Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 45, 710 - 721, 22.10.2020

Ayşe Aslıhan Ergüder Eroğlu

https://doi.org/10.32547/ataunigsed.781803
Cited By: 1

Öz

The Prayer rugs of the 16th and the17th centuries offer rich examples in terms of color, design, and technique during the Safavid Dynasty. Safevid era which has an important role in Iranian art is represented with ostentatious works of art and they reflect, in both architecture and small works of art, the wealth and power of the environment they were produced. Safevid emperors protected artists and played an important role in the development in their art. Tabriz became the center of Safevid art, especially after it became the capital city. The development in the relationship of Iran with foreigners in this era fostered the great support to activities of art; therefore, it led up to the appearance of ostentatious works. There are several reasons of the improvement in carpet art and the most important is the emperors’ interest in carpets. Thanks to great support of Shah İsmail, masters produced unique compositions; and accordingly, plant designs emerged. This article presents the historical development of some carpet praying rugs during the Safevid Dynasty and the design analyses of the praying rug samples.

Anahtar Kelimeler

Carpet Iran Motifs Tabriz Safavid Prayer Rug

Kaynakça

  • Abed Doust, H., & Kazempour, Z. (2009). Various forms of “life tree” on Persian carpets. Goljaam, 12, 123-139. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-414-en.pdf
  • Aslanapa, O. (1967). “Seccâde Maddesi”, İslâm Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul, 202-206.
  • Bayraktaroğlu, S. (1999). Seccâde, Erdem: İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 10(28), 57-64. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/687985
  • Blair, S. (1998). Safavid art &architecture. Hali, 99, s.61-62.
  • Böhmer, H., & Enez, N. (1988). A Topkapi prayer rug: Arguments for a Persian origin. Halı, 41, 11-13. Erişim adresi: https://www.academia.edu/24215825/The_Mystery_of_Three_Islamic_Carpets?auto= download
  • Çokay, M. Ö. (2007). Seccâde ve Saf Seccâdelerdeki bazı motiflerin ikonografik değerlendirmeleri. İstem, 9, 187-208. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/260713
  • Dadger, L. (2002). İran halı müzesindeki Safavi dönemi halıları. UNESCO Dünya Kültür Mirasları Fuarı: Kültür Mirası Yayınları.
  • Doulatabadi, F. (2018). Anadolu ve İran Türk göçebe toplulukları arasında ortaklıklar. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 28-37. doi: https://doi.org/10.33692/avrasyad.509953
  • Eiland, M. L. (2000). Scholarship and a controversial group of Safavid carpets. IRAN, 38, 97-105. doi: https://doi.org/10.2307/4300585
  • Espanani, M. A. (2008). Safavid carpet from viewpoint of ınnovation in design and pattern. Goljaam, 9, 9-34. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-383-en.pdf
  • Grabar, O. (1988). İslam sanatının oluşumu. (N. Yavuz, Çev.). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
  • İmer, Z. (2005). Gürün şallarının durumu ve İran şalları ile benzerliği. Erdem, 15(42), 149-156. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/erdem/issue/44268/546589
  • Kamandloo, H. (2016). A view on the design of Niche Prayer Rug (Saff) in Islamic carpet weaving. Goljaam, 11, 28, 39-57. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-235-en.pdf
  • Khorami, P. E., Rayeni, M. Q., & Ahmadi, S. B. (2010). Pattern codes of prayer rugs and mihrab carpets of Islamıc era in Iran. Goljaam, 16, 9-20. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-439-en.pdf
  • Mirzaee, A., Shajari, M., & Pirbabaei, M. T. (2014). Epiphany of Asma’al Hosna in mehrabi carpets of Safavid era. Goljaam, 10(25), 63-84. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-50-en.pdf
  • Ölmez, F. N. (2004). Safavi dönemi halı sanatı. Uluslararası I. Şah İsmail Hatai Sempozyumu Bildirileri YOL bilim, kültür, araştırma yayınları inceleme, araştırma, tarih dizisi:4 (s. 243-259) içinde, Ankara: Azim Matbaacılık.
  • Pope, A. U. (2010). İran sanatı başyapıtları. (N. Khanlori, Çev.). Tahran: Kültür ve İlim Yayınları.
  • Santos R. S., Sousa, M. M., & Hallett, J. (2010). The mystery of three Islamic carpets. Dyes, History and Archaeology, 29, 1-15. Erişim adresi: https://www.academia.edu/24215825/The_Mystery_of_Three_Islamic_ Carpets?auto=download
  • Tagıyeva, R. (2017). Azerbaijani carpet of Safavid era. IRS Traditional Crafts, 2(30), 18-23. Erişim adresi: https://irs-az.com/new/files/0000/199/2548.pdf
  • Takhti, M., Samanian, S., & Afhami, R. (2010). Geometrical study and analysis of mihrabi carpets of Safavid era. Goljaam, 5(14), 125-140. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-430-en.pdf
  • Tanhaie, A. (2009). Investigating the Persian-Islamic Identity in Firdausi's Shahnameh. Islamic Art, 5(9), 139-164. Erişim adresi: https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?ID=279537
  • Tezcan, H. (1982, Ekim). Topkapı sarayındaki halı seccadeler. Türkiyemiz Dergisi, XIII(38), 20-26.
  • Uluç, L. (2006). Türkmen valiler Şirazlı ustalar Osmanlı okurlar: XVI. yüzyıl Şiraz elyazmaları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

16-17. Yüzyıl Safavi Dönemi Seccâde Örnekleri

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 45, 710 - 721, 22.10.2020

Ayşe Aslıhan Ergüder Eroğlu

https://doi.org/10.32547/ataunigsed.781803
Cited By: 1

Öz

16 ve 17. Yüzyıl Safavi Dönemi seccadeleri renk, desen, teknik açıdan zengin örnekler sunar. İran sanatı içinde çok önemli bir merhale teşkil eden Safevî Devleti gösterişli sanat eserleriyle temsil edilmekte, bunlar gerek mimaride gerekse küçük sanat eserlerinde meydana getirildikleri çevrenin zenginliğini ve gücünü aksettirmektedir. Safevî hükümdarları sanatçıları korumuş ve sanat faaliyetlerinin gelişiminde önemli rol oynamıştır. Tebriz özellikle başşehir haline geldikten sonra Safevî sanatının merkezi durumuna gelmiştir. Bu devirde İran’ın yabancılarla ilişkilerinin artması sanat faaliyetlerine önemli desteklerin sağlanmasına imkân vermiş, böylece ihtişamlı örneklerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Safevi döneminde halı sanatının ilerlemesinin birçok nedeni vardır ki bunlardan en önemlisi padişahların halıya ilgi duymasıdır. Şah İsmail’in büyük desteğiyle ustalar eşsiz kompozisyonlar üretmiş ve bu dönemde halıda bitkisel desenler yoğun olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada, Safavi Dönemi seccadelerinin tarihsel gelişimi ile bazı örneklerinin desen tahlili ele alınıp değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

halı iran motif tabriz Safavi seccade

Kaynakça

  • Abed Doust, H., & Kazempour, Z. (2009). Various forms of “life tree” on Persian carpets. Goljaam, 12, 123-139. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-414-en.pdf
  • Aslanapa, O. (1967). “Seccâde Maddesi”, İslâm Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul, 202-206.
  • Bayraktaroğlu, S. (1999). Seccâde, Erdem: İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 10(28), 57-64. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/687985
  • Blair, S. (1998). Safavid art &architecture. Hali, 99, s.61-62.
  • Böhmer, H., & Enez, N. (1988). A Topkapi prayer rug: Arguments for a Persian origin. Halı, 41, 11-13. Erişim adresi: https://www.academia.edu/24215825/The_Mystery_of_Three_Islamic_Carpets?auto= download
  • Çokay, M. Ö. (2007). Seccâde ve Saf Seccâdelerdeki bazı motiflerin ikonografik değerlendirmeleri. İstem, 9, 187-208. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/260713
  • Dadger, L. (2002). İran halı müzesindeki Safavi dönemi halıları. UNESCO Dünya Kültür Mirasları Fuarı: Kültür Mirası Yayınları.
  • Doulatabadi, F. (2018). Anadolu ve İran Türk göçebe toplulukları arasında ortaklıklar. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 28-37. doi: https://doi.org/10.33692/avrasyad.509953
  • Eiland, M. L. (2000). Scholarship and a controversial group of Safavid carpets. IRAN, 38, 97-105. doi: https://doi.org/10.2307/4300585
  • Espanani, M. A. (2008). Safavid carpet from viewpoint of ınnovation in design and pattern. Goljaam, 9, 9-34. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-383-en.pdf
  • Grabar, O. (1988). İslam sanatının oluşumu. (N. Yavuz, Çev.). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
  • İmer, Z. (2005). Gürün şallarının durumu ve İran şalları ile benzerliği. Erdem, 15(42), 149-156. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/erdem/issue/44268/546589
  • Kamandloo, H. (2016). A view on the design of Niche Prayer Rug (Saff) in Islamic carpet weaving. Goljaam, 11, 28, 39-57. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-235-en.pdf
  • Khorami, P. E., Rayeni, M. Q., & Ahmadi, S. B. (2010). Pattern codes of prayer rugs and mihrab carpets of Islamıc era in Iran. Goljaam, 16, 9-20. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-439-en.pdf
  • Mirzaee, A., Shajari, M., & Pirbabaei, M. T. (2014). Epiphany of Asma’al Hosna in mehrabi carpets of Safavid era. Goljaam, 10(25), 63-84. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-50-en.pdf
  • Ölmez, F. N. (2004). Safavi dönemi halı sanatı. Uluslararası I. Şah İsmail Hatai Sempozyumu Bildirileri YOL bilim, kültür, araştırma yayınları inceleme, araştırma, tarih dizisi:4 (s. 243-259) içinde, Ankara: Azim Matbaacılık.
  • Pope, A. U. (2010). İran sanatı başyapıtları. (N. Khanlori, Çev.). Tahran: Kültür ve İlim Yayınları.
  • Santos R. S., Sousa, M. M., & Hallett, J. (2010). The mystery of three Islamic carpets. Dyes, History and Archaeology, 29, 1-15. Erişim adresi: https://www.academia.edu/24215825/The_Mystery_of_Three_Islamic_ Carpets?auto=download
  • Tagıyeva, R. (2017). Azerbaijani carpet of Safavid era. IRS Traditional Crafts, 2(30), 18-23. Erişim adresi: https://irs-az.com/new/files/0000/199/2548.pdf
  • Takhti, M., Samanian, S., & Afhami, R. (2010). Geometrical study and analysis of mihrabi carpets of Safavid era. Goljaam, 5(14), 125-140. Erişim adresi: http://goljaam.icsa.ir/article-1-430-en.pdf
  • Tanhaie, A. (2009). Investigating the Persian-Islamic Identity in Firdausi's Shahnameh. Islamic Art, 5(9), 139-164. Erişim adresi: https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?ID=279537
  • Tezcan, H. (1982, Ekim). Topkapı sarayındaki halı seccadeler. Türkiyemiz Dergisi, XIII(38), 20-26.
  • Uluç, L. (2006). Türkmen valiler Şirazlı ustalar Osmanlı okurlar: XVI. yüzyıl Şiraz elyazmaları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Toplam 23 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ayşe Aslıhan Ergüder Eroğlu 0000-0002-0320-3300

Yayımlanma Tarihi 22 Ekim 2020
Gönderilme Tarihi 17 Ağustos 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 26 Sayı: 45

Kaynak Göster

APA Ergüder Eroğlu, A. A. (2020). 16-17. Yüzyıl Safavi Dönemi Seccâde Örnekleri. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 26(45), 710-721. https://doi.org/10.32547/ataunigsed.781803

Cited By

Türk İslam Sanatında Seccade Kültürü ve Antalya Çevresinde Tespit Edilen Seccade Dokumaları
Art-e Sanat Dergisi
https://doi.org/10.21602/sduarte.1260708
 Kapak Resmi İndir

Etik kurallarla ilgili maddelerin uygulanması konusunda etik kurul izni gerektiren çalışmalar için izinlerin alınıp, izinle ilgili bilgilere makalede yer verilmesi hususu kriterlere eklenmiştir. Bu doğrultuda dergimize gönderilen ve aşağıda belirtilen koşullara uyan makaleler için Etik Kurul İzni alınması gerekmektedir.
• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar.
Ayrıca;
• Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
• Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi gerekmektedir.