Güncel Resimde Etnik Kimlik: Chris Ofili Örneği

Yıl 2021, Cilt: 27 Sayı: 47, 453 - 462, 28.10.2021

Ünal Bastaban

https://doi.org/10.32547/ataunigsed.909781

Öz

Yüzyılların tarihi bilgi ve belgeleri öteki olana karşı duruşlarla doludur. Bu çatışma çeşitli bilim dallarını etkilediği gibi sanatsal faaliyetlerinde yansıtma aracı olmuştur. Görsel hafızanın aktarıcısı olan sanatçılar çağların bu çatışmalarına tanıklık etmişlerdir. Bu çalışmada da etnik kimlik kavramından yola çıkılarak, insanlığın karşılaştığı çeşitli çevresel, sosyo-kültürel ve ekonomik yansımaların bir dışavurumu olan güncel sanatta etnik kimlik kavramını Nijerya asıllı bir İngiliz güncel sanatçısı olan Chris Ofili’nin Neo-Expresyonist yaklaşımıyla bağlantılı olarak ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma sanatsal ve güncel temelleri olan bir konuyu kapsaması nedeniyle sınırlar ve kaynaklar çeşitli ve belirsiz olabilmektedir. Bu nedenle araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla nitel araştırma yöntemi veri toplama tekniklerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmada veri elde etmeye yönelik, kütüphanelere, ulusal tez merkezine ve internet kaynaklarına ulaşılarak; kitap, tez, makale, dergi ve bilimsel temelli internet yazıları gibi kaynaklar taranmıştır. Araştırmanın anahtar kelimeleri doğrultusunda tarihsel sınırlama yapmadan tarama yapılmıştır. Araştırmada siyasi ve dinsel amaçlar doğrultusunda gerçekleşen ötekileştirme olaylarının kültürel bellek ile sanata gelenek bağlamında aktarılması irdelenmiştir. Güncel İngiliz sanatçısı olan Chris Ofili’nin yaptığı çalışmalarla etnik kimlik ve kültürel bellek bağlantıları yorumlanmış ve ortaya konulmuştur. Çalışmada ötekileştirme yaklaşımlarının sanata yansımaları araştırılmış olup, Chris Ofili’nin yapıtlarındaki anlamsal vurgulamalar ile çalışma desteklenmiştir. Chris Ofili’nin çalışmalarıyla ve ortaya koyduklarıyla siyahî kimliği, Afrika köklerini, batı medeniyetinin atalarına ve diğer toplumlara bakış açılarını ve tutumlarını yine batının birtakım kutsallarını alaycı bir biçimde ele alarak ince mesajlarla ortaya koyduğu sonucuna ulaşılmıştır. Chris Ofili, yaptığı çalışmalarla yeni nesillere kendi kültürünü korumak, kimliğine sahip çıkmak ve sorgulamadan kabullenmemek gibi mesajlar bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler

Güncel Sanat, Neo-Expresyonizm, Etnik Kimlik, Chris Ofili

Ethnic Identity in Contemporary Painting: The Case of Chris Ofili

Öz

The historical information and documents of the centuries are full of stances against the other. This conflict has affected various branches of science and has been a means of reflection in their artistic activities. Artists who are the transmitters of visual memory have witnessed these conflicts of the ages. This study, based on the concept of ethnic identity, aims to reveal the concept of ethnic identity in contemporary art, which is an expression of various environmental, socio-cultural, and economic reflections faced by humanity, in connection with the Neo-Expressionist approach of Chris Ofili, a British contemporary artist of Nigerian origin. The boundaries and resources can be varied and uncertain because the research covers a subject with artistic and contemporary foundations. For this reason, a case study, one of the qualitative research designs, was used in the research. Document analysis, one of the qualitative research method data collection techniques, was used to collect data in the study. By reaching libraries, the National thesis center and internet resources for obtaining data in research; Resources such as books, thesis, articles, journals, and scientific-based internet articles were scanned. In line with the keywords of the research, a search was made without historical limitations. In the research, the transfer of marginalizing events that take place for political and religious purposes to art and cultural memory in the context of tradition was examined. Ethnic identity and cultural memory connections have been interpreted and revealed through the works of Chris Ofili, a contemporary British artist. In the study, the reflections of other approaches on art were investigated and the study was supported with the semantic emphasis in Chris Ofili's works. It has been concluded that Chris Ofili, with his works and manifestations, revealed his black identity, African roots, the views and attitudes of the western civilization towards his ancestors and other societies with subtle messages by taking some of the saints of the west in a mocking way. It can be said that Chris Ofili left messages to new generations such as protecting her own culture, embracing her identity, and not accepting it without question.

Anahtar Kelimeler

Contemporary Art, Neo-Expressionism, Ethnic Identity, Chris Ofili

Kaynakça

• Ağçiçek, M. (1991). Çağdaş resimde tasarım süreci (Tez No. 17521) [Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Akkaya, C. (2007). Yeni-dışavurumcu resimde şiddetin ve gerilimin ifade aracı olarak renk (Tez No. 219434) [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Andırın, M. (2019). 1960 sonrası çağdaş sanatta suyun kullanımı (Tez No. 584899) [Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Ataseven, Y. S. (2011). Çağdaş figüratif resimde geleneğe dönüş ve “yeni-eski ustalar” (Tez No. 289470) [Sanatta Yeterlik, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Atlı, Ş. (2018). Çağdaş sanatta yerel/ geleneksel imgelerin radikal kullanımı (Tez No. 530779) [Yüksek Lisans Tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Avrupa Birliği Gazetesi. (2016). İnsan hayvanat bahçesi [Fotoğraf]. Avrupa Birliği Gazetesi. http://avrupabirligigazetesi.com.tr/2016/11/25/insan-hayvanat-bahcesi/
• Barker, T. J. (1863). Kraliçe Viktorya Windsor şatosunun kabul salonunda İncil sunarken. [Yağlı Boya Tablo]. Twitter Web Client. https://twitter.com/acephaleart/status/1042346389697638400?lang=cs
• BBC. (2014). Michael Brown’ın öldürülmesi ile ilgili bir yas görüntüsü [Fotoğraf]. BBC News. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/08/140811_abd_siyah_isyan
• Bilen, İ. S. (2019). Alev Alatlı’ya göre Doğu ve Batı toplumlarında insanın konumlandırılışı. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 3(1), 17-25. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/708224
• Creswell, W. C. (2020). Beş nitel araştırma yaklaşımı. M. Bütün & S. B. Demir (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri (s. 71-112) içinde. Siyasal Kitabevi. (Orijinal çalışma 2013’te yayınlanmıştır).
• Çolak, İ. (2018). Batı’nın ırkçı kodları. Zafer Bilim Araştırma Kültür Sanat Dergisi, 502. Erişim adresi: https://www.zaferdergisi.com/makale/10677-batinin-irkci-kodlari.html
• Demir, G. (2019). İronik ve egzotik ofili etkisi (sanatta bir karşı saldırı). SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 12(24), 462-482. https://doi.org/10.21602/sduarte.612504
• Doğan, H. (2014). Çağdaş sanatta çirkinlik (Tez No. 366971) [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Ercan, D. B. (2019). Feminist sanat hareketi ve Filistinli kadın sanatçılar (Tez No. 568894) [Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Erdoğan, M. (2015). Küresel çağda çağdaş sanat ve küresel sanat pazarı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,15(1), 75-98. https://doi.org/10.18037/ausbd.98486
• Erkayhan Ş. & Ödekan, A. (2008). Almanya’da yeni nesil Türk sanatçılar ve hayali vatan: Türkiye. İtü Dergisi/b Sosyal Bilimler, 5(1), 20-30. http://itudergi.itu.edu.tr/index.php/itudergisi_b/article/viewFile/102/88
• Gazi, A. M. & Çakı, C. (2018). Siyahî ayrımcılığa karşı hazırlanan kamu spotu reklamları. International Journal of Labour Life and Social Policy, 1(2), 48-62. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/602758
• Haber 7. (2020). George Floyd'un öldürülme anı [Fotoğraf]. Haber 7. https://www.haber7.com/dunya/haber/ 2983256-iste-cinayetin-bedeli-kefalet-ucreti-belli-oldu
• Hovenden, T. (1885). Olmamış mı? (Ain't That Ripe?) [Yağlı Boya Tablo]. T24. https://t24.com.tr/yazarlar/ cebrail-otgun/gulmenin-sessiz-imgeleri,26219
• Leppert, R. (1996). Sanatta anlamın görüntüsü. (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları. (Orijinal çalışma 1996’da yayınlanmıştır).
• Leynse Corbis, J. (2014). A new exhibition by British artist Chris Ofili has been greeted with rapturous praise-where once his Works was surrounded by controversy. What’s changed? Alastair Sooke explains [Fotoğraf]. BBC. http://www.bbc.com/culture/story/20141125-can-art-still-shock-us
• Library of Congress. (1906). Ota Benga at Bronx [Fotoğraf]. Wikimedia Commons. https://tr.wikipedia.org/wiki/Ota_Benga#/media/Dosya:Ota_Benga_at_Bronx_Zoo.jpg
• Ofili, C. (1998). No woman, no cry [Yağlı Boya Tablo]. Culturetrip. https://theculturetrip.com/europe/united-kingdom/england/london/articles/the-10-unmissable-works-to-see-at-tate-britain/
• Ofili, C. (2000). X+Y=0 [Yağlı Boya Tablo]. Pinterest. https://www.pinterest.it/pin/15129348732759999/
• Özer, S. (2007). 19. Yüzyılda Mısır’da kölelik ve köle ticareti. Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 5(1), 65-84. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1670483
• Özkesici, E. (2017). “Öteki” kavramı üzerine görsel çözümlemeler (Tez No. 469202) [Sanatta Yeterlik, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Selçuk, Ü. & Selçuk, E. (2017). Sanat piyasası ve sanatçı. İdil Dergisi, 6(36), 2233-2244. https://doi.org/10.7816/idil-06-36-06
• Sooke, A. (2014, Kasım 25). A new exhibition by British artist Chris Ofili has been greeted with rapturous praise – whereonce his work was surrounded by controversy. What’s changed? Alastair Sooke explains. BBC. http://www.bbc.com/culture/story/20141125-can-art-still-shock-us
• Tarzan, Ö. (2010). Yeni dışavurumcu tavrı oluşturan sanatçı kimliği ve yapıtlardaki psiko-sembolik öğeler (Tez No. 293235) [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Yaldız, F. (2014). Uluslararası göç ve diaspora ile ilişkili kavramlar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 382-403. https://doi.org/10.15869/itobiad.24114
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2009). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (18. baskı). Seçkin Yayıncılık.