KADINLARIN STRES VERİCİ YAŞAM OLAYLARIYLA KARŞILAŞMA DURUMLARI

Yıl 2006, Cilt: 9 Sayı: 2, 1 - 12, 18.02.2010

Ayla Bıyık Süheyla Altuğ Özsoy Melek Ardahan Şükran Özkahraman Fatma Başalan İz

Öz

Kadınların stres verici yaşam
olaylarıyla karşılaşma durumları, stresin yol
açtığı hastalığa yakalanma riskinin belirlenmesi
ve stres verici yaşam olaylarının bazı
sosyodemografik özelliklerle ilişkisinin incelenmesi amacıyla planlanmıştır.
Tanımlayıcı araştırmanın evrenini, 5
sağlık ocağı bölgesindeki 18-65 yaş arası
kadınlar oluşturken, örneklemini ise Ev Halkı
Tespit Fişlerinden olasılıksız örneklem yöntemiy
le seçilen kadınlar oluşturmuştur (n= 389).
Veriler, Sosyodemografik veri formu ile “Sosyal
Uyumu Ölçme” listesinden yaralanılarak yüz
yüze görüşme tekniğiyle toplanmıştır.
Kadınların %46.0’ı 25-34 yaş grubunda
olup yaş ortalaması 30.68±8.92’dir, %5.7’sinin
ülke dışında doğduğu, %72.2’sinin en uzun süre
ile Ege bölgesinde yaşadığı, %51.4’ünün ilkokul
mezunu ve %87.9’unun ev hanımı olduğu
saptanmıştır. Kadınların karşılaştıkları stres
verici yaşam olayları hamilelik (%53.5), evlenme
(%49.6), uyku düzeninde değişiklik (%44.5),
aileye yeni birinin katılması (%36.5), yemek yeme
alışkanlığında değişikliktir (%31.6). Sosyal Uyu
mu Ölçme listesinden aldıkları puanların
ortalaması 184 ±11.2’dir.
Hamilelik, evlenme, uyku düzeninde
değişiklik, aileye yeni birinin katılması, yemek
yeme alışkanlığında değişiklik gibi stres verici
yaşam olaylarından sıklıkla etkilendikleri
saptanmıştır. Kadınların %40.9’unun bir yıl
içinde %15, %14.1’inin de %80 oranında
hastalığa yakalanma riski taşıdıkları
belirlenmiştir. Karşılaşılan stres verici yaşam
olaylarına göre stresle baş etme yöntemlerine
yönelik sağlık hizmet modellerinin birinci
basamak hizmetlerde uygulamaya geçirilmesi
önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Stres, yaşam olayı, kadın

Kaynakça

• Arpa N (2003). Hemsire egiticilerin stres ve stresle bas etme düzeylerinin incelenmesi. Lisans Tezi, Ege Üniv. Hemsirelik Yüksek okulu, Izmir.
• Atkinson RL, Atkinson RC, Smith EE et al. (1996). Psikolojiye Giris (Çev: Yavuz Alogan). Hilgard’s Introduction to Psychology. 12 th Edition. Arkadas Yayin lari, 489-520.
• Baltas A, Baltas Z (1998). Stres ve Basa Çikma Yollari. 18. Basim, Remzi Kitapevi, Istanbul.
• Baltas Z (1996). Stres ve saglik. IX. Ulusal Psikoloji Kongresi. Türk Psikologlar Derne gi, Bogaziçi Üniversitesi, Istanbul, 221-227.
• Bayhan U (1996). Türkiye’de iç göçler ve anatomik kentlesme. II. Ulusal Sosyoloji Kongresi Toplum ve Göç. Mersin, 178-193.
• Bener Ö (1998). Kadin egitiminin gerek liligi. 4. Ulusal Kadin Çalismalari Toplan tisi. Kadin Sorunlarinin Çözümüne Dogru Yöntem Strateji ve Politikalar, Izmir, 198-201.
• Bilen M (2000). Saglikli Insan Iliskileri. 5. Baski, Ankara, 283-284.
• Birol L, Akdemir N, Bedük T (1993). Iç Hastaliklari Hemsireligi. Gelistirilmis IV. Baski, Ankara, 82-91.
• Black JM, Jacobs EM (1997). MedicalSurgical Nursing Clinical Management for Contunity of Care. 5 th Edition, 21-25.
• Cam E (2003). Çalisma yasaminda stres ve kamu kesiminde kadin çalisanlar. Insan Bilimleri Dergisi, 1303.
• Demir T, Demir DE, Kayaalp Ml ve ark. (1998). Yeme bozuklugu olan ergenlerin sosyodemografik, ailesel ve kisisel özellik leri. Türk Psikiyatri Dergisi 9(4):257-264.
• Dumlu K, Cimili C (2003). Erken yasam stresörlerinin nörobiyolojik sonuçlari. Türk Psikiyatri Dergisi 14(4): 301-310.
• Dogru A, Sari S, Ataci S (1998). Kadinin evlilik, nikah ve bosanma baglamindaki sorunlari. 4. Ulusal Kadin Çalismalari Toplantisi. Kadin Sorunlarinin Çözümüne Dogru Yöntem Strateji ve Politikalar, Izmir, 315-323.
• Erol A, Toprak G, Yazici F (2002). Üniversite ögrencisi kadinlarda yeme bozuklugu ve genel psikolojik belirtileri yordayan etkenler. Türk Psikiyatri Dergisi 13(1): 48-57.
• Holmes TH, Rahe RH (1967). The Social Readjusment Scale. Journal of Psychosomatic Research II, 213-218.
• Kaçar A (2002). Ege Üniversitesi hemsirelik yüksekokulu birinci ve dördüncü sinif ögrencilerinin stresle basa çikma stratejilerinin incelenmesi. Lisans Tezi, Ege Üniv. Hemsirelik Yüksekokulu, Izmir.
• Makin PE, Lindley PA (2001). Pozitif Stres Yönetimi (Çev. Aysun Arslan). Rota Yayinlari, Kelebek Matbaasi, Istanbul.
• Özbay H (2001). Evlilik kurumunda kadin erkek iliskileri. I. Ulusal Aile Hizmetleri Sempozyumu, Basbakanlik Aile Arastirma Kurumu, Ankara.
• Pektekin Ç (1990). Stres ve basa çikma yollari. Hemsirelik Bülteni 4(15):40-47.
• Perry P, Potter P, Perry AG (1997). Fundamentals of Nursing Concepts Process and Practice, Fourth Edition, Mosby Year Book, Lippincot.
• Sir A, Bayram Y, Özkan M (1998). Zorunlu iç göç yasamis bir grupta travma sonrasi stres bozuklugu üzerine bir arastirma. Türk Psikiyatri Dergisi 9(3): 173-180.
• Tarhan N (2002). Stres ve manevi yasam. Stresi Mutluluga Dönüstürmek, Timas yayinlari.
• Taskin L (2003). Dogum ve Kadin Sagligi Hemsireligi, 6. Baski, Sistem Ofset, Ankara.
• Tatar Ç (2004). Hemsirelerin stresle bas etme tarzlari ile depresyon arasindaki iliskinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniv. Saglik Bilimleri Enstitüsü. Izmir.
• Tastan S (2004). Stres ve Stres Yönetimi. Yönetim & Organizasyon ve Insan kaynaklari Yönetimi. TODAIE Yayinlari, Ankara, 253.
• Taylor CM (1990). Essential of Psychiatric Nursing, Thirteenth Edition, Harcourt College publishers, New York.
• Tuglu C, Kara H (2003). Depresyon, sitokinler ve bagisiklik sistemi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 13(3):142-150.
• Yardim N (2001). Cinsiyet, saglik ve yoksulluk, Aktüel Tip Dergisi Kadin Özel Sayisi 6(1):78.
• Willams DR, House JS (1991). Stress, social support, control and coping: a social epidemiological view. Health Promotion Research, Towards a new social epidemiology, WHO Regional Publications, European Series, No: 37: 147-17.