STRESLE BAŞETMENİN BİR BOYUTU OLARAK SPİRİTÜALİTE

Yıl 2013, Cilt: 16 Sayı: 1, 50 - 56, 23.03.2013

Duygu Hiçdurmaz Fatma Oz

Öz

Bireyler yaşam sürecinde bir hastalık tanısı alma, hastalığın kronikleşmesi, yaşlılık, sevilen kişilerin
kaybı gibi bazı güçlüklerle karşılaşmakta ve bu zorlu süreçlerle baş etmek durumunda kalmaktadırlar. Böyle
dönemlerde bireyler ölüm gerçeği ve kendi ölümlülükleri ile yüzleşmekte ve bu yüzleşme varoluşsal bir
sorgulamaya neden olmaktadır. Bireyler karmaşa yaşadıkları bu dönemlerden kişisel deneyimleri, ahlaki,
spiritüel ve kültürel değerleri aracılığıyla kendisine, dünyaya ve geleceğe ilişkin yeni anlamlar geliştirerek
çıkmaktadırlar. İnsanın yaşamında sınırlarını zorlayan deneyimlerle başa çıkmasında ise spiritüel boyut oldukça
önemlidir. Spiritüalite sıklıkla yalnızca din olarak düşünülmekte ve çoğu zaman bu iki kavram birbirinin yerine
kullanılmaktadır. Ancak spiritüalite, dini de içine alan daha kapsamlı bir kavramdır. Bu makalede bir baş etme
boyutu olarak spiritüalite, spiritüalitenin bir boyutu olan dine yönelmenin baş etme süreçleri olarak kullanılış
biçimleri ele alınmış, bireylerin baş etme sürecinde spiritüalitenin sağlık personeli tarafından nasıl ele
alınabileceği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Stres, baş etme, spiritüalite, din

Kaynakça

• Anderson DA, Worthen D. Exploring A Fourth Dimension: Spirituality As A Resource For The Couple Therapist. Journal of Marial and Family Therapy 1997;23(1):3-12.
• Beck, J. Cognitive Therapy: Basics and Beyond. New York: The Guilford Press; 1995.p.13-166.
• Belavich TG, Pargament KI. The Role of Attachment In Predicting Spiritual Coping With A Loved One In Surgery. J Adult Dev 2002;9(1):13-29.
• Carver CS, Scheier MF, Weintraub JK. Assessing Coping Strategies: A Theoretically Based Approach. J Pers Soc Psychol 1989;56(2):267-83.
• Chapple A, Swift C, Ziebland S. The Role of Spirituality and Religion For Those Bereaved Due To A Traumatic Death. Mortality 2011;16(1):1-19.
• Choumanova I, Wanat S, Barrett R, Koopman C. Religion and Spirituality In Coping With Breast Cancer: Perspectives of Chilean Women. The Breast Journal 2006;12(4):349-52.
• Fischer P, Ai AL, Aydın N, Frey D, Haslam SA. The Relationship Between Religious Identity And Preferred Coping Strategies: An Examination of The Relative Importance of Interpersonal and Intrapersonal Coping In Muslim and Christian Faiths. Rev Gen Psychol 2010;14(4):365-81.
• Fleishman JA. Personality Characteristics and Coping Patterns. J Health Soc Behav 1984;25(June):229-44.
• Frankl VE. İnsanın Anlam Arayışı. 7. Baskı. Ankara: Öteki Yayınevi; 2000. p.66-72.
• Hiçdurmaz D, Öz F. Hemodiyaliz ve Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi Uygulanan Hastaların Stresle Başa Çıkma Biçimleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2009;16(3):1-16.
• Hood R, Spilka B, Hunsberger B, Gorsuch R. The Psychology of Religion: An Empirical Approach. New York: The Guilford Press; 1996. p.1-44,153-224,37740
• Jenkins RA, Pargament KI. Religion and Spirituality As Resources For Coping With Cancer. J Psychosoc Oncol 1995;13(1-2):51-74.
• Kammeyer-Mueller JD, Judge TA, Scott BA. The Role of Core Self-Evaluations In The Coping Process. J Appl Psychol, 2009;94(1):177-95.
• Karadağ F, Oğuzhanoğlu NK, Özdel O, Ergin Ş, Kaçar N. Psöriyazis Hastalarında Psikodrama: Stres ve Stresle Baş Etme. Anatolian Journal of Psychiatry 2010;11:220-27.
• Koenig HG. A commentary: The Role of Religion and Spirituality At The End of Life. 2002;42(Special issue3):20-3.
• Koenig HG. Research On Religion, Spirituality, and Mental Health: A Review. The Canadian Journal of Psychiatry 2009;54(5):283-91.
• Koenig HG. The Healing Power of Faith. New York: Simon & Schuster; 2001. p.11-231.
• Kuiper NA, Martin RA, Olinger LJ. Coping Humor, Stress, and Cognitive Appraisals. Can J Behav Sci 1993;25(1):81–96.
• Lazarus RS, Folkman S. Stress, Appraisal, and Coping. New York: Springer; 1984. p.11-223.
• Lazarus RS. Psychological Stress and the Coping Process. New York: McGraw-Hill;1966. p.10-397.
• Mahoney A, Pargament KI, Jewell T, Swank AB, Scott E, Emery E et al. Marriage and The Spiritual Realm: The Role of Proximal and Distal Religious Constructs In Marital Functioning. J Fam Psychol 1999;13(3):21-338.
• McIntosh DN, Silver RC, Wortman CB. Religion's Role In Adjustment To A Negative life Event: Coping With The Loss of A Child. J Per Soc Psychol 1993;65(4):812-21.
• Öz F. İnsan, Spiritüel Gereksinimler ve Hemşirelik. MN Klinik Bilimler & Doktor 2004;10(1):350-8.
• Pargament KI The Psychology of Religion and Spirituality? Yes and No. International Journal for the Psychology of Religion 1999; 9(1): 3-16.
• Pargament KI, Ano GG, Wacholtz AB. The religious dimension of coping: Advances in theory, research and practice. In: Paloutzian RF, Park CL, eds. Handbook of Psychology of Religion and Spirituality. New York: The Guilford Press; 2005. p.479-95.
• Pargament KI, Magyar-Russell GH, Murray-Swank NA. The Sacred and The Search for Significance: Religion As A Unique Process. J Soc Issues 2005; 6(4): 665Pargament KI, Mahoney A. Spirituality: Discovering and conserving the sacred. In: Snyder CR, Lopez SJ, eds. Handbook of Positive Psychology. Oxford: Oxford University Press; 2005. p.646-59.
• Pargament KI. The Psychology of Religion And Coping. New York: The Guilford Press; 1997. p.212
• Rowe MM, Allen RG. Spirituality As A Means of Coping With Chronic Illness. Am J Health Stud 2004;19(1):62-7.
• Walsh F. Spiritual Resources In Family Therapy. New York: The Guilford Press; 2008. p.65-141.
• Zinnbauer BJ, Pargament KI, Cole B, Rye MS, Butter EM, Belavich TG et al. Religion and Spirituality: Unfuzzying The Fuzzy. J Sci Study Relig1997;36(4):549-64.