SEKTÖREL BAZDA BİR ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ: VZA İLE BİR ANALİZ

Yıl 2006, Cilt: 20 Sayı: 2, 199 - 217, 27.11.2010

Fehim Bakırcı

Öz

Bu Çalışmada Veri Zarflama Analizi kullanılarak Otomotiv
Sanayiindeki firmaların etkinlikleri belirlenmiştir. VZA, çok sayıda girdi ve
çıktıya sahip karar birimlerinin etkinliklerini ölçen doğrusal programlama
tabanlı bir tekniktir. Çalışmada öncelikle Frontier Analist programı kullanılarak
yeterli verisi olan firmaların girdi ve çıktıları kullanılarak Ölçeğe göre sabit ve
değişken getiri varsayımlarıyla etkinliği ölçen, CCR (girdi minimizasyonu
yönelimli) ve BCC (çıktı maksimizasyonu yönelimli) modelleri tahmin edilmiş
ve etkin olan/olmayan firmalar belirlenmiştir. Daha sonra ölçek büyüklüğüne
göre firmaların etkinlikleri mukayese edilmiştir. On üç firma arasında altı
firmanın girdilerde etkin olamadığı belirlenirken, küçük ölçekli firmaların daha
etkin oldukları gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Firma Etkinliği, Veri Zarflama Analizi, Ölçeğe Göre Getiri

Kaynakça

• Abbott, M. ve Doucouliogos C., (2001) “The Efficiency of Australian Universities: A DEA”, Economics of Education Review, 22, ss. 89 97.
• Banker, R.D., Charnes A., Cooper W., (1984), “Some Models foe Estimating Technical and Scale Efficiencies in DEA” Management Science, Vol. 30/9, pp.1078-1092.
• Banker, R.D. ve Morey R.C., (1986a) “Efficiency Analysisfor Exogenously Fixed Inputs and Outputs”, Operations Research, 34, ss.513 521.
• Banker, R.D. ve Morey R.C., (1986b) “The Use of Categorical Variables in DEA” Management Science, 32, ss.1613 1627.
• Banker, R.D., Conrad, R.F. ve Strauss, R.P. (1986), “A Comperative Application of DEA and Translog Methods: An İllustrative Study of Hospital Production”, Management Science, 32, ss. 30 44.
• Banxia Software Limited (2003), “Frontier Analyst, Efficiency Analysis Software”, Version 3.0, U.K.
• Capital, (2005) “Türkiye’nin İlk 500 Firması”, CD formatı.
• Charnes, A., Cooper, W., Lewin, A.Y. ve Seifard L.M., (1995) “DEA, Theory, Methodology and Applications”, Paperback (Copyrighted Material).
• Charnes, A., Cooper, W.W. ve Rhodes, E., (1978) “Measuring The Efficiency of Decision Making Units”, European Journal of Operational Research, 2, ss. 429 444.
• Coelli, T., Estache, A., Parelman, S. ve Trujillo, L. (2003), “A Brimer on Efficiency Measurement for Utilities and Transport Regulator”, The World Bank, Washington D.C., U.S.A..
• Cooper, W. ve Seifard, L.M., (2000), DEA: A Comprehensive Text With Models, Applications, References and DEA-Solver Software, Kluiwer Academic Publishes, London.
• Deliktaş, E.,(2002) “Türkiye’de Özel Sektör İmalat Sanayinde Etkinlik ve Toplam Faktör Verimliliği Analizi”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 29(3- 4), ss.247 284.
• Diewert, W.E. ve Lawrance, D. (1999) Measuring New Zealand’s Productivity”, Treasury Working Paper, No:99/5, ss.1 40.
• Dündar, H. ve Lewis, D.R., (1995) “Departmental Productivity in American Universities: Economics of Scale and Scope”, Economics of Education Review, 14, ss. 119 144.
• Ehu, J., (2000) “Multi-Factor Performance Measure Model with an Application to Fortune 500 Companies”, European Journal of Operational Research, 123, ss.105 124.
• Färe, R., Grosskopf, S., Logan, J. ve Lovell, C.A.C., (1985), Measuring Efficiency in Production with an Application Electric Utilities, The Measurement of Efficiency of Production, Kluiver Academic Publishers, Boston.
• Färe, R., Grosskopf, S. ve Lovell, C.A.K., (1985), The Measurement of Efficiency of Production, Studies in Productivity Analysis Series, Kluiver-Nijhoff Publishing, Dordrecht. ttp://www.treasury.gov.nz/workingpapers/99-5.htm
• Kalijaran, M. ve Shand, R.T. (1999), ”Frontier Production Functions and Tecnical Efficiency Measures”, Journal of Economic Surveys, 13(2), ss.149 172.
• Kök, R. ve Deliktaş, E., (2003), Endüstri İktisadında Verimlilik Ölçme ve Strateji Geliştirme Teknikleri, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Yayını, İzmir.
• Kutlar, A., (2004) ”Cumhuriyet Üniversitesi Bünyesindeki Fakültelerin Performans Değerlendirmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi Yayınlanmamış Araştırma Projesi.
• McLaughlin, P.C. ve Coffey, S. (1990) “Measuring Productivity in Services”, International Journal of Service Industry Management, 1, ss. 46 63.
• Perman, R., (1991) “Cointegration: An Introduction to The Literature”, Journal of Economic Studies, 18, ss.15 28.
• Rao, D.S.P. ve Coelli, T.O. (1998), “A Cross Country Analysis of GDP Growth, Catch-Up and Convergence In Productivity and İnequality”, Centre for Efficiency and Productivity Analysis (CEPA), Department of Economics, University of New England, Australia, Working Papers, 5/98 ss.1 39.
• Roll, Y., Golony, B. ve seroussy, D., (1989) “The Efficiency of Maintenence Units in The Israel Air Force” European Journal of Operation Research, 43, ss.2 9.
• Sherman, H.D. ve Gold, F. (1986), “Bank Branch Operating Efficiency”, Journal of Banking and Finance, 9, ss.197 315.
• Tarım, A. ve Cingi, S., (2000), Türk Banka Sisteminde Performans Ölçümü: DEA-Malmguist TFP Endeksi Uygulaması, Türkiye Bankalar Birliği Araştırma Serisi, no:1
• Tarım, A., (2001), Veri Zarflama Analizi: Matematiksel Programlama Tabanlı Göreli Etkinlik Ölçüm Yaklaşımı, armağ[e-mail]
• Ulucan, A., (2000) “Şirket Performanslarının Ölçülmesinde VZA Yaklaşımı: Genel ve Sektörel Değerlendirmeler”, Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 18, ss. 405 418.
• Yakıcı, T.A. ve Çankaya, F., (2002) “Türk Bankacılık Sisteminin Ölçek Ekonomileri Açısından Değerlendirilmesi”, Bankacılık Dergisi, sayı 43, ss.30 50.
• Zhu, J., (1996), “DEA/AR Analysis of the 1988-1989 Performance of the Nanjing Textile Corporation”, Annals of Operations Research, v. 66, ss.311 355.
• Zhu, J., (2000), “Multi-factor Performance Measure Model with an Application to Fortune 500 Companies”, European Journal of Operational Research, v. 123, ss.105 124.