TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNDE MEVDUAT BANKALARININ AKTİF KALİTESİ VE KÂRLILIK ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 32 Sayı: 3, 577 - 600, 09.07.2018

Mustafa Emir M. Esra Atukalp

Öz

Bankaların faaliyetleri, bankacılık sistemine
ilişkin düzenlemeler ve ekonominin içinde bulunduğu durum bankaların
performansını etkilemektedir. Türk bankacılık sistemi için 2000’li yıllar bu
anlamda değişimlerin gözlemlenebileceği bir dönem olup araştırmalarda ele
alınmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türk bankacılık sisteminde faaliyet gösteren mevduat
bankalarının, aktif kalitesi ve kârlılığını analiz etmektir. Bu doğrultuda
2003-2016 döneminde oran analizi
yapılarak durum değerlendirmesinde bulunulmuştur.

Kredilerin aktiflere ve
mevduata oranı ele alınan dönemin ilk yıllarında artmış, küresel krizin
etkisiyle azalan oranlar, ilerleyen yıllarda tekrar artış sergilemiştir. Takipteki
kredilerin kredi toplamına oranında dönem boyunca azalış söz konudur. Küresel
krizin etkisi takipteki kredi oranında da hissedilmiş, oran artmıştır. 2010
yılında ise azalan oran için 2016’ya kadar büyük bir değişiklik söz konusu
olmamıştır. Mevduat bankaları toplamının aktif ve özkaynak kârlılığı ile net
faiz marjı ele alınan dönemin ilk yıllarında dalgalı bir seyir izlemiştir. Küresel
kriz, kârlılık oranlarını da etkileyerek azalmasına neden olmuştur. 2009 yılında
ise artan kârlılık, devam eden süreçte azalmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk bankacılık sistemi, Mevduat bankaları, Aktif kalitesi, Kârlılık, Oran analizi

Kaynakça

• Akgüç, Ö. (2012), Banka Finansal Tablolarının Analizi, Arayış Basım ve Yayıncılık, İstanbul.
• Aksoy, T. (1998), Çağdaş Bankacılıktaki Son Eğilimler ve Türkiye'de Uluslarüstü Bankacılık (Sistematik ve Analitik Bir Yaklaşım), Sermaye Piyasası Kurulu Yayın No: 109, Ankara.
• Aloğlu, Z. T. (2005). Bankacılık Sektörünün Karşılaştığı Riskler ve Bankacılık Krizler Üzerindeki Etkileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara. http://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/ TURKCE/tezler/ziyatuncaloglu.pdf (02.03.2016)
• Altay, O. A. ve Olkan, L. A. (2015). “2009-2013 Döneminde KKTC’deki Ticari Bankaların Performans Analizi”, EUL Journal of Social Sciences, 6 (2), 59-75. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK); (2009), Bankacılıkta Yapısal Gelişmeler. http://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/Raporlar/ Bankacilikta_Yapisal_Gelismeler/8280byg2009.pdf (10.03.2016)
• BDDK. (2010). Türk Bankacılık Sektörü Genel Görünümü. http://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/raporlar/tbsgg/8664tbs_genel_gorunum_eylul_ 2010.pdf (10.03.2016)
• BDDK. (2011). Türk Bankacılık Sektörü Genel Görünümü. https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Raporlar/TBSGG/9105tbs_genel_gorunum_aralik_2010.pdf (10.03.2016)
• Bumin, M. (2009). Türk Bankacılık Sektörünün Karlılık Analizi: 2002-2008. Maliye Finans Yazıları, 23 (84), 39-60.
• Dağlı, H. (1995). An Analysis of Ownership Structure and Performance Relationship in the Turkish Commercial Banking System. Ninth World Productivity Congess Proceedings, 1, 620-631.
• Dinçer, H., Gençer, G, Orhan, N. ve Şahinbaş, K. (2011). A Performance Evaluation of the Turkish Banking Sector After the Global Crisis Via CAMELS Ratios. Procedia Social and Behavioral Sciences, 24, 1530-1545.
• Emir, M. (1999). Türk Bankacılık Sektörünün Mülkiyet Yapısı ve Performansı: Ampirik Bir Çalışma. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 14 (157) sayı eki, 13-31.
• Keskin, E. vd. (2008). 50. Yılında Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye’de Bankacılık Sistemi “1958-2007”, İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği Yayın No: 262. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/808/ 2tbb50yil.pdf (18.02.2016)
• Kibritci Artar, O. & Atılgan Sarıdoğan, A. (2012). Küresel Finansal Krizin Türkiye’de Bankacılık Sektörü Mali Yapısına Etkileri. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 1-17.
• Kumbirai, M. & Webb, R. (2010). A Financial Ratio Analysis of Commercial Bank Performance in South Africa. African Review of Economics and Finance, 2 (1), 30-53.
• Küçükbıçakçı, R. (2004). Banka Yeniden Yapılandırma Programları ve Ekonomik Sonuçları, Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Uzmanlık Yeterlilik Tezi. http://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/ tezler/ramazankucukbicakci.pdf (18.02.2016)
• Paradi, J. C. & Zhu, H. (2013). A Survey on Bank Branch Efficiency and Performance Research With Data Envelopment Analysis. Omega The International Journal of Management Science, 41 (1), 61-79.
• Pehlivan, P. (2015). Türk Bankacılık Sektörü Verimliliğinin Rasyo Analizi Yöntemi ile İncelenmesi: 2005-2014. Dayanışma Dergisi, (123), 29-40.
• Sabi, M. (1996). Comparative Analysis of Foreign and Domestic Bank Operations in Hungary. Journal of Comparative Economics, 22 (2), 179-188. Sarıtaş, H. & Saray, C. (2012). Türk Bankacılık Sektörünün Karlılık Performansının Analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 23-37.
• Selimler, H. (2015). Sorunlu Kredilerin Analizi, Banka Finansal Tablo ve Oranlarına Etkisinin Değerlendirilmesi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7 (12), 131.172.
• Serdengeçti, S. (2002). Şubat 2001 Krizi Üzerine Düşünceler: Merkez Bankası Bakış Açısından Çıkarılacak Dersler. ODTÜ VI. Uluslararası Ekonomi Konferansı Açılış Konuşması. http://tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/d6794 cfa-e5b6-45ef-ada2-c14f7a83d2a7/Subat2001Kriz.pdf?MOD=AJPERES &CACHEID=d6794cfa-e5b6-45ef-ada2-c14f7a83d2a7.pdf (02.03.2016)
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB). (2004). Bankalarımız 2003. https://www.tbb.org.tr/Dosyalar/istatistiki_raporlar/Bankalarimiz_Kitabi/388/Ekler/ekonomi.pdf (02.03.2016)
• TBB. (2005). Bankalarımız 2004. https://www.tbb.org.tr/Dosyalar/istatistiki_ raporlar/Bankalarimiz_Kitabi/387/Ekler/Turk_Bankacilik_Sistemi-2004.doc (02.03.2016)
• TBB. (2008). Bankalarımız 2007. https://www.tbb.org.tr/Dosyalar/istatistiki_ raporlar/Bankalarimiz_Kitabi/286/Ekler/Turk_Bankacilik_Sistemi-2007.pdf (02.03.2016)
• TBB. (2009). Bankalarımız 2008. http://www.tbb.org.tr/Dosyalar/istatistiki_ raporlar/Bankalarimiz_Kitabi_/464/Ekler/Turkiye_Bankacilik_Sistemi_2008.pdf (02.03.2016)
• TBB. (2010). Bankalarımız 2009. https://www.tbb.org.tr/Dosyalar/istatistiki_ raporlar/Bankalarimiz_Kitabi_/914/Ekler/Bankalarimiz2009-I.bolum.pdf (02.03.2016)
• TBB. (2016a). Faaliyet Gösteren Bankalar Tarihsel Bilgileri. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/1360/Faaliyet_Gosteren_Bankalar.xls (27.02.2016)
• TBB. (2016b). Faaliyeti Sona Eren Bankalar Tarihsel Bilgileri. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/1362/Faaliyeti_Sona_Eren_Bankalar.xls (27.02.2016)
• Türker Kaya, Y. (2002). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın Belirleyicileri 1997-2000. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Mali Sektör Politikaları Dairesi Çalışma Raporları: 2002/1. https://www.bddk.org.tr/ websitesi/turkce/Raporlar/Calisma_Raporlari/12762002-1.pdf (08.01.2016)
• Uçkun, N. & Girginer, N. (2011). Türkiye’deki Kamu ve Özel Bankaların Performanslarının Gri İlişki Analizi İle İncelenmesi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 11 (21), 46-66.