (1991). Fiʼş-Şiʽri veʼş-Şuʽarâʼ. Tercemetu: Muhammed ‎Cedîd. Dımaşk: Dâru Kenʽân liʼd-Dirâsâti veʼn-Naşr, 1.baskı.‎
• El-ʽÎsâ, Süleymân. (2003). Evrâkun Min Hayâtî. Nekalathâ ileʼl-‎Feransiyye: Meleke Ebyad. Dımaşk: Vizâretuʼs-Sekâfe.‎
• El-Karnî, ʽAvad‏ ‏b. Muhammed. (1408/1988). el-Hedâsetu fî Mîzâniʼl-‎İslâm. el-Cîze – Mısır: Hecer li-t-Tibâʽatti veʼn-Naşr, 1.bask. ‎
• El-Keylânî, İbrâhîm. (ty). Muhammed el-Bazm Şâʼiruʼl-Arabiyyeti ve ‎Nahviyyihâ. Dımaşk: Dâru Mecelletiʼs-‎Sekâfe.‎
• El-Lacmî, Nebîle er-Rezzâz. (1995). Usȗlun Kadîme fi Şiʼrin Cedîd. ‎Dımaşk: Vizâretuʼs-Sekâfe.‎