TOKAT'TAN BİR KAÇ FİGÜRLÜ KABARTMA HAKKINDA /

Yıl 2004, Sayı: 13, - , 04.03.2010

Hamza Gündoğdu

Öz

Özet
Prehistorik ve tarihi devirlerden beri önemli yol ve kültürlerin kavşak
noktasında bulunan Tokat'ta Hitit, Frig, Roma, Bizans ve İslami dönemlerden
kalma çeşitli kültür varlıkları bulunmaktadır.
Malazgirt Zaferinden kısa bir süre sonra Tokat ve çevresine yerleşen Türkler,
buralardaki eski uygarlık kalıntılarına yeni eserler katmışlardır. Danişmentliler
döneminde önemli bir merkez olan Niksar ve Tokat'ta bu dönemden kalma pek çok
eser bulunmaktadır.
Danişmentlileritakiben yöre kültüıiine katkıda bulunmuş, Anadolu Selçuklu,
İlhanlı ve Osmanlı dönemlerinde Niksar ve Tokat'taki bazı yapılarda figürlü
kabartmalarla süslü birçok eser inşa edilmiştir.
Niksar'da Hükümet Önü Çeşmesi, Çöreği Büyük Tekkesi, Kardeşler
Çeşmesi, Leylekli Köprü ve Büyük Hamam'da Figürtü kabartınalara özel bir yer ve
sembolik anlam yüklendiği görülmektedir. öte yandan Tokat'ta da Taş Han, Paşa
Hanı gibi yapılarda aynı geleneği sürdüren figürlü kabartmalar bulunmaktadır. Bu
makalede burada karşılaştığımız figürlü kabartmaların; konu, şekil, tipoloji ve
sembolik anlamları üzerinde durulacak ve benzer örnekler arasındaki ilişkiler
ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Tokat, Niksar, Figür, Paşa Ham, Çöreği

 

SEVERAL EXAMPLES OF FIGURATIVE RELIEFS FROM TOKAT
Abstract
Due to its location on important routes and j unction of cu ıtures, the Province
of Tokat has been rich in cultural heritage left by cultures such as Hittites,
Phrygians, Romans, Byzantines and those of the Islamic era.
Following the battle at Manzikert, the Turks settled at Tokat and its
vicinity and changed the architectural landscape with the addition of new
remains to those left by the preceeding cultures of the region.

In partieular, numerous monuments dating to the period of Danışmends have
been found at Tokat and Niksar. Monuments with figurative reliefs were built at
Tokat and Niksar during the periods of the Danışmends, I1hanids, Seljuks, and
Ottomans.
it appears that a speeia! emphasis and symbolism has been plaeed upon the
figurative reliefs at the monuments located at Niksar, ineluding Hükümet Önü
Çeşmesi, Çöreği Büyük Tekkesi, Kardeşler Çeşmesi, Leylekli Köprü ve Büyük
Hamam.
. Similar tradition of employing figurative relief are also common at
monuments sueh as Taş Han and Paşa Hanı in Tokat. This artiele examines the
figurative reliefs İn terms of subject, typology, style, and symbolism attaehed to
these figures and attempts to estabI ish connections with other eomparable
examples located at other plaees.

Key Words: Tokat, Niksar, Figür, Paşa Hanı, Çöreği

Anahtar Kelimeler

-