BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2013, Sayı: 31, 51 - 67, 02.05.2014

Öz

Village Dölek which is connected to central district of Gümüşhane is one of the primitive pottery centers which has been tried to maintain in Anatolia. Primitive production continued for generations with simple techniques by women that shows a regular craftsmanship. Proper production of manually shaped pots is probably based on Dölek women’s transmission of traditions that were established centuries ago. Pottery was made in almost each house in the past, but nowadays it is continued by few women’s effort. In this study, pottery at Village Dölek was evaluated in terms of preparation of raw material and clay, tools, methods for shaping, firing, types of first coat and forms of cup, and compared with other primitive pottery centers in Anatolia.

Kaynakça

  • Aslan, E. E. (2012). “Avanos Çömlekçili ğinde Kaybolan Bir Değer: Kara Fırın” İdil Sanat ve Dil Dergisi, C.1, S.4, Konya, 1-13.
  • Biçici, P. (2010). Elazı ğ- Uslu Köyü Çömlekçiliğinin Seramik Çamur, Sır ve Astar Bünyelerinde Kullanım Özelliklerinin Ara ştırılması, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisli ği Anabilim Dalı (Yayınlanmamı ş) Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
  • Biçici, P.- Çakı, M.-Ercan, H.F. (2010). “Elazı ğ-Uslu Çömlekçi Kilinin Özellikleri, Seramik Astar ve Sırlarda Kullanımı” 4. Uluslararası Eski şehir Pişmiş Toprak Sempozyumu Bildiriler, Eskişehir, 115-128. Bozkurt, H.- Özkoca, B. ( 2012). “Manisa İli Kula İlçesi Çömlekçiliği” Batman Üniversitesi Ya şam Bilimler Dergisi, C.1, S.1, Batman, 6596
  • Çalı şıcı, İ. (2003). Ege Bölgesi’nde Geleneksel Çömlekçiliğin Bugünkü Durumu, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü Çini ve Çini Onarımları Anasanat Dalı (Yayınlanmamı ş)Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
  • Çizer, S. “Çanakkale Örne ğinde Batı Anadolu Seramikçiliğinin Ege Adalarındaki Uzantıları” www.baser-deu.com Çizer, S. “Batı Anadolu'da Geleneklerini Koruyan Bir Çömlekçilik Merkezi Karacasu” www.baser-deu.com Çizer, S. “Seramikte Odunlu Pi şirim Geleneği; Uzakdoğunun Yüksek Derece Fırınları” www.baser-deu.com Çizer, S.- Uludinç, F. (1996). “Menemen Çömlekçili ğinin, Dünü, Bugünü, Yarını” Türk Kültüründe Menemen Sempozyum, İzmir, 91-98.
  • Çizer, S.- Yarol, Y. (2005). “Çömlekçili ğin Halen Yaşadığı Bir Merkez: Gökeyüp” Sanat Art, No:12, 104-109.
  • Çizer, S. –Mete, Z. (1991). “Antik Dönemden Bugüne Çe şitli Yöre Ve Uygarlıklarda Toprak E şya Yapımında Kullanılan Astar Ve Boya Killerinin Hazırlanması ve Uygulanması” V. Ulusal Kil Sempozyumu, Eski şehir, 407-417.
  • Danaba ş Tuncer, N.( 2006). “Akköy'ün Dünü ve Bugünü” Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, S.9, Erzurum, 73
  • Erman, D. O. (2012). “Türk Seramik Sanatının Geli şimi: Toprağın Ateşle Dansı” ActaTurcıca,Yıl, IV, S.1, 18-33.
  • Ero ğlu, E.- Köktan, Y. (2013). Geleneksel Türk El Sanatlarından Çömlekçilik (Sakarya Örne ği)”Akademik Bakış Dergisi, S.36, 1-14.
  • Güner, G. (1988). Anadolu’da Ya şamakta Olan İlkel Çömlekçilik, İstanbul.
  • Kö şklü, Z. (2005). “ Eski Erzurum Mutfağında Tandır: Yapılışı, Kullanımı Ve Do ğu Anadolu’daki Yeri Üzerine” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S.2, Eski şehir, 155–177.
  • Özkul Fındık, N. (2008). Hasankeyf Seramikleri (2004-2006), Ankara.
  • Özkul, N. (1997). “Aya ş Çömlekçiliği” Ayaş ve Çevresi Kültür-Sanat Ara ştırmaları Sempozyumu Bildirileri (2-3 Mayıs 1997), 111-126.
  • Pala, İ. (2006). “Ege Bölgesi’nde Geleneksel Çömlekçilikte Kullanılan Pi şirim Teknikleri” 6.Uluslararası Katılımlı Seramik Kongresi, Sakarya, 580- 585.
  • Uysal, A.O. (2008).“Ezine-Akköy’de Tarihî Anıtlar ve Seramikçilik” Ezine De ğerleri Sempozyumu (29-30 Ağustos 2008), Çanakkale, 1-26.
  • Ünal, S. (2007). “Sagalassos’da Seramik” 1.Burdur Sempozyumu Bildiriler (16 – 19 Kasım 2005), C.1, Burdur, 748-752.

GÜMÜŞHANE/ DÖLEK KÖYÜNDE ÇÖMLEKÇİLİK / Pottery at Village Dölek/Gümüşhane

Yıl 2013, Sayı: 31, 51 - 67, 02.05.2014

Öz

Gümüşhane ilinin merkez ilçesine bağlı Dölek Köyü Anadolu’da
yaşatılmaya çalışılan ilkel çömlekçilik merkezlerinden biridir. Kadınlar
tarafından basit yöntemlerle nesiller boyu devam eden ilkel üretim muntazam
bir işçilik göstermektedir. Elle biçimlendirilen çömleklerin bu kadar düzgün
bir şekilde üretilmesi olasılıkla Dölekli kadınların geçmişi asırlar öncesine
dayanan gelenek aktarımına dayanmaktadır. Geçmişte Dölek Köyünde
hemen her evde yapılan çömlekçilik günümüzde az sayıdaki kadının
çabasıyla sürdürülmektedir. Bu çalışmada Dölek Köyü çömlekçiliği,
hammadde ve hamurun hazırlanması, kullanılan aletler, biçimlendirme
yöntemleri, pişirme, astar türleri ve kap formları açısından değerlendirilmiş,
Anadolu’daki diğer ilkel çömlekçilik merkezleri ile karşılaştırılmıştır.
Anahtar kelimeler: Çömlek, Gümüşhane/ Dölek Köyü, İlkel Çömlekçilik.
Pottery at Village Dölek/Gümüşhane
Abstract
Village Dölek which is connected to central district of Gümüşhane is
one of the primitive pottery centers which has been tried to maintain in
Anatolia. Primitive production continued for generations with simple
techniques by women that shows a regular craftsmanship. Proper production
of manually shaped pots is probably based on Dölek women’s transmission
of traditions that were established centuries ago. Pottery was made in almost
 

each house in the past, but nowadays it is continued by few women’s effort.
In this study, pottery at Village Dölek was evaluated in terms of preparation
of raw material and clay, tools, methods for shaping, firing, types of first coat
and forms of cup, and compared with other primitive pottery centers in
Anatolia.
Keywords: Pot, Gümüşhane/Village Dölek, Primitive Pottery.

Kaynakça

  • Aslan, E. E. (2012). “Avanos Çömlekçili ğinde Kaybolan Bir Değer: Kara Fırın” İdil Sanat ve Dil Dergisi, C.1, S.4, Konya, 1-13.
  • Biçici, P. (2010). Elazı ğ- Uslu Köyü Çömlekçiliğinin Seramik Çamur, Sır ve Astar Bünyelerinde Kullanım Özelliklerinin Ara ştırılması, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisli ği Anabilim Dalı (Yayınlanmamı ş) Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
  • Biçici, P.- Çakı, M.-Ercan, H.F. (2010). “Elazı ğ-Uslu Çömlekçi Kilinin Özellikleri, Seramik Astar ve Sırlarda Kullanımı” 4. Uluslararası Eski şehir Pişmiş Toprak Sempozyumu Bildiriler, Eskişehir, 115-128. Bozkurt, H.- Özkoca, B. ( 2012). “Manisa İli Kula İlçesi Çömlekçiliği” Batman Üniversitesi Ya şam Bilimler Dergisi, C.1, S.1, Batman, 6596
  • Çalı şıcı, İ. (2003). Ege Bölgesi’nde Geleneksel Çömlekçiliğin Bugünkü Durumu, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü Çini ve Çini Onarımları Anasanat Dalı (Yayınlanmamı ş)Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
  • Çizer, S. “Çanakkale Örne ğinde Batı Anadolu Seramikçiliğinin Ege Adalarındaki Uzantıları” www.baser-deu.com Çizer, S. “Batı Anadolu'da Geleneklerini Koruyan Bir Çömlekçilik Merkezi Karacasu” www.baser-deu.com Çizer, S. “Seramikte Odunlu Pi şirim Geleneği; Uzakdoğunun Yüksek Derece Fırınları” www.baser-deu.com Çizer, S.- Uludinç, F. (1996). “Menemen Çömlekçili ğinin, Dünü, Bugünü, Yarını” Türk Kültüründe Menemen Sempozyum, İzmir, 91-98.
  • Çizer, S.- Yarol, Y. (2005). “Çömlekçili ğin Halen Yaşadığı Bir Merkez: Gökeyüp” Sanat Art, No:12, 104-109.
  • Çizer, S. –Mete, Z. (1991). “Antik Dönemden Bugüne Çe şitli Yöre Ve Uygarlıklarda Toprak E şya Yapımında Kullanılan Astar Ve Boya Killerinin Hazırlanması ve Uygulanması” V. Ulusal Kil Sempozyumu, Eski şehir, 407-417.
  • Danaba ş Tuncer, N.( 2006). “Akköy'ün Dünü ve Bugünü” Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, S.9, Erzurum, 73
  • Erman, D. O. (2012). “Türk Seramik Sanatının Geli şimi: Toprağın Ateşle Dansı” ActaTurcıca,Yıl, IV, S.1, 18-33.
  • Ero ğlu, E.- Köktan, Y. (2013). Geleneksel Türk El Sanatlarından Çömlekçilik (Sakarya Örne ği)”Akademik Bakış Dergisi, S.36, 1-14.
  • Güner, G. (1988). Anadolu’da Ya şamakta Olan İlkel Çömlekçilik, İstanbul.
  • Kö şklü, Z. (2005). “ Eski Erzurum Mutfağında Tandır: Yapılışı, Kullanımı Ve Do ğu Anadolu’daki Yeri Üzerine” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S.2, Eski şehir, 155–177.
  • Özkul Fındık, N. (2008). Hasankeyf Seramikleri (2004-2006), Ankara.
  • Özkul, N. (1997). “Aya ş Çömlekçiliği” Ayaş ve Çevresi Kültür-Sanat Ara ştırmaları Sempozyumu Bildirileri (2-3 Mayıs 1997), 111-126.
  • Pala, İ. (2006). “Ege Bölgesi’nde Geleneksel Çömlekçilikte Kullanılan Pi şirim Teknikleri” 6.Uluslararası Katılımlı Seramik Kongresi, Sakarya, 580- 585.
  • Uysal, A.O. (2008).“Ezine-Akköy’de Tarihî Anıtlar ve Seramikçilik” Ezine De ğerleri Sempozyumu (29-30 Ağustos 2008), Çanakkale, 1-26.
  • Ünal, S. (2007). “Sagalassos’da Seramik” 1.Burdur Sempozyumu Bildiriler (16 – 19 Kasım 2005), C.1, Burdur, 748-752.
Toplam 17 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil tr;en
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Nurşen Özkul Fındık

Zerrin Köşklü

Yayımlanma Tarihi 2 Mayıs 2014
Gönderilme Tarihi 2 Mayıs 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2013 Sayı: 31

Kaynak Göster

APA Özkul Fındık, N., & Köşklü, Z. (2014). GÜMÜŞHANE/ DÖLEK KÖYÜNDE ÇÖMLEKÇİLİK / Pottery at Village Dölek/Gümüşhane. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi(31), 51-67.

Etik kurallarla ilgili maddelerin uygulanması konusunda etik kurul izni gerektiren çalışmalar için izinlerin alınıp, izinle ilgili bilgilere makalede yer verilmesi hususu kriterlere eklenmiştir. Bu doğrultuda dergimize gönderilen ve aşağıda belirtilen koşullara uyan makaleler için Etik Kurul İzni alınması gerekmektedir.
• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar.
Ayrıca;
• Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
• Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi gerekmektedir.