AB SÜRECİNDE KKTC'DEKİ BÜTÇE AÇIKLARININ OLUŞUM NEDENLERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2005, Cilt: 19 Sayı: 1, 183 - 199, 27.11.2010

Okan Veli Şafaklı

Öz

Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözüm ve Avrupa Birliği (AB)
üyeliğinin gündemde olduğu günümüzde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki
(KKTC) bütçe açıkları önemli sorun olmaya devam etmektedir. KKTC’nin AB
üyesi olması halinde ise ekonomideki diğer sektörlerle beraber mali disiplin ile
ilgili AB kriterlerine uyum gerekliliği ortaya çıkacaktır. Durum böyle olmasına
karşın, ilgili AB kriterinin oldukça gerisinde KKTC’de adeta kronikleşen bütçe
açıkları hüküm sürmektedir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, AB sürecinde
KKTC’de bütçe açıklarının oluşum nedenlerini ortaya çıkarmak ve bu yönde
öneriler geliştirmektir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, KKTC’deki bütçe
açıklarının temel nedenlerini ekonomik kalkınmışlık düzeyini yansıtan düşük
kişi başına milli gelir, yüksek enflasyon, ticaret açığı, aşırı istihdam, aktüeral
dengeye dayanmayan sosyal güvenlik sistemi, kamu harcamalarının artış hızı,
kamu gelirlerinin artış hızı, kayıt dışı ekonomi, mali ve bütçe disiplininde
etkinsisizlik ve özellikle AB ülkelerine göre düşük vergi yükü oranı şeklinde
özetlemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

AB, KKTC, Bütçe Açıkları

Kaynakça

• Akdoğan, Abdurrahman (1999), Kamu Maliyesi, 7. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Altuğ, Osman (1999), Kayıtdışı Ekonomi, Türkmen Kitabevi, İkinci Baskı, İstanbul.
• Arslan, Ahmet (2002), “Kamu Harcamalarında Verimlilik, Etkinlik Ve Denetim”, Maliye Dergisi Sayı:131 Mayıs- Ağustos 2002, Maliye Bakanlığı, Araştırma Planlama Ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Besimler, M. (1995), Evolution Of Public Finance And The Black Economy İn The Turkish Republic Of Northern Cyprus, Unpublished Master’s Thesis, Department Of Economics, Eastern Mediterranean University, Gazimağusa, North Cyprus.
• Çalışkan, Okan (1999), “Ekolojik Vergi Reformu”, Maliye Dergisi Sayı:132 Eylül-Aralık 1999, Maliye Bakanlığı, Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• DPÖ (1998), İstatistik Yıllığı 1998, KKTC Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü, İstatistik ve Araştırma Dairesi, Lefkoşa.
• DPÖ (2001), 2002 Geçiş Yılı Programı, KKTC Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü, Lefkoşa.
• DPÖ (2001), Ekonomik ve Sosyal Göstergeler 1999, KKTC Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü, İzleme ve Koordinasyon Dairesi, Lefkoşa.
• DPÖ (2002), İstatistik Yıllığı 2000, KKTC Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü, İstatistik ve Araştırma Dairesi, Lefkoşa.
• DPÖ (2003), Ekonomik ve Sosyal Göstergeler 2002, KKTC Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü, İzleme ve Koordinasyon Dairesi, Lefkoşa.
• DPÖ (2003), 2003 Geçiş Yılı Programı, KKTC Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü, Lefkoşa.
• Due, J.F (1960), The Taxation of Wealth, Public Finance edited by R.W. Houghton, Penguin Modern Economics Readings, Great Britain.
• Egeli, Haluk (2000), “Gelişmiş Ülkelerde Bütçe Açıkları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 2, Sayı :4.
• Egeli, Haluk (2004), Gelişmekte Olan Ülkelerde Bütçe Açıkları, Http://Www.Canaktan.Org/Ekonomi/Kamu_Maliyesi/Maliye- Genel/Diger-Yazilar/Egeli-Gelismekte-Olan-Butce.Pdf, (April 17, 2004)
• European Commısıon (2000), Tax Policy İn The European Union, Belgium.
• European Commısıon (2002), European Economy, Directorate – General For Economic and Financial Affairs, Public Finances in EMU, No 3 /2002, Belgium.
• Günay, Ayşe Ve Özen, Ahmet (2002), “Avrupa Birliği’nde Mali Disiplinin Sağlanmasına Yönelik Maastricht Kriterlerinin Anayasal İktisat Perspektifinde Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 4, Sayı: 2.
• Güneş, İsmail (2004), Türkiye’de Bütçe Açıkları Ve Finansman Yöntemleri, Http://İdari.Cu.Edu.Tr/İgunes/Butce/Yontem.Pdf, (April 16, 2004)
• Güngör, Kamil (2001), “ Avrupa Birliği’nde Vergi Uyumlaştırması Ve Vergi Uyumlaştırma Politikası “, Maliye Dergisi Sayı:136 Ocak- Nisan 2001, Maliye Bakanlığı, Araştırma Planlama Ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Kıbrıs Gazetesi (2001) , Tarih:9/8/2001, Yıl:13, Sayı:4343, Lefkoşa.
• Levıch, Richard (2001), International Financial Markets, 2nd. Edition, Mcgraw- Hill, Usa.
• Musgrave And Others (1989), Public Finance İn Theory And Practice, Fifth
• Edition, Mcgraw Hill International Editions, Singapore.
• Nadaroğlu, Halil (1998), Kamu Maliyesi Teorisi, 10. Baskı, Beta Yay., İstanbul.
• Odabaş, Hakkı (1999), “Mali Disiplin Ve Bütçe Süreci”, Maliye Dergisi Sayı:131 Mayıs- Ağustos 1999, Maliye Bakanlığı, Araştırma Planlama Ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Başbakanlık Basımevi, Ankara. Öncel, Mualla (1989), Avrupa Ekonomik Topluluğu’nda Vergi Uyumlaştırılması, Mayıs, Ankara.
• Özmucur, Süleyman (1991), İstikrar Politikaları, Avcıol Basım-Yayım, İstanbul.
• Özdeşer, Hüseyin Ve Şafaklı, Okan (2001), “Avrupa Birliği’nde Yeni Vergi Politikaları”, Maliye Dergisi Sayı:138 Eylül-Aralık 2001, Maliye Bakanlığı, Araştırma Planlama Ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Özen, Ahmet (2002), “Gelişmiş Ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Bütçe Açığının Gelişimi”, Maliye Dergisi Sayı:141 Eylül-Aralık 2002, Maliye Bakanlığı, Araştırma Planlama Ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Özkan, Nevin (1987), Planlı Dönemde Türkiye’de Konsolide Devlet Bütçesi Açıklarının Nedenleri (Vergi Gelirleri Açısından), Maliye Ve Gümrük Bakanlığı Bütçe Ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Pelkmans, Jacques (2001), European Integration , 2nd. Edition, Financial Times-Prentice Hall, England.
• Resmi Gazete, (21.12.2001), 2002 Geçiş Yılı Programı, Resmi Gazete, Sayı 134, EK IV, Devlet Basımevi, Lefkoşa, sf.1262.
• Saydam, Göksel (1998), Kktc’de Uygulanan Vergi Politikaları, Maliye Politikaları Ve Kuzey Kıbrıs Ekonomisi Sempozyumu (7-8 Mayıs 1998), Daü Ekonomi Bölümü Başkanlığı, Gazimağusa.
• Şengül, Selami (1997), Kayıtdışı Ekonomi, İmaj Yayınevi, Ankara.
• Tüsiad (1998), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ekonomisi: Sorunlar Ve Çözüm Önerileri, Temmuz 1998 (Yayın No. Tüsiad-T/98-7/232), İstanbul.
• Türk, İsmail (1999), Maliye Politikası, 13. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Türk, İsmail (1999), Kamu Maliyesi, 3. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara.
• World Bank (1999), Public Expenditure Management Handbook, Usa.
• World Bank (2000), Reforming Public Institutions And Strengthening Governance, Usa.