Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Devrinde (1284-1396) Stratejik Bir Unsur Olarak Türk Okçuluğu

Yıl 2022, Sayı: 69, 53 - 59, 30.12.2022

Galip Çağ

https://doi.org/10.5152/AUJFL.2022.923886

Öz

Türkiye’de yakın zamanlarda geleneksel Türk okçuluğuna artan ilgi alana dair araştırmaları beslemiş, buna bağlı olarak geçmişte yapılan genel çalışmalar da ayrıntılanmaya başlamıştır. Hem birinci el kaynakların günümüz Türkçesine aktarılması, hem de okçuluğa farklı disiplinler bağlamında yaklaşılması ile bugün elimizde azımsanmayacak bir yekûne de ulaşılmıştır. Ancak özellikle askeri tarih açısından, Türk okçuluğunun geçirdiği süreçler kaynak sıkıntılarına da bağlı olarak net olarak aydınlatılamamıştır. Hal böyle olunca da daha pratik meseleler Türk okçuluğu araştırmalarının merkezine oturmuştur. Osmanlı Devleti’nin kuruluş devri bugün artık birçok açıdan değerlendirilmektedir. Aydınlatılagelen konular olmakla birlikte, halen karanlıkta kalan mevzuların da olduğu aşikârdır. Ki daha yakın zamanda Prof. Dr. İnalcık’ın kuruluşla alakalı ortaya attığı 1302 tarihinin tartışmaları bile henüz bir neticeye erememiştir. Anlaşılan odur ki yeni kaynaklar ve bakış açıları ile konu tartışılmaya da devam edecektir. Bu çalışma Osmanlı’nın kuruluşu meselesine Türk okçuluğu açısından bakmaktadır. Buna göre Türk okçuluğunun sağladığı stratejik avantajlar vurgulanarak kuruluşun bir yönü izah edilmeye çalışılmıştır. Daha evvel kuruluşa dair yapılan araştırmaların gözden kaçan noktaları ve dönem kaynakları da bu teze destek olarak kullanılmıştır. Bu manada, çalışmanın, hem kuruluş devri hem de geleneksel Türk okçuluğu açısından yeni bir bakış sunması umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Türk Okçuluğu, Strateji, Kuruluş Devri, Savaş

Turkish Archery as a Strategic Element in the Foundation Period of the Ottoman Empire (1284–1396)

Öz

Recently, growing interest in Turkish traditional archery in Turkey has supported research in the field. Accordingly, the general studies carried out in the past have begun to be detailed. Today, we have reached a substantial amount, both by transferring primary sources to today’s Turkish and by approaching archery in the context of different disciplines. Despite this, especially in terms of military history, the processes of Turkish archery could not be clarified clearly due to probability and resource constraints. As such, more practical issues came to the center of Turkish archery research. The era of the foundation of the Ottoman Empire has now been evaluated from many angles. Although there are issues that have been revealed, it is obvious that there are still issues that remain in the dark. More recently, Prof. Dr. Even the discussions about the history of 1302, which İnalcık put forward about the establishment, did not come to an end. It seems that new sources and perspectives will continue to be discussed. This study looked at the issue of the foundation of the Ottoman Empire in terms of Turkish archery. Accordingly, one aspect of the establishment was tried to be explained by emphasizing the strategic advantages provided by Turkish archery. The overlooked points of previous research on the establishment and period sources were also used to support this thesis. In this sense, it is hoped that the study will offer a new perspective both in terms of the founding era and traditional Turkish archery.

Anahtar Kelimeler

Foundation Period, Ottoman, Strategy, Turkish Archery, War

Kaynakça

• Alpargu, M., Çağ, G. (2009). “The Concept Of Historical Nationalism And TheCase Of The Battle Of Kosova”. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları, (15), 92-108.
• Altınay, A.R. (1996). Osmanlı Zaferleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Altınsapan, E., Gökalp, Z.D., Yılmazyaşar, H., Gerengi, A. (Mart 2015). “2011-2014 Kazıları Işığında Eskişehir Karacahisar Kalesi”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (10), 621-633.
• Atsız, H. N. (1992). Aşıkpaşaoğlu Tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Başar, F. (1998). “Niğbolu Meydan Muharebesi ve Haçlı Seferleri Tarihindeki Yeri” [Bildiri]. Haçlı Seferleri ve XI. Asırdan Günümüze Haçlı Ruhu Semineri, 26-27 Mayıs 1997, (ss. 117-132), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi.
• Can, B. (2019). “Osmanlı Devleti Klasik Çağ Savaşlarında Okçular”. Nişangâh-ı İstanbul, İstanbul, 131-161.
• Danişmend, İ, H. (2011). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
• Daş, M. (Temmuz 2012) “Saint-Denis Ruhbanının Kroniği Adlı Fransız Kaynağına Göre Niğbolu Savaşı”. Tarih İncelemeleri Dergisi, XXVII, 69-77.
• Doğru, H. (2000-2001) “Karacahisar Kalesi ve Osmanlı Devletinin Kuruluşundaki Önemi”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 105-127.
• Emecen, F. M., (2016). İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Emecen, F. M., (2010). Osmanlı Klasik Çağında Savaş. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Emecen, F. M., (2007). “Niğbolu Savaşı”. TDV İslâm Ansiklopedisi (XXXIII, 89-92). İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Emecen, F. M., (2015) Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş ve Yükseliş Tarihi (1300-1600). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Finkel, C. (2020). Rüyadan İmparatorluğa Osmanlı, Osmanlı İmparatorluğu’nun Öyküsü 1300-1923, (Çev.: Zülal Kılıç). İstanbul: Timaş Yayınları. (2005).
• Fodor, P. (2016). “Osmanlılar ve Savaş 1300-1453”. Fleet K., Özdamar, A. (Ed., ) Türkiye Tarihi 1071-1453, Bizans’tan Türkiye’ye. (ss. 243-282).İstanbul: Kitap Yayınevi.
• İnalcık, H. (2000). “Osman Gazi’nin İznik (Nicaea) Kuşatması ve Bafeus Savaşı”. Özel, O., Öz, M. (Der.,) Söğüt’ten İstanbul’a. (. ss. 301-339). Ankara: İmge Kitabevi
• İnalcık, H. (2007). “Osman I”. TDV İslâm Ansiklopedisi (XXXIII, 443-453) İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• İnalcık, H. (2009). “Osmanlı Sultanı Orhan (1324-1362) Avrupa’da Yerleşme”. Belleten (LXXIII/266, 77-107). Ankara: TTK.
• İnalcık, H. (2015). Kuruluş Dönemi (1302-1482) Osmanlı Sultanları. İstanbul: İSAM Yayınları.
• İnalcık, H. (2020). Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kılıç, A., Altınsapan, E., Gerengi, A., (Nisan 2018). “Eskişehir Karacahisar Kalesi Kazılarında Bulunan (2011-2014) Ok Uçlarının Hız Ve Menzil Analizleri”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (69), 1-14.
• Kılıç, A. (2014). Bir Osmanlı Akıncı Beyi Gazi Evrenos Bey. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Köprülü, F. (1999). Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu. Ankara: TTK Yayınları
• Lefort, J. (2000). “13. Yüzyılda Bitinya”. E. A. Zachariadou (Ed.,) Osmanlı Beyliği(1300-1389). (ss. 106-128). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Lindner, R. P. (2007). “Bapheus and Palekanon”, International Journal of Turkish Studies, XIII/1, 17-26.
• Luttrell, A. (2000). “1389 Öncesi Osmanlı Genişlemesine Latin Tepkileri”. E. A. Zachariadou (Ed.,) Osmanlı Beyliği(1300-1389). (ss. 129-148). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Mehmed Neşrî. (1995). Neşrî Tarihi (Kitâb-ı Cihannümâ) I. F.R. Unat, M.A. Köymen (Haz.,) Ankara: TTK Yayınları.
• Türkmen, M. (Ekim 2017). “Türk Kültür Yaşamında Okçuluk”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (55), 523-533.