ÇANKIRI'DAN BİRKAÇ FİGÜRLÜ PLASTİK BEZEME

Yıl 2011, Sayı: 20, 13 - 243, 17.07.2012

Ahmet Ali Bayhan Fikri Salman Adem Çelik

Öz

Çankırı, adını Antikçağ’da kurulan ve şehrin çekirdeğini teşkil eden ‘Gangra’ Kalesi’nden almaktadır. Hitit, Paflagonlar, Pontus Krallığı, Roma ve Bizans hâkimiyetinin ardından 1071’deki Malazgirt Savaşı sonrasında Türk egemenliğine giren Çankırı’da, Selçuklu, Çandaroğulları ve Osmanlı dönemine ait çok sayıda tarihi değere sahip çok sayıda eser mevcuttur. Bu makalede Çankırı Şifahanesi, Çankırı Müzesi ve Bayramören’deki Balıklı Pınar (Osman Ağa Çeşmesi)’daki figürlü süslemelerin Anadolu Türk sanatındaki yeri ve önemleri değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çankırı, figürlü plastik, taş süsleme, mimari süsleme

Kaynakça

• Aslanapa, O.; Türk Sanatı, İstanbul, 1984.
• Ayhan, B.; Çankırı – Tarih – Kültür – Turizm, İstanbul, 2008.
• Bayhan,A. A.; “Ak Han (Goncalı Hanı)” Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları (Ed. Hakkı Acun), Ankara, 2007, s. 291-292.
• Derschwam, H.; İstanbul ve Anadolu’ya Seyahat Günlüğü (Terc. Y. Önen), Ankara, 1987.
• Diez, E. – Aslanapa, O. – Koman, M. M.; Karaman Devri Sanatı, İstanbul, 1950.
• Diez, E.-Aslanapa, O.; Türk Sanatı, 1955.
• Diyarbekirli, N.; “Türk Sanatının Kaynaklarına Doğru” Türk Sanatı Tarihi Araştırma ve İncelemeleri-II, İstanbul, 1969, s. s. 177.
• Durukan, A; “Aksaray Sultan Hanı”, Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları (Ed.: H. Acun), Ankara, 2007, s. 141-159.
• Esin, E.; “Evren” Selçuklu Araştırmaları Dergisi, I, Ankara, 1970, s. 161.
• Gökoğlu, A; Paphlagonia, Kastamonu, 1952.
• Gündoğdu, H.; Türk Mimarisinde Figürlü Taş Plastik (İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, 1979.
• Gündoğdu, H.;“Niksar’da Pek Bilinmeyen Bir Çeşme ve Üzerindeki Kabartmalar”, Kaynaklar, S. 2 (Kış), İstanbul, 1984, s. 45.
• Gündoğdu, H.–Bayhan, A. A. – Aktemur, A. M. – Kukaracı, İ. U. – Çelik, A. – Güneş, B.; Tarihi Yaşatan İl Tokat, Ankara, 2006.
• Gürkan, K. İ.; “Selçuklu Hastaneleri” Malazgirt Armağanı, İstanbul, 1972, s. 44.
• İnal, G.; “Susuz Han’daki Ejderli Kabartmanın Asya Kültür Çevresi İçindeki Yeri” Sanat Tarihi Yıllığı, IV, İstanbul, 1971, s. 154-156.
• Kankal, A.; XVI. Yüzyılda Çankırı, Çankırı, 2009.
• Karamağaralı, B.; Ahlat Mezartaşları, Ankara, 1992.
• Kuran, A.; “Karamanlı Medreseleri”, Vakıflar Dergisi, S. VIII, Ankara, 1969, s. 215.
• Ögel, S.; Anadolu Selçuklularının Taş Tezyinatı, Ankara, 1966.
• Ögel, S.; Anadolu Selçuklularının Taş Tezyinatı, Ankara, 1987.
• Öney, G.; “Anadolu Selçuk Sanatında Balık Figürü”, Sanat Tarihi Yıllığı, II, İstanbul, 1968, s. 152.
• Öney, G.; “Anadolu Selçuk Sanatında Ejder Figürleri” Belleten, XXXIII, Ankara, 1969, s. 143.
• Öney, G.; “Anadolu Selçuklu Mimarisinde Aslan Figürü” Anatolia, XIII, Ankara, 1971.
• Önge, Y.; “Çankırı Darüşşifası” Vakıflar Dergisi, S. V, Ankara, 1962, s. 251.
• Önge, Y.; “Konya’nın Meram Mesîresindeki Mimari Bir Manzume”, Vakıflar Dergisi, S. X, Ankara, 1973, s. 370.
• Özkarcı, M.; Niğde’de Türk Mimarisi, Ankara, 2001.
• Pektaş, K.; “Çardak Han”, Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları (Ed.: H. Acun), Ankara, 2007, s. 170-171.
• Sözen, M.; Anadolu Medreseleri-I, İstanbul, 1970.
• Sözen, M.; Anadolu Medreseleri-II, İstanbul, 1972.
• Şahin, İ.; “Çankırı” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 8, İstanbul, 1993, s. 216-218.
• Şeyhoğlu, A. K. H.; Çankırı Tarihi, [Çankırı] 1930.
• Turan, O.; Oniki Hayvanlı Türk Takvimi, İstanbul, 1941.
• Ünver, S.; “Anadolu Selçuklularında Sağlık Hizmetleri” Malazgirt Armağanı, İstanbul, 1972, s. 19.
• Ünver, S.; “Büyük Selçuklu İmparatorluğu Zamanında Vakıf Hastanelerinin Bir Kısmına Dair” Vakıflar Dergisi, S. I, Ankara, 1942, s. 22.
• Ünver, S.; Selçuk Tababeti, İstanbul, 1940.
• Yavuz, M.; 19. Yüzyıl Sonu 20. Yüzyıl Başlarında İstanbul’da Alman Mimarların Yaptıkları Mimari Eserler (Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum, 2001.
• Yetkin, Ş.; “The Seljuk Shifa-Hanes in Anatolia” Cultura Turcica, Vol. I, Ankara, 1964, s. 143.