KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ IŞIĞINDA ETİK KURALLAR VE SOSYAL SORUMLULUK

Yıl 2018, Cilt: 32 Sayı: 2, 505 - 531, 11.05.2018

Yeliz Mohan Bursalı

Öz

Kurumsal yönetim ve ilk olarak
OECD’nün hazırladığı ‘Kurumsal Yönetim İlkeleri’ işletmelerin kurumsallaşma
yolculuğunda, onların kılavuzu rolünü üstlenmesi sebebiyle önemli bir yere
sahiptir. Sonrasında diğer birçok ülke gibi ülkemizde de kurumsal yönetim
ilkeleri SPK tarafından yayımlanmıştır. İşletmelerin bu ilkelere uyum
göstererek kurumsallaşma yönünde ilerlemeleri hem kendi başarıları hem
paydaşların menfaatleri hem de bir bütün olarak her ikisinin de
sürdürülebilirliği adına son derece önemlidir. İşletmeler bu ilkelerin bir
bölümüne uymakla yükümlü tutulmuşlarken, diğer bir bölümüne uymaları gönüllülük
esasına dayanıp, tavsiye niteliğinde olmuştur. ‘Etik Kurallar ve Sosyal
Sorumluluk’ ilkeleri, işletmelerin uymakla yükümlü tutulmadıkları menfaat
sahiplerine ilişkin başlık altında ve dolayısıyla gri bir alanda yer almaktadır.
Buradan hareketle çalışma, Borsa İstanbul (BIST 100)’da işlem gören halka açık işletmelerin,
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun yayımladığı Kurumsal Yönetim İlkeleri’nden ‘Etik
Kurallar ve Sosyal Sorumluluk’ ilkelerine uyumluluğunu içerik analizi yoluyla
incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, söz konusu işletmelerin
SPK’nun kurumsal yönetim ilkelerine ilişkin “etik kurallar” açısından tam
anlamıyla kurumsal bir yapıya sahip olmadıkları, buna karşılık ‘sosyal
sorumluluk’ açısından ise kurumsallaşma yolunda daha çok yol kat ettikleri
söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Yönetim, Kurumsal Yönetim İlkeleri, Sosyal Sorumluluk

Kaynakça

• Akat, İ. ve Atılgan, T. (1992), “Sanayi İşletmelerinde Kurumlaşma ve Şirket Kültürü”, TOBB Yayını, Yayın No: 226, Ekonomik ve Sosyal Sorunlar-Çözüm Önerileri Dizisi: 4: 35.
• Arslantaş, C.C. (2012), Kurumsal Yönetimin Yönetim Kuruluna Yansımaları, Beta Basım A.Ş., İstanbul.
• Bartol, K.M.  D.C. Martin (1994), Management, Mc Graw Hill, New York.
• Brien, A. (1998), “Professional ethics and the culture of trust”, Journal of Business Ethics, 17, 392-395.
• Carroll, A. (1979), “A three dimensional conceptual model of corporate social performance”, Academy of Management Review, 4, 497–505.
• Carroll, A.B. (1991), “The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders”, Business Horizons, 34 (4), July–August 1991, 39–48.
• Çakar, U. ve Alakavuklar. O.N. (2011), “Ethics by decree facing the freedom of choice: examining the treatise Of corporate governance”, MÖDAV, 2001(4), 241-257.
• Çamdereli, M. (2004). Yönetişim ve Reklam İletişimi, Nobel Yeyın Dağıtım, Ankara.
• Donaldson, T ve Preston L.E. (1995). “The stakeholder theory of the corporation: concepts, evidence, and implications”, The Academy of Management Review, 20(1), 65-91
• Freeman, R. E. (1984). Strategic Management: A Stakeholder Approach. Boston: Pitman.
• Freeman, R. E. ve McVea, J. (XXXX). “A stakeholder approach to strategic management”, Darden Graduate School of Business Administration University of Virginia Working Paper, No.01-02, http://www.fundacionseres.org/Lists/Informes/Attachments/704/A%20Stakeholder%20Approach%20to%20Strategic%20Management.pdf. (10.07.2017)
• Friedman, M. (1970), “The social responsibility of business is to increase its profits”, New York Times Magazine, September 1970, 13.
• Gül, H. ve Gökçe, H. (2008). “Örgütsel etik ve bileşenleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 378-389.
• KAP, (2013). Kamuyu Aydınlatma Platformu Tebliği, (VII-128.6), (27/12/2013 Tarih ve 28864 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
• Kaplan, A. (1943). “Content analysis and the theory of signs”, Philosophy of Science, 10 (4):230-247.
• Karpuzoğlu, E., (2004). “Aile şirketlerinin sürekliliğinde kurumsallaşma”, İstanbul Kültür Üniversitesi, 1. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul, Kongre Kitabı, 42-53
• Korten, D. (1996). “Limits to Social Responsibility of Business”, The people centered developmennt forum, June 1996.
• Kuçuradi, İ. (2000). “Felsefi etik ve meslek etikleri”, Etik ve Meslek Etikleri: Tıp, Çevre, İş, Basın, Hukuk ve Siyaset, Haz. Harun Tepe, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 17-18.
• Kurtay, S. (2014). “Kurumsal yönetim ilklerinde neler değişti?”, Kurumsal Yönetim Özel Sayı, Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği Yayını, 23, 20-35.
• Lantos, P.G. (2001). “The boundaries of strategic corporate social responsibility”, Journal of Consumer Marketing, 18(7), 595-632.
• MEGEP (Meslekî Eğitim Ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi), (2006). “Tüm alanlar meslek etiği”, Milli Eğitim Bakanlığı Ders Notları, Ankara, https://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/meslekigelisim/moduller/meslek_etigi.pdf
• Menteş, A. (2009). Kurumsal Yönetişim ve Türkiye Analizi, Derin Yayınları, İstanbul.
• Milgram, S. (1963), “Behavioral study of obedience”, Journal of Abnormal and Social Psychology, 67, 371–378
• OECD, (1999), “OECD principles of corporate governence”, OECD, Paris
• OECD, (2004). “Principles of corporate governance” OECD, Paris.
• OECD. (2015). “G20/OECD principles of corporate governance”, OECD Report to G20 Finance Ministers, https://www.oecd.org/daf/ca/Corporate-Governance-Principles-ENG.pdf, (25.07.2017). and Central Bank Governors
• Pinkston, T.S. ve Carroll, A.B. (1994), “Corporate citizenship perspective and foreign direct investment in the US”, Journal of Business Ethics, 13(3), 157-169.
• Rezaee, Z. (2008) Corporate Governance and Ethics, John Wiley & Sons.
• Saklı, A. R. (2012). Stratejik Kurumsal Yönetişim, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic.Ltd. Şti., Ankara.
• Salami, O.L.; , Johl, S. K.; Ibrahim, M. Y. (2014). “Holistic approach to corporate governance: a conceptual framework”, Global Business and Management Research: An International Journal, 6(3), 251-255.
• Stone, P.J.; Dunphy, D.C.; Marshall, S. S.; Ogilvie, D.M. (1966). “The general inquirer: a computer approach to content analysis, The M.I.T. Press, Massachusetts.
• SPK (2014). Kurumsal Yönetim Tebliği, (II-17.1), (3/1/2014 tarih ve 28871 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır).
• TÜSİAD (2002). “Kurumsal yönetim en iyi uygulama kodu: yönetim kurulunun yapisi ve işleyişi”,TÜSİAD, Yayın No. TÜSİAD-T/2002-12/336, Aralık 2002, Lebib Yalkın Yayımları ve Basım İşleri A.Ş., İstanbul.
• UNGC. (2017). “10 İlke”, http://www.globalcompactturkiye.org/global-compact-turkiye/10ilke/. (02.07.2017).
• Wheelen, T. L. ve J.D. Hunger (2010), Strategic Management and Business Policy, Twelfth edition, Pearson Education, Inc., USA.
• Vernon, H. (1998). Business  Society: A Managerial Approach, 6rt Edition, Irwin McGraw Hill, Boston.