MANİSA İL HALK KÜTÜPHANESİ 3136 ENV. NO’LU “MUSHAF-I ŞERİF’İN TEZHİP BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2011, Sayı: 19, 25 - 40, 13.10.2011

Gül Güney

Öz

“Manisa İl Halk Kütüphanesi” çeşitli yazma eserleri bünyesinde barındırması açısından önem taşıyan
kütüphanelerimizden biridir. Kütüphanede yaklaşık olarak 8048 adet yazma eser yer almaktadır. Bu yazmalar İslam bilimleri,
tarih, edebiyat, astroloji gibi çeşitli konularda gruplandırılmıştır. Kütüphanede yer alan bu yazmalar arasında, gerek
cildi, hattı gerekse süslemeleri açısından önem taşıyan 53 adet Mushaf-ı Şerif yazması bulunmaktadır. Bu yazmalardan üç
tanesi cüzler halinde ciltlenmiş, diğerleri ise Mushaf halindedir. Genelde istinsah tarihi olmayan bu Mushaf-ı Şerif yazmalarının
tarihli olanları ise XIV- XVI- XVII ve XIX yüzyıllara aittir. Bu yazmalardan kütüphanede 3136 envanter numarası
ile kayıtlı olan Mushaf-ı Şerif’in Hattatı ve tarihi belli değildir. Ancak yazmanın gerek cildi, yazı karakteri, gerekse
süslemeleri 16.yüzyıl dönem özelliklerini göstermesi açısından önem taşımaktadır. Makalede Mushaf-ı Şerif’in genel özellikleri
verdikten sonra süslemeleri üzerine bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mushaf, Yazma, Motif, Geleneksel

Kaynakça

• Baker, F. Colin: Qur’an Manuscripts (Calligraphy, Illumination, Design), British Library, London 2007
• Birol, İnci A., Derman Çiçek: Türk Tezyini Sanatlarında Motifler, Koş matbaacılık, İstanbul 1991
• Blaır, Sheıla S.: “Color and Gold: The Decorated Papers Used in Manuscripts ın later Islamıc Times” , Muqarnas, Volume XVII
• Canby, Sheila R.: Persian Painting, The British Museum Pres, London 1993
• Çığ, Kemal: Türk Kitap Kapları, Doğan kardeş matbaacılık, İstanbul 1971
• Demiriz, Yıldız : “16.yy Kur’an Tezhipleri Hakkında Bazı Notlar” , Sanat Tarihi Yıllığı, S.13
• Demiriz, Yıldız: “16.yy’a ait tezhipli bir Kur’an” Sanat Tarihi Yıllığı, S VII. İst.Ed. Fak.
• Derman, Çiçek : “Osmanlı Asırlarında, Üslup ve Sanatkârlarıyla Tezhip Sanatı” Osmanlı Ansiklopedisi, Kültür ve Sanat, cilt 11, Ank 1999
• Derman, Uğur : “Eski Mürekkebciliğimiz” İslam Düşüncesi, Yıl:1, Sayı: 1, Mart 1967
• Derman, Uğur : “Kâğıda Dair” İslam Düşüncesi, yıl 2, sayı 5, 1968 Matbaası, İstanbul 1977
• Gruber, Chrıstına : “Introduction: Islamic Book Arts in İndiana University Collections” The Islamic Manuscript Tradition, İndiana University Press, 2010
• Haldane, Duncan: Islamıc Bookbindings in the Victoria and Albert Museum, The World of İslam Festival Trust, London 1983
• Güney, Gül : “Manisa İl Halk Kütüphanesi’ndeki Mushaf-ı Şerif Ciltlerinden Örnekler”, IV. Uluslararası Türk Kültürü ile Sanatları Kongresi, Mısır 2009
• Karagöz, Sadık: Manisa İli Kütüphaneleri, Ayyıldız matbası, Ankara 1974
• Mesera, Gülbün: Türk Sanatında İnce Kâğıt Oymacılığı, Minpa basımevi, Ankara 1998
• Mülayim, Selçuk: Değişimin Tanıkları, Mir Matbaası, İstanbul 1999
• Özkeçeci, İlhan, Özkeçeci Şule Bilge: Türk Sanatında Tezhip, Seçil ofset, İstanbul 2007
• Özen, Mine Esiner: Türk Cilt Sanatı, Ankara 1998
• Özen, Mine Esiner: Yazma Kitap Sanatları Sözlüğü, Basım atölyesi, İst.1985
• Serin, Muhittin: Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar. Mas matbaacılık A.Ş, İstanbul 2003
• Özcan, Şehnaz Biçer: Timur Devri Herat Tezhip Ekolü, Marmara Üni. Güzel Sanatlar Enstitüsü, Geleneksel Türk El Sanatları Anasanat Dalı, Tezhip Süsleme Sanat Dalı, Yayınlanmamış Sanatta yeterlik tezi, Danışman: Prof. F. Çiçek Derman
• Sims, Eleanor : “An Illuminated Manuscript Coplied by Shaykh Hamdullah in The Library of Congress in Washington”, Dokuzuncu Milletler Arası Türk Kongresi, cilt III, İstanbul 1991
• Tanındı, Zeren : “Kur’an-ı Kerim Nüshalarının Ciltleri ve Tezhipleri”, 1400. Yılında Kur’an-ı Kerim, promat basım yayın san. ve Tic.a.ş, ist.2010
• Tanındı, Zeren : “Kur’an-ı Kerim Nüshalarının Ciltleri ve Tezhipleri”, 1400. Yılında Kur’an- Kerim, Promat basım yayın san. Ve tic.a.ş, ist.2010
• Tanındı, Zeren: “Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde Ortaçağ İslam Ciltleri” Topkapı Sarayı Müzesi Yıllık 4, Tayf Basım İstanbul 1990
• Tanındı, Zeren: 13-14. Yüzyılda Yazılmış Kur’anlar’ın Kanuni Döneminde Yenilenmesi” Topkapı Sarayı Müzesi, Yıllık 1, İstanbul matbaası, İstanbul 1986.
• Yağmurlu, Haydar: “Tezhip sanatı hakkında genel açıklamalar ve Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde imzalı eserleri bulunan tezhip ustaları” Türk Etnografya dergisi, sayı 119 / 789, Ankara 1969