PERFORMANS DEĞERLENDİRME VE SÜREÇ YÖNETİM ARACI BALANCED SCORECARD’IN BOYUTLARINA KATILIM DÜZEYİ: KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ SANAYİ İŞLETMELERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2010, Cilt: 24 Sayı: 3, 1 - 22, 06.07.2011

M.selami Yıldız Yalçın Karagöz Muammer Mesci

Öz

Performans değerlendirme teknikleri, işletmelerin amaçlarına ve
hedeflerine ne ölçüde ulaştıklarını gösteren, işletme süreçlerinin kontrolünde ve
geliştirilmesinde kullanılan sistemlerdir. Günümüz işletmelerinde performans
değerlendirme amacıyla kullanılan tekniklerden biri de “Balanced Scorecard”tır.
Balanced Scorecard, işletmelerin amaç ve hedeflerine ne ölçüde
ulaşabildiklerini kontrol etmede kullanılan bir araçtır. Bu çalışmanın amacı;
Küçük ve Orta Ölçekli sanayi işletmelerinin Balanced Scorecard’ın boyutlarına
katılım düzeylerini belirlemektir. Ayrıca çalışmada, araştırmaya konu olan
işletmelerin özellikleri ile Balanced Scorecard’ın boyutlarına ilişkin yargılara
katılımları arasında bir farklılık olup olmadığını incelemektir. Araştırma nicel
araştırma yöntemine dayanmakta olup, Düzce ilinde faaliyet gösteren Küçük ve
Orta Ölçekli sanayi işletmeleri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri
tamsayım örneklem yöntemi ve anket tekniği ile elde edilmiştir. Elde edilen
veriler SPSS 16 programı ile analiz edilmiştir. Balanced Scoredard’ın boyutları
arasındaki farklılıklar incelenirken, iki gruplu karşılaştırmalar için Mann- Whitney
U testi, ikiden fazla gruplu karşılaştırmalar için Kruskal-Wallis testi
kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, Balanced Scorecard’ın Küçük ve Orta
Ölçekli sanayi işletmelerinde performans değerlendirme ve süreç yönetim aracı
olarak uygulanabileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Balanced Scorecard, Süreç Yönetimi, Performans Değerlendirme, KOBİ

Kaynakça

• Ağca, V. (2005), İç Girişimcilik Yapısı ve Firma Performansına Etkileri: Denizli Tekstil Sektöründeki Firmalarda Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Afyon.
• Akgül, E. (2006), İşletme Performansının Değerlendirilmesinde Balanced Scorecard(Toplam- Dengeli Başarı Göstergesi) ve Bir Uygulama, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Akman Ö. (2003). Bir Stratejik Yönetim Sistemi olarak Dengelenmiş Skor Tablosu (Balanced Scorecard) Sistemi ve Sistemin İşletmelerde Uygulanmasına Ait Bir Örnek Olay, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktarroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya Kitabevi, Sakarya.
• Arat, M. Stratejiyi Eyleme Dönüştürmek, 01.05.2009, www.kalder.org.tr/page.asp?pageID=683&keyword=arat&CatID=&Co ntentID=790.
• Atkinson, H. (2006), “Strategy implementation: a role for the balanced scorecard?”, Management Decision, 44 (10), ss. 1441-1460.
• Ceynowa, K. (2000), “Managing Academic Information Provision With the Balanced Scorecard: A Project of the German Research Association”, Performance Measurement and Metrics, 1(3), ss. 157-164.
• Chen, S.H., Yang, C.C. ve Shiau, Y. J. (2006), “The Application of Balanced Scorecard in the Performance evaluation of Higher Education”, The TQM Magazine, 18(2), ss. 190-205.
• Chia, A., Goh, M. ve Sin-Hoon H. (2009), “Performance measurement in supply chain entities: balanced scorecard perspective”, Benchmarking: An International Journal,16 (5), ss. 605-620.
• Coşkun, A. (2006a), “Stratejik Performans Yönetiminde Performans Karnesi Kullanımı: Türkiye’deki Sanayi İşletmelerinde Bir Araştırma”, MÖDAV Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 8(1), ss. 127-153.
• Coşkun, A. (2006b), Bankaların Stratejik Performans Yönetiminde Performans Karnesi Kullanımı, Bankacılar Dergisi, 56, ss. 28-39.
• Devrim, B. (2006), Strateji Formülasyonu: Swot Analizi, Kurumsal Karne, Kalite Fonksiyon Yayılımı, Sun Tzu’nun İşletme Yönetimi Stratejilerinin Bütünleştirilmesi Üzerine Bir Çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Dorweiler, P. V. ve Yakhou, M. (2005), “Scorecard for Academic Administration Performance on the Campus”, Managerial Auditing Journal, 20 (2), ss. 138-144.
• Dündar, İ. (2005), Otomotiv Sektöründe Kurumsal Karne Uygulamasına Dayalı Performans Yönetim Sistemi Kurulması ve Değerlendirilmesi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Güner, M. F. (2006), Stratejik Performans Değerlemede Dengeli Sonuç Kartı: Bir Sanayi İşletmesinde Uygulama, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Adana.
• Gürol, Y. D.(2004), Toplam (Dengeli) Başarı Göstergesi (Balanced Scorecard) Yönteminin Stratejik Bilginin Sağlanması Sürecindeki Yeri, 3.Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasım, Eskişehir.
• Hendrıcks, K., Menor, L., Wıedman, C., (2004), “The Balanced Scorecard: To Adopt or not to adopt?, Ivey”, Business Journal, November/December, ss. 1-7.
• Johanson, U., Skoog, M., Backlund, A. ve Almqvist, R. (2006), “Balancing dilemmas of the balanced scorecard, Accounting”, Auditing & Accountability Journal, 19 (6), ss. 842-857.
• Kaplan, R. S. ve David, P. N. (1996), “Using the balanced scorecard as a strategic management system”’, Harvard Business Review, 74(1), ss.75- 85
• Kaplan, R. S. ve David, P. N. (1999), Balanced Scorecard, (Çev: Serra Egeli), Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Kaplan, R. S. ve David, P. N. (2001), The Strategy-Focused Organization: How Balanced Scorecard Companies Thrive in the New Business Environment’ Harvard Business School Press, Boston.
• Kaplan, S. R. ve Norton, P. D. (2008), “Integrating Strategy Planning and Operational Execution: A Six- Stage System”, Harvard Business School Publishing, 10 (3), ss.1-6.
• Karagöz Y., Çatı K., Koçoğlu C. M., (2009), “Cep telefonu ve Operatör Tercihinde Etkili Olabilecek Faktörlerin Demografik Özelliklere Bağlı Olarak İrdelenmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(23), ss. 7-24.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kartal, M. (2006). Bilimsel Araştırmalarda Hipotez Testleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kaygusuz, S. Y. (2005), “Yönetim Muhasebesinin Performans Yönetimi Fonksiyonunda Geldiği Son Nokta: Balanced Scorecard (Ölçüm Kartı Tekniği)”, İşgüç-Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 7(1), ss. 81-103.
• Keçecioğlu, T. (2008), “Stratejik Düşünmedeki Keskin Viraj Ya Da Soyut Varlıkların Zaferi: Strateji Haritaları”, Ege Akademik Bakış, 8(2), ss. 469- 485.
• Kettunen, J. (2007), “The Strategic Evaluation of Academic Libraries”, Libraray Hi Tech, 25(3), ss. 409-421.
• Kılınç, İ, Kıngır, S., ve M. Mesci (2010), “Türkiye’deki Seyahat Acentalarının Performans Değerlendirmelerinde Etkili Olan Faktörler”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (1), ss. 25-42.
• Kılınç, İ., Mesci, M. ve Güler, Y. (2008), “Dengeli Ölçüm Kartının (Balanced Scorecard) Alanya’daki Dört ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (7), ss.157-177.
• Koçel, T. (2003), İşletme Yöneticiliği, 9.Bası, Beta yayıncılık. İstanbul.
• Lawrie, G. ve Cobbold, I. (2004), “Development of the 3rd Generation Balanced Scorecard: Evolution of the Balanced Scorecard Into an Effective Strategic Performance Management Tool”, 2GC Limited Albany House, Market Street Maidenhead, Berkshire
• Lawrie, G., Andersen, H., ve Cobbold, I. (2006), “Balanced Scorecard Implementation In SMEs: Reflection In Literature And Practice”, 2GC Active Management, ss.1-13.
• McDevitt, R., Giapponi, C. ve Solomon, N. (2008), “Strategy Revitalization in Academe: A balanced Scorecard Approach”, International Journal of Educational Management, 22 (1), ss. 32-47.
• Nunnally, C. J. (1957). Psychometric Theory, MacGraw-Hill, New York.
• Othman, R. (2008), “Enhancing the effectiveness of the balanced scorecard with scenario planning”, International Journal of Productivity and Performance Management, 57 (3), ss. 259-266.
• Özbirecikli M ve Ölçer. (2002), “Strateji Odaklı Performans Ölçümü: Balanced Scorecared –BSC”, İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 31(2), ss. 1-18.
• Özkan, M. Balanced Scorecard’a Giriş, http://www.danismend.com/konular/stratejiyon/balanced_scorecarda_gi ris.htm, Erişim Tarihi: 24.02.2009.
• Papenhausen, C. ve Einstein, W. (2006), “Insights from the Balanced Scorecard Implementing the Balanced Scorecard at a College of Business”, Measuring Business Excellence, 10 (3), ss. 15-22.
• Pienaar, H., Russell, M.R., Roets, Y., Kriel, H. ve Grimbeek, E. (1999), “Organisational Transformation at an Academic Information Service”, Libraray Management, 20 (5), ss.266-272.
• Rich, V. (2007), “Interpreting the Blanced Scorecard: An Investigation Into Performance Analysis and Bias”, Measuring Business Excellence, 11(1), ss. 4-11.
• Ruxton G. D., Beauchamp G. (2008), “Some Suggestions About Appropriate Use of The Kruskal-Wallis Test”, Institute of Biomedical And Life Sciences, University of Glasgow Faculty of Veterinary Medicine, University of Montreal, MS. Number: D-08-00178 Animal Behaviour.
• Self, J. (2004), “Metric and Management: Applying the Result of the Balanced Scorecard”, Performance Measurement and Metrics, 5 (3), ss.101-105.
• Şahin, Ö. A.(2000). Balanced Scorecard: Bilgiden Stratejiye Ulaşmada Kullanılabilecek Yeni Bir Araç, 10.05.2009, (http://www.sbe.deu.edu.tr/Yayinlar/dergi/dergi06/ornek.html)
• Tatikonda, L. U. Ve Tatikonda, R. J. (1998), We Need Dynamic Performance Measures, Management Accounting, September.
• Tekeli, B. (2003), Performans Ölçüm Aracı Olarak Dengeli Ölçüm Kartı Tekniği, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Thakkar, J., Deshmukh, S.G., Gupta, A.D. ve Shankar, R. (2007), “Development of a balanced scorecard An integrated approach of Interpretive Structural Modeling (ISM) and Analytic Network Process (ANP)”, International Journal of Productivity and Performance Management, 56 (1), ss. 25-59. Thomas, H. (2007),
• Business School Strategy and the Metrics for Success”,
• Journal of Management Development, 26 (1), ss.32-42.
• Umashankar, V. ve Dutta, K. (2007), “Balanced Scorecard in Managing Higher Education Institutions: An Indian Perspective”, International Journal of Educational Management, 21(1), ss. 54-67.
• Utkutuğ, P. Ç. (2008), “Kurumsal Performans Değerlendirme Yöntemi Olarak Toplam Başarı Göstergesi Yöntemi”, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, ss. 55-78.
• Uygur, A. (2009), “Çok Boyutlu Performans Değerleme Modeli Olarak Dengeli Başarı Göstergesi Uygulaması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(1), ss. 148-159.
• www.arge.com/UserFiles/Resources/75624983-798d-4771-85d7- 21cd145a63b5.pdf, Erişim Tarihi:12.03.2009.