An image in art disciplines: The Latch keys

Yıl 2019, Sayı: 42, 210 - 230, 26.03.2019

Halil Fazıl Ercan

https://doi.org/10.32547/ataunigsed.510279

Öz

The latch key that has existed in our lives from the
old ages to the present has been an important tool that man has used to protect
and store both himself and his belongings. Apart from their features to protect
and hide, latch keys are worthy of their unique forms that can vary from
culture to culture, as well as their decorative and symbolic embroidery on
these forms.

The latch keys have become an important object of
inspiration and image for artists with their functional, formal and symbolic
features within both the understanding of archaic, ethnographic, and
contemporary art.

The aim of the study is to determine the use of latch
key form as a direct or indirect image in art. It is thought that the research
will create a sense of awareness in the artists who work in plastic arts,
beside this the latch key form can also be considered as an imagery subject in
today’s art with its both formal and functional aspects and it may be important
in terms of being an image that can be used in art.

In this research, descriptive method has been used.
Moreover, by making a literature review, the process of the latch key which has
been an important tool of our lives in the history of mankind, and its formal
and symbolic features have been researched since the time it was invented.
Furthermore, the artists and their works which handle the latch keys as a
subject of imagery directly or indirectly in plastic arts were investigated and
the artifacts were examined in terms of form and technique.

In the light of the
findings of the research, it can be said that the latch key form has been
processed as an important object in revealing the formal structure and semantic
values and artistic practices. Among the functional tools involved in our
lives, the latch key forms can be considered as an example of the fact that
these tools can be transformed into a powerful image or imagination in art
beyond their functionality.

Anahtar Kelimeler

Art, Image, Ceramic, Latch Key

Sanat Disiplinlerinde Bir İmge: Kapı Anahtarları

Öz

Eski
çağlardan günümüze kadar yaşamımız içerisinde varlığını sürdüren anahtar,
insanın hem kendisini hem de değerli gördüğü eşyalarını korumak ve saklamak
için kullandığı önemli bir araç olmuştur. Anahtarlar; korumak ve saklamak
eylemleri dışında kültürden kültüre farklılıklar gösterebilen kendine has
formlarının yanı sıra bu formların üzerindeki dekoratif ve sembolik
işlemeleriyle de değer taşımaktadır.

Anahtarlar
sanatçılar için de gerek arkaik gerek etnografik gerekse de günümüz çağdaş
sanat anlayışı içerisinde işlevsel, biçimsel ve sembolik özellikleriyle önemli
bir ilham nesnesi ve imge olmuşlardır.

Araştırmada
anahtar formunun sanatta direkt ya da dolaylı bir imge olarak kullanımının
tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın, plastik sanatlarda çalışmalar
yapan sanatçılarda farkındalık duygusu oluşturacağı, anahtar formunun gerek
biçimsel gerek işlevsel yönüyle günümüz sanatında da bir imgelem konusu olarak
ele alınabileceği ve sanatta kullanılabilecek bir imge olması açısından önemli
olabileceği düşünülmektedir.

Araştırmada
Betimsel Yöntem kullanılmıştır. Alan yazında literatür taraması yapılarak, araştırma
kapsamında icat edildiği dönemden beri yaşamımızın önemli bir araç-gereci olan
anahtarın insanlık tarihindeki süreci ile biçimsel ve sembolik özellikleri
araştırılmıştır. Ayrıca plastik sanatlarda kapı anahtarlarını doğrudan ya da
dolaylı biçimde imgelem konusu olarak ele alan sanatçılar ve eserleri
araştırılmış olup, yapılmış olan eserler biçimsel ve teknik açıdan
incelenmiştir.

Araştırmanın sonucunda
elde edilen bulgular ışığında, anahtar formunun biçimsel yapısı ve anlamsal
değerleriyle sanatsal pratikleri ortaya koymada önemli bir nesne olarak
işlendiği söylenebilir. Yaşam kültüründe yer alan işlevsel araç gereçler içinde
anahtar formları, söz konusu araç gereçlerin işlevselliklerinin de ötesinde
sanatta güçlü bir imge veya imgeleme dönüşebileceğine örnek teşkil ettiği
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sanat, İmge, Seramik, Kapı Anahtarı

Kaynakça

• Akbulut, U. (2014, 7 Nisan). Kapı kilidi 4000 yıl önce ortaya çıktı. Erişim Adresi: http://www.uralakbulut.com.tr/wp-content/uploads/2014/04/KAPI-KİLİDİ-4000-YIL-ÖNCE-ORTAYA-ÇIKTI-7-NİSAN-2014.pdf
• Albayrak, A. (2015). Sanat yapıtlarının nasıl anlamlandırıldığı ve izleyiciyle iletişimine dair bir inceleme. Erciyes Sanat, Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 4, 11-22. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/19799068-Editorler-ve-kurullar.html
• Allef, P. (2013, 1 Aralık). The Phaistos Disk: A New Approach. Popular Archaeology [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://www. phaistosgame.com/PopularArchaeology Article5.htm
• Alparslan, D. M. ve Alparslan, M. (2013). Hititler: bir Anadolu imparatorluğu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Anahtar. (t.y.). Türk Dil Kurumu Sözlüğü içinde. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c8932d64c8fc3.68348229
• Arnheim, R. (2007). Görsel Düşünme (R. Öğdül, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Art In Stitches. (2011, 23 Nisan). The Wall of Keys [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://artbysusanlenz.blogspot.com/ 2011/04/wall-of-keys.html
• Artlistings. (2010, 3 Mart). Saddam Hussein's personal physician to show works at University of Leicester [Haber Yazısı]. Erişim adresi: https://www.artlistings.com/ Magazine/Saddam-Hussein-s-Personal-Physician-to-Show-Works-at-University-of-Leicester-68443
• Atalayer, F. (2005). Toprak-seramik: imge, imgelem, imlem ve yaratıcılık. Anadolu Sanat, Anadolu Üniversitesi Yayınları, 16. Erişim adresi: http://hdl.handle.net/11421/957
• Bayav, D. (2009). Resim sanatında ve sanat eğitiminde imge. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 105-122.
• Berger, J. (1995). Görme biçimleri (Y. Salman, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Candemir, T. ve Topcuoğlu, I. (2016). Bir proje, bir sergi; Hitit ritüelleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (44), 632-646.
• Christian, M. (2018, 3 Nisan). Locks & keys [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://michalchristian.com/portfolio/key-note/?portfolioID=8
• Constantinescu, F. (t.y). Key sculpture by Florin Constantinescu [Blog yazısı]. Erişim adresi: https://www.saatchiart.com/art/Sculpture-Key/670208/2490302/view
• Fikriyat. (2017, 12 Ağustos). Kilit ustası Yuğuran’dan medeniyetlerin kilidi [Blog yazısı]. Erişim adresi: https:// www.fikriyat.com/geleneksel-sanatlar/2017/08/12/kilit-ustasi-yugurandan-medeniyetlerin-kilidi
• Frangipane, M. (2004). Arslantepe. Alle origini del potere Arslantepe la collina dei leoni. İtaly: Electa.
• Gagg, S. (t.y). Shaun Gagg key man 4 [Blog yazısı]. Erişim adresi: https://shaungagg. co.uk/shaun-gagg-lock-and-key-man-2-sold/
• Hançerlioğlu, O. (2008). Felsefe sözlüğü (16.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• İmge. (t.y.). Türk Dil Kurumu Sözlüğü içinde. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c89331adff474.49974537
• İşçen, A. (2008, 23 Ağustos). Kapadokya’da kilitler ve anahtarlar [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.cappadociaexplorer.com/detay.php?id=103&cid=47
• İşçen, A. (2015, 7 Ağustos). Kilitle anahtarın sonsuza uzanan dostluğu [Blog Yazısı]. Erişim adresi: https:// www.ismek.ist /blog/icerik. aspx?p=1214
• Le Guin, U. (t.y). Key note by Michael Christian [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.dusttoashes.com/all-burning-man-photos/key-note-perspective/
• Orleans, E. (t.y.). Giant Steps Installation [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.elizabethorleans.com/installations/nggallery/installations/giant-steps
• San, İ. (2003). Sanat eğitimi kuramları. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Saraçoğlu Çelik, S. (2015). Lost treasures: locks. International Journal of Science Culture and Sport, 3 (1), 96-112. doi: 10.14486/IJSCS230
• Saraçoğlu, S. ve Karakaş, B. (2007-2008). Anadolu kültüründe kilit (Doğu ve Güneydoğu Anadolu örnekleri). Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 9 (1-2), 137-150. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/13233
• Schlage’s History of Locks. (t.y.). An introduction to the history of locks [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://www.accuratesecuritypros.com/articles/ historyoflock.htm
• Seramik sergisi Şenay Akkurt. (2016, 3 Şubat). Aç kapıyı sen geldin [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.kitaptansanattan.com/etkinlikler/seramik-sergisi-senay-akkurt-ac-kapiyi-sen-geldin/
• St Peter’s Basilica. (t.y.). Statue of St Peter by Giuseppe De Fabris, 1840 [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://stpetersbasilica.info/Exterior/StPeterStatue/StPeterStatue.htm
• Şahin, H. (2018, 3 Kasım). Binlerce yıl önce Arslantepe’de kullanıldı. Malatya Haber. Erişim adresi: http://malatyahaber.com/haber/binlerce-yil-once-arslantepede-kullanildi/
• Ünal, İ. (1963). Kale anahtarları. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11 (1), 119-152. doi: 10.1501/Ilhfak_0000000351
• Velkov, V. (2013, 4 Nisan). You are the key art installation [Portfolio]. Erişim adresi: http://www.raliart.com/portfolio_ page/you-are-the-key-art-installation/
• Yüksel, H. (2011, 27 Ağustos). Prof. Bilgehan Uzuner ile söyleşi [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://www. mimdap.org/?p=69068
• Zariç, M. (2017). Hat sanatında Besmele III-bağlam, motif, geometrik form. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7 (2/1), 192-224. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/391457