Çağdaş Sanatta Kadın Temsilinin İmgesi: Saç

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 44, 104 - 116, 19.03.2020

Arzu Parten Altuncu

https://doi.org/10.32547/ataunigsed.677839

Öz

20. yy ikinci yarısından itibaren, feminist hareket, felsefe ve sanat alanlarında ilerici bir rol üstlenmiş ve geniş bir hareket alanına kavuşmuştur. Kadın bedeninin kadın filozof ve sanatçılarca anlamlarının çoğaltılması, bedene ait olan kavramların sorgulanmasına olanak tanımıştır. Yanı sıra felsefede Deluze, kadın kapasitelerinin önünü açması açısından dikkat çekmekte ve yaratıcı yankıları sanat üretimleri üzerinden izlenmektedir. Bu düşünsel alt metin üzerine yapılandırılan araştırma, kadın sanatçıların ortaya koydukları performans ve eserlerinde bir imge olarak saçı nasıl ve hangi nedenlerle ele aldıklarının izini sürerek, kadın bedeninin sanatsal anlatım olanaklarına ulaşmayı ve sonuçlarını tartışmayı amaçlamaktadır. Mitolojiden çağdaş sanata uzanan, farklı göstergeleri ile ‘saç’, metaforik anlam katmanları ile ilgi çekici bir ifade aracına dönüşmekte, zamanlar arasında salınmaya izin vermekte ve böylece kadın bedeninin geçmiş ve bugün arasındaki bilgisini üzerinde taşıyan bir göstergeye dönüşmektedir. Çalışma, Rebecca Horn performansı ile başlayıp, farklı coğrafyalara göç etmiş, melez kültürlerinin etkilerini bedenleri üzerinden ele alan Marina Abromoviç, Mona Hatoum ve Nezaket Ekici ile devam etmekte ve saç üzerinden hareket eden sanat üretimlerini içine alarak genişlemektedir.

Anahtar Kelimeler

: Çağdaş Sanat, Feminist Süreç, Performans, Beden, Saç

A Woman Body Image in Contemporary Art: Hair

Öz

Since the second half of the 20th century, the feminist movement has undertaken a progressive role in the fields of philosophy and art and established a wide range of motion. The multiplication of the meaning of the female body by female philosophers and artists has enabled the questioning of the concepts incidental to body. In the field of philosophy, Deleuze draws attention to it regarding leading up for women's capacities and its creative repercussions are monitored through art productions. The study, which is structured on this intellectual sub text, aims to get through the possibilities of artistic expression of the female body and to discuss its results by tracing how and for what reasons the female artists treat hair as an image in their performance and works. “Hair” which stretches out from mythology to contemporary art, transforms into an interesting means of expression with its different indicators and layers of metaphoric meaning, allowing it to oscillate through times and thus becomes an indicator that bears the knowledge of the female body between past and present. The study begins with the performance of Rebacca Horn and continues with the performances of Marina Abromovic, Mona Hatoum and Nezeket Ekici with the influence of hybrid cultures on their bodies, and expands by incorporating art which are focused on hair

Anahtar Kelimeler

Contemporary Art, Feminist Process, Performance, Body, Hair

Kaynakça

• Abramovic M. (2015). TED konuşması: güven hassasiyet ve bağlamdan oluşan sanat. Erişim Adresi: https://www.ted.com/talks/marina_abramovic_an_art_made_of_trust_vulnerability_and_connection?language=tr#t-225426
• Antmen. A. (2010). 20.yüzyılda batı sanatında akımlar. İstanbul: Sel Yayınları.
• Arslan, T. (2020). Bedenin doğası: Nezaket Ekici, sanat dünyamız, performansın dönüşümü. İstanbul. Y.K.Y yayınları. Sayı 174, s:48-55
• Bakçay. E. (2013). Barışın görsel dilini konuşmak mümkün mü? Erişim Adresi: https://www.artfulliving.com.tr/project/2430/barisin-gorsel-dilini-konusmak-mumkunmu
• Bell K. (2012). Mona Hatoum için bir haritalama denemesi. İ. Baliç (Ed.), Hala buradasın (s. 92-99) içinde. İstanbul: Arter Yayınları.
• Berktay, F. (2009). Feminist teorinin önemli bir alanı: Cinsellik. Cogito-Feminizm, 58, 57-73.
• Beydili, C. (2005). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt Yayınları
• Carlson, M. (2013). Performans. Ankara: Dost Yayınları.
• Chanter, T. (2009). Psikanalitik ve post-yapısalcı feminizm ve deleuze, Cogito-Feminizm, 58, 93-127 .
• Cıbıroğlu, Y. (2017). Kadın saçı büyü ve “türban”. İstanbul: Payel Yayınları.
• Direk, Z. (2009). Simone de beauvoir:abjeksiyon ve eros etiği. Cogito-Feminizm, 58, 12-36.
• Ekici N. (2012). Bedeniyle hayal kuruyor. Erişim Adresi: http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/389028/ Bedeniyle_hayal_kuruyor.html
• Erhat, A.(1996). Mitoloji sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gatens, M. (2001). Güç, bedenler ve farklılık. Felsefe Logos, Feminist Felsefe, 15, 65-79.
• Gatens, M. (2018). İmgesel bedenler etik güç ve bedensellik (D. Eren, Çev.). İstanbul: Otonom Yayınları.
• Gillespie, D. F. (2006). Godiva still rides: Virginia Woolf, divestiture, and three guineas. H. Southworth ve E. K. Sparks (Ed.), Woolf and the art of exploration (s. 2-26) içinde.
• Grimal, P.(1997). Mitoloji sözlüğü Yunan ve Roma. İstanbul: Sosyal Yayınları Sözlük.
• Grosz, E. (2009). Feminizm, sanat, Deleuze ve Darwincilik, Cogito-Feminizm, 58, 131-144.
• Güzel, F. (2018). Gangra (Çankırı) sinodu. ÇKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 96-109.
• Kirazcı, A. (2010). Bir Nezaket ekici sergisi bağlamında performans sanatına genel bakış. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Tasarım Dergisi, 1(1), 15-23.
• Koç, D. (2018). İngiltere ve Fransa’da kadınların saç politikaları ve saç güzelliği algıları (19. yüzyıl’dan 20. yüzyıl’a). Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(22), 870-877.
• Lichte, F. E. (2016). Performatif estetik (T. Acil, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Parten, A. (2017). Çağdaş sanatta bir imaj olarak Ortadoğu (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Plastik Sanatlar Ana Sanat Dalı, Kocaeli.
• Ravaglia, V. (2016). Berlin exercises: Dreamingunder water. Erişim Adresi: https://www.tate.org.uk/art/ artworks/horn-berlin-exercises-dreaming-under-water-t07625
• Stark, H. (2018). Deleuze’den sonra feminist teori (Y. Cingöz, Çev.). İstanbul: Otonom Cadı Kazanı Yayınları.
• Wojcik. N. (2016). Blood and pain: Extreme performance artist Marina Abramovic turns 70, Erişim Adresi: https:// www.dw.com/en/blood-and-pain-extreme-performance-artist-marina-abramovic-turns-70/a-36583787