İŞİTME ENGELLİ ADÖLESANLARIN BENLİK KAVRAMI VE DEPRESYON BELİRTİ DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2008, Cilt: 11 Sayı: 4, 67 - 75, 19.02.2010

Fatma Yılmaz Duygu Arıkan

Öz

Bu araştırma işitme engelli adölesanların benlik kavramı ve depresyon belirti düzeyleri
arasındaki ilişkiyi incelemek ve sosyo demografik özelliklerle karşılaştırmak amacıyla tanımlayıcı
ve ilişki arayıcı nitelikte planlanmış ve yapılmıştır.
Araştırma 5 Ocak- 29 Şubat 2004 tarihleri arasında Trabzon ili İşitme Engelliler Çok
Programlı Lisesinde 1, 2 ve 3. sınıflardaki 100 işitme engelli adölesan üzerinde yürütülmüştür.15
yaşın üzerinde olan tüm öğrenciler çalışmaya dâhil edilmiştir. Araştırma verilerinin
toplanmasında sosyo demografik soruları içeren anket formu, Piers-Harris Benlik Kavramı ölçeği
(PHBKÖ) ve Beck Depresyon ölçeğinin (BDÖ) Türkçe’ye uyarlanmış formu kullanılmıştır.
İşitme engelli adölesanların benlik saygılarının orta(49.34±10.34), depresyon
belirtilerinin ise hafif (12.51±1.66) düzeyde olduğu saptanmıştır. Benlik saygısı ve depresyon
belirti düzeyleri arasında ilişki olmadığı (r=0.65, p > 0.05) belirlenmiştir. İşitme engelli
adölesanların yaşları ve eğitim düzeyleri arttıkça benlik kavramlarının artığı, depresyon belirti
düzeylerinin azaldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adölesan, depresyon, benlik kavramı, işitme engeli

Kaynakça

• .........T.C Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (2003). 2000 Genel Nüfus Sayımı. Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri. Ankara: 256-60.
• Atay M (1991). İşitme Engelli Çocukların Eğitiminde Temel İlkeler. Bizim Büro Basımevi, Özgür yayınları, İstanbul: 23 -32.
• Beck AT, Ward CH, Mendelson M et al. (1961). An Inventory for measuring depression. Archives of General Psychiatry 4: 561 -571
• Blackman TC, Durm MW (1997). Childrens self esteem and their parents education. Department of Behavioral Sciences. Psychological Reports 80 (1): 114.
• Can G (1990). Lise Öğrencilerinin Benlik Tasarımlarını Etkileyen Etmenler. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi Eskişehir: 42 -47.
• Çataklı M, Öner N (1986- 87). Çocuklarda Öz Kavramı Ölçeği ve Piers Harris Ölçeğinin Bir Çeviri ve Güvenirlik Çalışması. Boğaziçi Üniversitesi Dergisi 12: 85 -100.
• Çuhadaroğlu F, Sonuvar B, Özusta S (1992). Offer Kendilik İmgesi ölçeği uyarlama çalışması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ankara: 137141.
• Ersek İ (1992). İşitme engelli öğrencilerin benlik kavramlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Garrison WM, Tesch S (1978). Self concept and deafness: A rewiew of research literature. The Volta Review 80:457-66.
• Göktürk Ü (2000). Çocuk ve ergenlerde depresif bozukluklar. İn. Ed. Polvan Ö. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul: 102- 106.
• Gür A (1996). Ergenlerde Depresyon ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Isralowitz R (1989). Family unemployment and its impact on adolescent personality development. Adolescence 24 (93): 47 -52.
• Kim JY (1997). A study of the relationship between self concept and depression of middle-aged women. Korean Journal of Women Health Nursing 3(2):103-116.
• Koç D (2000). İşitme engelli çocukların duygusal ve sosyal uyumlarının benlik imajlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Mboya MM (1998). Self concept of academic ability as a function of sex, age andacademic achivement among african adolescents. Perceptual and Motor Skills 87(1): 155- 161.
• Ocakcı A, Kürtüncü M (2004). Çocuk yuvasında yaşayan 9 -13 yaş grubu çocuklarda depresyon ve benlik kavramı düzeylerinin belirlenmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama 3 (5): 75 -86.
• Ortiz LP, Farrell MP (1993). Father's unemployment and adolescent's self-concept. Adolescence 28 (112): 937 -49.
• Öner N (1996). Piers-Harris Çocuklarda Öz Kavramı Ölçeği El Kitabı. Türk Psikologlar Derneği, Ankara.
• Ören N, Geçdoğan B (2007). Lise öğrencilerinin depresyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi15(1):85- 92
• Özdel L, Bostancı M, Özdel O ve ark. (2002). Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve sosyo demografik özelliklerle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 3 (3):155161.
• Özer D, Özer K (2001). Çocuklarda Motor Gelişim. 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtımı. Ankara: 260- 275.
• Patton W (1991). Relation between self image and depressıon in adolescents. İn Eds. Ammons RB, Ammons CH. Psychological Reports 68 (1): 867 -869.
• Savaşır I, Şahin N (1997). Bilişsel Davranışçı Terapilerde Değerlendirme. Sık Kullanılan Ölçekler. Türk Psikologları Derneği Yayınları. Öz yurt Matbaacılık, Ankara: 23 -28.
• Scott J, Brooks C, Brooks CI (1989). Self esteem of high school students as a function of sex, grade and curnculum orıentatıon. in Eds. Ammons CH, Ammons R.B. Psychological Reports 64 (1):191-194.
• Sleskova M, Salonna F,Geckova AM et al (2006). Does parental unemployment affect adolescents’ health? Journal of Adolescents Health 38(5):527 -35
• Steinberg AG, Lipton DS, Eckhardt EA et al. (1998). The diagnostic interview schedule for deaf patients on interactive video: a preliminary investigation. The American Journal of Psychiatry 155: 1603-1604.
• Şener N (1999). İlkokul 4. ve 5. Sınıfa Devam Eden İşitme, Görme ve Ortopedik Engelli Çocukların Benlik Kavramlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen BilimleriEnstitüsü,. Ankara.
• Tanju E (1995). İlkokul 4 ve 5. sınıflara devam eden normal ve işitme engelli öğrencilerde benlik kavramını gelişiminin incelenmesi. Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ankara.
• Watt JD, Davis FE (1991). The prevalence of boredom proneness and depression among profoundly deaf residential school adolescents. American Annals of The Deaf 136 (5): 409-13.
• Workmann M, Beer J (1989). Self Esteem, depression and dependency among high school students. Psychological Reports 65: 451-455.
• Yachnick M (1986). Self esteem in deaf adolescents. American Annals of The Deaf 131: 305 -310.