DÜNDEN BUGÜNE BATI RESİM SANATINDA KADIN-MEKÂN İLİŞKİSİ

Yıl 2011, Sayı: 19, 89 - 96, 13.10.2011

Neslihan Özgenç

Öz

Ataerkil toplumlarda eril gücün kadına atfettiği kimlikler, kadını doğurganlığı gereği kapalı bir mekâna yerleştirirken,
eril güç de bu mekânların belirleyicisi ya da mimarı olmuştur. Kutsanan kadının kabul edilirliği, bedeninin
örtünük olma durumu ve bakireliği ile sınırlandırılıp bir “İç” olma durumu yaratılmıştır. Eril güç tarafından onaylanmayan
kadın ise “Dış”ta bırakılarak toplumsal bir ayrıştırılmaya maruz bırakılmıştır. Batı resim sanatı da bu bağlamda dinin kutsal
form ve kodlarını kadın bedeni üzerinden şekillendirmiştir. Diğer yandan, toplumsal bağlamda onaylanmayan çıplaklık,
sanatın kabul edilebilirliği ölçüt ve sığınaklarda, eril yaratıcılığın esin kaynağı olurken, kadın bedeni, çıplağı ile mekânsallaştırılmıştır.
Kadına atfedilen kimlikler ve fanteziler doğrultusunda şekillenen mekânlar ise kadının cinselliğini ortaya
çıkartacak imgelerle eril güce hizmet etmektedir. Bu bağlamda, kadın bedeni üzerindeki eril gücün görünürlüğü, zamanın
yansıması olarak sanatçıların kadın ve mekân üzerindeki yaratıcılıklarıyla, imgesel bir dönüşüm yaşamıştır. Zamanın ruhunun
görünürlüğü de eril düşün yarattığı imgelem aracılığıyla mekânlara atfedilen cinselleştirilmiş nesneler üzerinden kurulmuştur.
Bu çalışmanın amacı, kadın imgesinin batı resim tarihinde, beden olarak kullanımında, kadına atfedilen kimlik ile
resimsel mekân arasındaki ilişkisini ortaya koymak ve kadın bedeninin mekânsallaşmasını tarihsel bağlamda incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Mekân, Çıplaklık, Cinsiyet, Eril Güç

Kaynakça

• ALKAN, Ayşe; Cins Cins Mekân, İstanbul, 2009.
• AKPINAR, A. BAKAY, G. DEDEHAYIR, H; Kadın ve Mekân, İstanbul 2009.
• ANTMEN, Ahu; Sanat Cinsiyet, İstanbul, 2010.
• BERGER, John; Görme Biçimleri, İstanbul 2005.
• ERGÜVEN, Mehmet; Pusudaki Ten, İstanbul, 1998.
• FOUCAULT, Michael; Cinselliğin Tarihi, İstanbul, 1986.
• LEPPERT, Richard; Sanatta Anlamın Görüntüsü, İstanbul, 2002.
• KILIÇ, Aylin; “Yaratan Kadın, Toplumsal Değerler ve Başkaldırı”, www.10aralik.org.tr/aylinkilic_02.pdf. UYSAL, Mehmet Ali; “Cin.sel.şey; Beden”, RH+ Sanat, Sayı: 38, İstanbul, 2007.