RUHSAL ZEKÂNIN DÖNÜŞTÜRÜCÜ LİDERLİK ÜZERİNE ETKİSİNİ ARAŞTIRAN UYGULAMALI BİR ÇALIŞMA

Yıl 2009, Cilt: 23 Sayı: 2, 257 - 274, 27.11.2010

Belgin Aydıntan

Öz

Bu çalışmanın amacı, ruhsal zekânın karizma, ilham verme,
zihinsel uyarım ve bireysel ilgiden oluşan dönüştürücü liderlik boyutları
üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Yöneticinin ruhsal zekâsının ölçümünde,
ruhsal zekânın özelliklerini içeren ve üç boyuttan oluşan bir ölçek
kullanılmaktadır. Bu boyutlar; kabullenme, öz-benlik, amaç ve değerlerdir.
İlk bölümde ruhsal zekâ ile dönüştürücü liderlik kavramları ve bu
kavramların boyutları ile ilgili teorik çalışmalar üzerinde durulmuştur. İkinci
bölümde, çeşitli sektörlerde yönetici konumunda çalışan ve özel bir
üniversitenin İşletme Bölümünde yüksek lisans yapan öğrenciler üzerinde bir
anket çalışması yapılmıştır. Toplam 126 kişi üzerinde gerçekleştirilen çalışma
ile ruhsal zekâsı yüksek kişilerin dönüştürücü liderlik davranışı göstermeye
daha yatkın olup olmadıkları araştırılmaktadır.
Çalışmanın sonunda, ruhsal zekâ boyutlarının, dönüştürücü liderlik
boyutları üzerine etkileri, etkilerin dereceleri ve birbirleri ile ilişkileri ortaya
konmaktadır. Bu çalışma, ruhsal zekâsı yüksek kişilerin dönüştürücü liderliğe
yatkın olduklarını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Zekâ, Ruhsal zekâ ve boyutları, dönüştürücü liderlik ve boyutları

Kaynakça

• Avolio, J. Bruce, Bernard M. Bass ve Dong I. Jung (1999), “Re-examining the Components of Transformational and Transactional Leadership Using the Multifactor Leadership Questionnaire”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 72, s. 441-462.
• Bass, Bernard M. (1990), Bass & Stogdill’s Handbook of Leadership, The Free Pres, New York.
• Bass, Bernard M. (1997), “Does the Transactional-Transformational Leadership Paradigm Transcend Organizational and National Boundaries?”, American Psychologist, February, Vol. 52, No. 2, s. 130-139.
• Bozdağ, Muhammed (2006), Ruhsal Zekâ, Nesil Yayınları, İstanbul. Haziran.
• Cook, Sarah, Steve Macaulay ve Hilary Coldicott (2004), Change Management Excellence: Using the Four Intelligences for Successful Organizational Change, Kogan Page Limited.
• Conger, Jay A. ve Rabindra N. Kanungo (1994), “Charismatic Leadership in Organizations: Perceived Behavioral Attributes and Their Measurement”, Journal of Organizational Behavior, Vol. 15, No. 5, Sep., s. 439-452.
• Conger, Jay A. ve Rabindra N. Kanungo (1987), “Toward a Behavioral Theory of Charismatic Leadership in Organizational Settings”, The Academy of Management Review, Vol. 12, No. 4., Oct., s. 637-647.
• Crant, J. Michael ve Thomas S. Bateman (2000), “Charismatic Leadership Viewed from above: The Impact of Proactive Personality”, Journal of Organizational Behavior, Vol. 21, No. 1., Feb., s. 63-75.
• Çakar, Ulaş ve Yasemin Arbak (2003), “Dönüşümcü Liderlik Duygusal Zekâ Gerektirir mi? Yöneticiler Üzerinde Örnek Bir Çalışma”, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, s. 83-98.
• Erçetin, Şule (2004), Örgütsel Zekâ ve Örgütsel Aptallık, Asil Yayın Dağıtım Ltd.Şti., Ankara.
• Eren, Erol (2004), Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Basım A.Ş., İstanbul.
• Glynn, Mary Ann (1996), “Innovative Genius: A Framework for Relating Individual and Organizational Intelligences to Innovation”, Academy of Management Review, Vol.21, No:4, s.1081-1111.
• Goodwin, Vicki L., J. C. Wofford ve J. Lee Whittington (2001), “A Theoretical and Empirical Extension to the Transformational Leadership Construct”, Journal of Organizational Behavior, Vol. 22, No. 7., Nov., s. 759-774.
• Jung, Dong I. ve Bruce J. Avolio (2000), “Opening the Black Box: An Experimental Investigation of the Mediating Effects of Trust and Value Congruence on Transformational and Transactional Leadership”, Journal of Organizational Behavior, Vol. 21, No. 8. Dec., s. 949-964.
• Koçel, Tamer (2005), İşletme Yöneticiliği, Has Matbaası, İstanbul.
• Koh, William L., Richard M. Steers ve James R. Terborg (1995), “The Effects of Transformational Leadership on Teacher Attitudes and Student Performance in Singapore”, Journal of Organizational Behavior, Vol. 16, No. 4., Jul., s. 319-333.
• Kuhnert, Karl W. ve Philip Lewis (1987), “Transactional and Transformational Leadership: A Constructive/Developmental Analysis”, The Academy of Management Review, Vol. 12, No. 4. Oct., s. 648-657.
• Mandell, Barbara ve Shilpa Pherwani (2003), “Relationship Between Emotional Intelligence and Transformational Leadership Style: A Gender Comparison”, Journal of Business and Psychology, Vol. 17, No. 3, Spring, s. 387-404.
• Pawar, Badrinarayan Shankar Pawar ve Kenneth K. Eastman (1997), “The Nature and Implications of Contextual Influences on Transformational Leadership: A Conceptual Examination”, The Academy of Management Review, Vol. 22, No. 1., Jan., s. 80-109.
• Scandura, Teri, A. ve Ethlyn A. Williams (2004), “Mentoring and Transformational Leadership: The Role of Supervisory Career Mentoring”, Journal of Vocational Behavior, 65, s. 448–468.
• Shamir, Boas, Robert J. House ve Michael B. Arthur (1993), “The Motivational Effects of Charismatic Leadership: A Self-Concept Based Theory”, Organization Science, Vol. 4, No. 4., Nov., s. 577-594.
• Sparks, John R. ve Joseph A. Schenk (2001), “Explaining the Effects of Transformational Leadership: An Investigation of the Effects of Higher-Order Motives in Multilevel Marketing Organizations”, Journal of Organizational Behavior, Vol. 22, No. 8. Dec., s. 849-869.
• Stalinski, Sherryl (2004), “Organizational Intelligence: A System Perspective”, Organization Development Journal, Summer, 22,2, s.55-67.
• Şimşek, Şerif, T. Akgemci ve A. Çelik (2005), Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, Adım Matbaa, Konya.
• Vaughan, Frances (2002), “What is Spiritual Intelligence?”, Journal of Humanistic Psychology, Vol.42, No.2, Spring, s. 16-33.
• Waldman, David A. ve Francis J. Yammarino (1999), “CEO Charismatic Leadership: Levels-of-Management and Levels-of-Analysis Effects”, The Academy of Management Review, Vol. 24, No. 2. Apr., s. 266- 285.
• Yammarino, Francis J., Alan J. Dubinsky, Lucette B. Comer ve Marvin A. Jolson (1997), “Women and Transformational and Contingent Reward Leadership: A Multiple-Levels-of-Analysis Perspective”, The Academy of Management Journal, Vol. 40, No. 1., Feb., s. 205-222.
• Zohar, Danah ve Ian Marshall (2004), Ruhsal Zekâmızla Bağlantı Kurmak (Çev. Burak Erdemli ve Kemal Budak). Meta Basım Yayım Sanayi ve Ticaret. İstanbul, Şubat.