HATTAT MEHMED ŞEVKİ EFENDİ’NİN TEREKESİNDE BULUNAN MEKTUPLAR ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

Yıl 2012, Sayı: 29, 49 - 81, 19.11.2013

Yusuf Bilen

Öz

Hattat Mehmed Şevki Efendi, hem sanatı hem de hayat prensipleri
açısından sonraki nesiller için örnek bir şahsiyettir. Elimizdeki metrukâtı
bunun güzel bir örneğidir. Eserleri ve talebeleri yoluyla sülüs-nesih yazılarda
mükemmel ortak bir zevkin tesisinde büyük payı olmuştur.
Özel mektup sınıfında değerlendirebileceğimiz Hattat Mehmed Şevki
Efendi terekesinde bulunan mektuplar, değerlendirmeye alındığında birçok
meslek dalını ilgilendiren bir önem arz etmektedir. Terekedeki mektupların
genel muhtevasının hat sanatı etrafında şekillendiği görülmektedir. Hat
sanatının eğitim-öğretim usullerine ışık tuttuğu gibi bir sanatkârın şahsiyeti,
sanat ahlakı, toplumla ilişkileri ve inanışları açısından da dikkate değerdir.

Anahtar Kelimeler

Hattat, Mehmed Şevki, tereke, mektup, uzaktan eğitim, mühür, bedûh

Kaynakça

• Alparslan, Ali (1999). Osmanlı Hat Sanatı Tarihi. İstanbul.
• Alparslan, Ali, (1989). “İslâm Yazı San‘atı”. Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, XIV, İstanbul. 441.
• Alparslan, Ali, (2008). “Mehmed Şevki Efendi”. Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, II, İstanbul. 192.
• Bilen, Yusuf, (2001). Hattat Mustafa Halim Özyazıcı Hayatı, Sanatı ve Eser- leri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilen, Yusuf, (2001). “Erzurumlu Hattat Şevket Efendi”. Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, S. 16, Erzurum 301-316.
• Bilen, Yusuf, (2010). “Hat Sanatı Eğitim ve Öğretiminde Hoca-Talebe Münâsebeti”. Ekev Akademi Dergisi, S.44 Erzurum. 128.
• Bilen, Yusuf, (2010). Hattat Mehmed Şevki Efendi ve Sülüs-Nesih Hat Ekolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozkurt, Nebi, (2004), “Mektup”. DİA. XXIX, Ankara, 13.
• Çam, Nusret, (1994). “İslâm’ın Sanata ve Mimariye Bakışı”. Vakıflar Dergisi, XXIV S. 273-290.
• Derman, M. Uğur, Şevki Efendi Dosyası.
• Derman, M. Uğur (2003). “Mehmed Şevki Efendi”, DİA, XXVIII, Ankara. 532-533.
• Derman, M. Uğur (1998). “Osmanlılar’da Hat Sanatı”. Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, II, İstanbul. 481-486.
• Derman, M. Uğur (1990). Türk Hat Sanatının Şaheserleri. Ankara.
• Devellioğlu, Ferit (1993) Osmanlıca–Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara.
• Gündoğdu, Cengiz (2000). Bir Türk Mutasavvıfı Abdülmecîd Sivâsî Hayatı Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri. Ankara.
• IRCICA, (1999). Mehmet Şevki Efendi’nin Sülüs-Nesih Hat Meşkleri. İstanbul.
• İnal, İbnülemin Mahmud Kemal (1970). Son Hattatlar. İstanbul.
• İşman, Aytekin (2003). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. İstanbul.
• Kallek, Cengiz (1992).“Bedûh”, DİA., V, İstanbul.
• Kütükoğlu, Mübahat S.(1994). Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), İstanbul.
• Landau, Jacob M.(2003). “Küttâb”, DİA, XXVII, Ankara.
• Macdonald, D.B.(1993). “Beduh”, İA, II, İstanbul.
• Mutlu, Fikret(2005). Şemseddin Sivasî’nin Hayatı Eserleri ve Tasavvufi Düşüncesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Okay, M. Orhan(2004). “Mektup” DİA., XXIX, Ankara.
• Öngören, Reşat(2003). “Ma‘rûf-i Kerhî”, DİA, XXVIII, Ankara.
• Pakalın, Mehmet Zeki (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, I-II-III., İstanbul.
• Rado, Şevket(1984). Türk Hattatları, İstanbul.
• Sayar, Ahmet Güner (2004). A. Süheyl Ünver Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri 1898-1986. İstanbul.
• Serin, Muhittin, (1999). Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, İstanbul.
• Sertoğlu, Midhat. (1986). Osmanlı Tarih Lûgatı, İstanbul.
• Şemseddin Sâmî, (1978) Kāmûs-i Türkî, I-II, İstanbul.
• Uşun, Salih (2006). Uzaktan Eğitim, Ankara.
• Uzun, Mustafa (1994) “Ebced”, DİA, X, İstanbul.
• Ünver, A. Süheyl, “Hayırdır İnşallah” Süleymaniye Kütüphanesi, Dosya no: 8.
• Ünver, A. Süheyl, Süleymaniye Kütüphanesi, Dosya no: 82/42.
• Ünver, A. Süheyl, Gülbün Mesara, Defter no: 234.
• Yazır, M. Bedreddîn (1942). Eski Yazıları Okuma Anahtarı, İstanbul.
• Yazır, M. Bedreddîn (1981). Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli, I- III, Ankara.
• Yılmaz, Abdulkadir (2004). Türk Kitap Sanatları Tabir ve Istılahları, İstanbul.