SMYRNA’DA ASKLEPİOS KÜLTÜ

Yıl 2017, Sayı: 38, 117 - 130, 29.05.2017

Duygu Akar Tanrıver

Öz

Pausanias’a göre Asklepios kültü Smyrna’ya
Pergamon’dan getirilmişti ve onun zamanında Smyrna’da deniz kenarında bir
Asklepieion bulunuyordu. Ömrünün uzun bir kısmını kentte geçiren ünlü hatip Aelius
Aristides de, en sık başvurduğu tanrılardan biri olan Asklepios’un Smyrna’daki
tapınağından söz eder. Gerçekten de gerek antik kaynaklara gerekse epigrafik
buluntulara bakılacak olursa kentteki önemli kültlerden birisi de tıp ve sağlık
tanrısı Asklepios kültüdür. Nitekim, son yıllarda Smyrna Agorası’nda ve
Bayraklı’daki Eski Smyrna kazılarında da Asklepios kültü ya da sağlıkla
ilişkili önemli veriler açığa çıkarılmıştır. Bu çalışmada kentteki Asklepios
kültüne ilişkin eski bilgiler, Eski ve Yeni Smyrna kazılarında ortaya çıkarılan
arkeolojik veriler ışığında değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İonia, Smyrna, Asklepios, Kült, Yunan Dini

Asclepius Cult in Smyrna

Öz

According to Pausanias cult of Asklepios has been brought to Smyrna from Pergamon and an Asklepieion was founded near the sea in the city. Famous orator Aelius Aristides who spent most of his time in the city also mentions the Temple of Asklepios, one of the gods he consulted the most. According to literary and epigraphic sources one of the most important cults in the city is of Asklepios, God of medicine and health. During recent years important findings related to the cult of Asklepios or health has been recovered from the excavations in the Agora of Smyrna and Palaia Smyrna in Bayraklı. In this study our knowledge of the Cult of Asklepios will be re-evaluated in the light of archaeological evidence recovered from the excavations at Palaia and Nea Smyrna.

Anahtar Kelimeler

Ionia, Smyrna, Asclepius, Cult, Greek Religion

Kaynakça

• E. Akurgal, Eski İzmir I. Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı, 3. Basım, Ankara 1997.
• M. Akurgal, “Bayraklı Höyük 2009-2010 Yılı Smyrna Kazısı Çalışmaları” 33. Kazı Sonuçları Toplantısı III, Ankara, 2012, 127-145.
• R. S. Bagnall, R. Casagrande-Kim, A. Ersoy, C. Tanriver, B. Yolaçan, Graffiti from the Basilica in the Agora of Smyrna (Institute for the Study of the Ancient World), New York 2016
• J. Benedum, “Markos Modios Asiatikos”, Medizinhistorisches Journal, 13, H. 3/4, 1978, 307-309
• W. Burkert, (Çev. J. Raffan), Greek Religion. Cambridge, Massachusetts 1985 (ilk baskı 1977)
• B. Burrell, “Temples of Hadrian, not Zeus”, Greek, Roman, and Byzantine Studies 43 (2002/3) 31–50.
• C. J. Cadoux, Ancient Smyrna: a history of the city from the earliest times to 324 A.D., Oxford 1938
• CIG: Corpus Inscriptionum Graecarum
• G.R. Davidson, Corinth, Result of Excavations Conducted by the American School of Classical Studies at Athens, Volume XII. The Minor Objects, Princeton 1952
• A. Ersoy, Büyük İskender Sonrasında Antik Smyrna (İzmir), İzmir 2016
• R. Garland, Introducing New Gods: The Politics of Athenian Religion, New York 1992
• D. Gourevitch, Le triangle hippocratique dans le monde gréco-romain. Le malade, sa maladie et son médecin, Paris 1984
• IG II²: Inscriptiones Graecae II et III: Inscriptiones Atticae Euclidis anno posteriores, 2nd edn., Parts I-III, ed. Johannes Kirchner. Berlin 1913-1940.
• IG XIV: Inscriptiones Graecae, XIV. Inscriptiones Siciliae et Italiae, additis Galliae, Hispaniae, Britanniae, Germaniae inscriptionibus, ed. Georg Kaibel. Berlin 1890.
• Klose D. Klose, Die Münzprägung von Smyrna in der römischen Kaiserzeit, Berlin
• H. Malay, “Smyrna, Meles ve Halkapınar”, G. Gökçay (ed.), Dr. Eren Akçiçek’e Armağan, İzmir, 2010, 131-135
• Malay 2016: H. Malay, “Smyrnalı Hekim Hermogenes'in Mezar Yazıtı” http://www.hasanmalay. com/index.php/felsefe/smyrnal-hekim-hermogenesin-mezar-yazt, Eriş. Tar. 20.12.2016
• S. C. Muir, “Caring for All the Weak: Polytheist and Christian Charity in Sardis and Smyrna”, R. S. Ascough (ed.), Religious Rivalries and the Struggle for Success in Sardis and Smyrna (Studies in Christianity and Judaism 14),Canada, 2005, 123-140.
• C. Nissen, Prosopographie des médecins de l’Asie Mineure pendant l’Antiquité classique, I. Catalogue des médecins (Yayınlanmamış doktora tezi, Université de Liège, Paris) 2006
• P. Özlem Aytaçlar, Yazıtlar ve Antik Kaynaklar Işığında Batı Anadolu’da Entelektüeller, İstanbul 2006
• G. Petzl, Die Inschriften von Smyrna I. Bonn 1982
• G. Petzl, Die Inschriften von Smyrna II,1. Bonn 1987
• G. Petzl, Die Inschriften von Smyrna II,2. Bonn 1990
• RE: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft
• C. Roebuck, Corinth, Vol. 14, The Asklepieion and Lerna, Princeton 1951
• M. Şahin ve M Taşlıalan “Smyrna Agorası Heykeltraşlık Buluntuları”, Olba 18, 2010, 175-240.
• C. Tanrıver, S. Akat Özenir, D. S. Akar Tanrıver, A. Ü. Erdem Otman, A. Erdoğan, “Eski Smyrna (Bayraklı Örenyeri/Tepekule Kazısı, 2014-2015”, 38. Kazı Sonuçları Toplantısı 23-27 Mayıs 2016, Ankara (baskıda) 2017.
• M. Tozan, “Aristeides ve Galenos’un Eserlerinde Smyrna”, A. Ersoy, G. Şakar (ed.), Smyrna/İzmir Kazı ve Araştırmaları. I. Çalıştay Bildirileri, İstanbul 2015, 271-285.
• İ. Uzel, Anadolu’da Bulunan Antik Tıp Aletleri, Ankara 2000
• W. Wroth “Telesphoros”, JHS 3,1881, 283-300.