İSLAMİYET’İN YARATTIĞI DÜNYADA SANATIN YERİ

Yıl 2009, Sayı: 22, 1 - 10, 01.03.2010

Banu Ayten Akın

Öz

Orta Asya’da Türkler Animizm’den Budizm’e pek çok dinin etkisi altında
kalır. Bir inanç tekniği olarak Şamanizm, oyuncu şamanın gösterilerine rağmen bir
dram sanatı doğurmaz. Tükler Anadolu’ya göç ettikten sonra bu motifler seyirlik
gelenekleri içinde yaşar. İslamiyet ise tasvir ve canlandırmaya yasaklar getirmiştir.
İmparatorluk içinde Meddah, Karagöz, Orta Oyunu gibi türlerin denetimli olarak
yaşamasına izin verir. Semalar ya da taziyeler İslamiyet’in içinde gelişen oyun
türleridir. Sorgulamaya izin vermeyen tüm dinler gibi İslamiyet’in dünya anlayışı
dram sanatının gelişimini engeller. Yönetimin önce Allah ve onun gölgesi sultanın,
askeri ve dinsel sınıfın elinde olması nedeniyle gösterime pek çok yasaklamalar
getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam, Sanat, Din, Geleneksel, Tasvir

Kaynakça

• Kur’an-ı Kerim, Suudi Arabistan Krallığı, Medine-i Münevvere, Hazırlayanlar: Ali Özek, Hayreddin Karaman, Ali Turgut, Mustafa Çağırıcı, İbrahim Kafi Dönmez, Sadreddin Gümüş.
• ARVASİ, Ahmet, Diyalektiğimiz ve Estetiğimiz, İstanbul, 1982.
• ATAY, Tayfun, “Bir Sorun Olarak Dine Bakış”, Birikim Dergisi, sayı:105 – 106, İstanbul, 1998.
• AYVAZOĞLU, Beşir, Aşk Estetiği, Birlik Yayınları, Ankara, 1982.
• AYVAZOĞLU, Beşir, İslam Estetiği, Ağaç Yayınları, İstanbul, 1992.
• ÇAM, Nusret, İslamda Sanat, Sanatta İslam, Akçağ Basım Yayım, Ankara, 1999.
• ÇAM, Nusret,“İslamın Sanata ve Mimariye Bakışı”, Vakıflar Dergisi XXIV, Ank., 1994.
• ÇAMUROĞLU, Reha, Tarih, Heterodoksi ve Babailer, Om Yayınları, İstanbul, 1999.
• GAZALİ, İhyau’Ulumi’d-din, Çeviren: Abdullah Aydın, Karaoğlu Y., c. III-IV, İst., 1993.
• GÖLE, Nilüfer, Modern Mahrem, Metis Yayınları, İstanbul, 1998.
• GRABAR, Oleg, İslam Sanatının Oluşumu, Çeviren: Nuran Yavuz, Y.K.Y., İstanbul, 1998.
• KAGAN, M., Estetik ve Sanat Dersleri, Çeviren: Aziz Çalışlar, İmge Yayınları, İstanbul, 1993.
• KUBAN, Doğan, “Selçuklu Sanat Dünyası”, www.yky.kultur.com.tr, 2002.
• KURDOĞLU, Zerrin, “İslam Felsefesi ve Politik İslam”, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü, Basılmamış Tez, İzmir, 1992.
• MASSIGNON, Louis, “İslam Halklarının Sanatsal Yaratım Yöntemleri”, Çeviren: Ali Berktay, Sanat Dünyamız; Yaratıcı Osmanlılar, sayı:73, İstanbul, 1999.
• SEZEN, Yümni, İslamın Sosyolojik Yorumu, Birleşik Yayınları, İstanbul, 2000.
• TUNALI, İsmail, Estetik, Remzi Y., İst., 1989.
• ÜLKEN, Hilmi Ziya, İslam Felsefesi, Cem Yayınları, İstanbul, 1993.
• ÜNLÜ, Aslıhan, “Türk Tiyatrosunun Kimlik Sorununa Antropolojik Bir Yaklaşım”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir, 2001.