DEVELOPMENT OF R&D EXPENDITURES: AN EVALUATION ON TR-EU

Yıl 2019, Cilt: 33 Sayı: 3, 791 - 812, 16.07.2019

Dilek Göze Kaya

Öz

Research
and development (R & D) is; whole of the studies that carried out
systematically in order to use all kinds of knowledge to design new
applications. Mankind has transformed the living and evolving, learning the
global process, adapting, present an innovative approach and incorporating
economic activities into this process. This situation has locked the
macroeconomic targets to the target of economic growth and development based on
technology based R&D and innovation instead of labor intensive production
approach. Thus, beyond the traditional capital and labor production, an
innovative production process based on R&D was supplanted. In countries
which understand the importance of R&D based technological developments
that positively affect the economy and industrial structure, science-technology
policies are considered as a system and great importance is given to R&D. Developed
countries,within the framework of innovation policies, aim to increase their
competitive advantages against each other by increasing the number of technical
staff and researchers they employ in R&D activities. In this study, R&D
data is adressed which are accepted as the most important key of today's
international competitive advantage and development all over the world. R&D
expenditures rate within the gross domestic product (GDP), distribution of
R&D expenditures by sectors, distribution of R&D expenditures by
finance source,number of manpower employed in R&D activities, the
indicators such as the sectoral distribution of the labor force employed in R&D
activities are examined for  European
Union (EU) and Turkey. Comparing these R&D indicators with the
technological, sectoral, economic structures and development levels of the
countries, an assessment is made about the place of Turkey as per to EU
countries.

Anahtar Kelimeler

: Public Expenditure, R&D Expenditure, Turkey's R&D Expenditures, The EU R&D Expenditures

AR-GE HARCAMALARININ GELİŞİMİ: TR-AB ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge); her türlü
bilgi birikiminin yeni uygulamalar tasarlamak için kullanılması amacıyla sistematik
olarak yapılan çalışmaların tümüdür. İnsanoğlu yaşayan ve evrimleşen küresel
süreci öğrenen, adapte olan, yenilikçi yaklaşımda bulunan ve ekonomik
faaliyetleri de bu sürece dahil eden bir yapıya dönüştürmüştür. Bu durum makroekonomik
hedefleri de emek yoğun üretim anlayışı yerine, teknoloji esaslı Ar-Ge ve
inovasyona bağlı ekonomik büyüme ve kalkınma hedefine kilitlemiştir. Böylece geleneksel
sermaye ve işgücü üretiminin ötesinde “Ar-Ge’ye dayalı inovatif üretim sürecine”
geçilmiştir. Ekonomi ve sanayi yapısını pozitif yönde etkileyen Ar-Ge’ye dayalı
teknolojik gelişmelerin önemini kavrayan ülkelerde bilim-teknoloji politikaları
bir sistem olarak ele alınmakta ve Ar-Ge'ye büyük önem verilmektedir. İnovasyon
politikaları çerçevesinde gelişmiş ülkeler, Ar-Ge harcamalarını, Ar-Ge
faaliyetlerinde istihdam ettikleri teknik eleman ve araştırmacı sayılarını her
geçen gün artırarak birbirlerine karşı rekabet üstünlüklerini artırmayı
amaçlamaktadırlar. Bu çalışmada tüm dünyada günümüz uluslararası rekabet
üstünlüğünün ve gelişmişliğin en önemli anahtarı olarak kabul edilen Ar-Ge
verileri ele alınmaktadır. Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye'nin; Ar-Ge
harcamalarının gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) içerisindeki oranı, sektörler
bazında Ar-Ge harcamalarının dağılımı, finans kaynağına göre Ar-Ge
harcamalarının dağılımı, Ar-Ge faaliyetlerinde istihdam edilen insan gücü
sayısı, Ar-Ge faaliyetlerinde istihdam edilen işgücünün sektörel dağılımı gibi
göstergeleri incelenmektedir. Ülkelerin teknolojik, sektörel, ekonomik yapıları
ve gelişmişlik düzeyleri hakkında bilgi veren söz konusu Ar-Ge göstergeleri
karşılaştırılarak Türkiye’nin AB ülkelerine göre yeri hakkında bir değerlendirme
yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kamu Harcamaları, Ar-Ge Harcamaları, Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları, AB’de Ar-Ge Harcamaları

Kaynakça

• Adalı, Ç. (2018), "AB Ar-Ge Politikaları 2003-2011", TÜBİTAK AB Çerçeve Programlar Müdürlüğü, http://www.emo.org.tr/ekler/1d53bb9e8686aa3_ek.pdf?tipi=2&turu=X&sube=14, (E.T. 07.04.2018).
• Bakan, İ., Doğan, F. ve Kıllı, M. (2013), "Ar-Ge Faaliyetlerinde İnsan Kaynaklarının Önemi", Akademik Bakış Dergisi, S.36, Mayıs – Haziran, ss.1-15.
• Bilici, U. (2018), "Ülkemizin Teknolojik Gelişiminde Ar-Ge'nin Önemi", Madencilik Bülteni, s.14, http://www.maden.org.tr/resimler/ekler/f83971673de5c8e_ek.pdf, (E.T.02.03.2018).
• Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO), (2007), "İnovasyon Nedir Şirketlere Ne Getirir",http://www.btso.org.tr/?page=databank/publication.asp&qorder=name&id=18, (E.T. 01.03.2016).
• Bursa SMMM Odası (2018), "Ar-Ge Harcamalarının Önemi ve Türkiye'deki Durumu", s.1, http://www.bursa-smmmo.org.tr/yazarlar/makaleler/132AGE.pdf, (E.T. 15/03/2018).
• Bütçe ve Mali Kontrol Müdürlüğü (BÜMKO), (2018a), Yatırımlar, Ar-Ge, http://www.bumko.gov.tr/TR,8124/yatirimlar.html, (E.T. 20.03.2018).
• Bütçe ve Mali Kontrol Müdürlüğü (BÜMKO), (2018b), Yatırımlar, Ar-Ge, http://www.bumko.gov.tr/TR,8112/yatirimlar.html, (E.T. 20.03.2018).
• Çelebi, A.K. ve Kahriman, H., (2011), “Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’de Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergi Teşvikleri ve Bunların Karşılaştırmalı Analizi”, Maliye Dergisi, S.161, .ss:33-63.
• Eker, S. (2011), "Kobi’lerde Teknolojik Ar-Ge Çalışmalarının İstihdam Üzerine Etkileri: Tekmer’lerde Bir Uygulama", (Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Ertuğrul, İ. (2004), "İmalat Sanayinde Ar-Ge Stratejisi ve Denizli Sanayinde Ar-Ge Çalışmalarına İlişkin Bir Araştırma", Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi (7), ss.84-97.
• Frascati Kılavuzu (OECD), (2002), "Araştırma ve Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulamaları", https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/frascati_tr.pdf, (E.T. 20.03.2018).
• Güldiken, N. (2006), "Türkiye’de Sanayi-Teknoloji-Kobi Politikalarına Eleştirel Bir Yaklaşım", C.Ü. İ.İ.B. Dergisi, C.7, S.2, ss.139-156.
• İncekara, A., Demez, S. ve Akyol, M. (2014), "Ar-Ge Harcamalarına Yapılan Teşviklerin Etkinliği: Türkiye BRİCS Ülkeleri Karşılaştırılmalı Analizi", İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, C.1, S.2, ss. 1-30.
• Işık, N. ve Kılıç, E. (2011), "Bölgesel Kalkınmada Ar-Ge ve İnovasyonun Önemi: Karşılaştırmalı Bir Analiz", Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ekim, 6(2), ss.9-54.
• Kaymakçı, O. (2006), “Yeni Ekonomi Rekabet Piyasa ve Ar-Ge”, Nihal Kargı (der.), Bilgi Ekonomisi, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Kaya, V. ve Uğurlu, S. (2013), "Ar-Ge Harcamaları İle İhracat Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, 1990-2001", Ekev Akademi Dergisi, Y.17,S.57 (Güz), ss.269-282.
• Kas Cert İnternational, "Araştırma Geliştirme (Ar-Ge) Teşvikleri", http://www.kascert.com/goster.aspx?metin_id=1132, (E.T. 04.04.2018).
• Keleş, M. K. (2007), "Türkiye’de Teknokentler: Bir Ampirik İnceleme", (Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.Kavak Çeken, Ç. (2016), "Türkiye’nin Bilgi Ekonomisi Performansı (2004-2014 Dönemi)", Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.21, S.34, ss.99-139.
• OECD, (2017), "Main Science and Technology Indicators, Volume 2017/1”, https://www.oecd-ilibrary.org/science-and-technology/main-science-and-technology-indicators/volume-2017/issue-1_msti-v2017-1-en, (E.T.15.03.2018).
• OECD, (2018), https://data.oecd.org/rd/gross-domestic-spending-on-r-d.htm#indicator-chart, (E. T. 05.02.2018).
• TUİK, (2016), Haber Bülteni, "Ar-Ge Faaliyetleri Araştırması", http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24865, (E.T.25.01.2018).
• TUİK, (2018), Temel İstatistikler, Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (E.T.13.03.2018).
• TUİK, (2018), Konularına Göre İstatistikler, Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1082, (E.T.13.03.2018).
• Tezcan, M. (2013), "Türkiye ve Rusya Yükseköğretimindeki Araştırma ve Deneysel Geliştirme Faaliyetleri", İnternational Conference On Eurasian Economies, ss.832-839, https://www.avekon.org/papers/755.pdf, (E.T.13.03.2018 ).
• Ünal, T. ve Seçilmiş, N. (2013) "Ar-Ge Göstergeleri Açısından Türkiye Gelişmiş Ülkelerle Kıyaslaması", İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, C.1, S.1, ss.12-25.
• Yıldız, H. (2005), "Türkiye'de Üniversite-Sanayi İlişkileri ve Kobi'ler (Küçük Sanayi) Açısından Önemi", İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, S.31, ss.207-229.
• Yaylalı, M., Akan, Y. ve Işık, C. (2010), "Türkiye'de Ar-Ge Yatırım Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eş-Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: 1990-2009", Bilgi Ekonomisi ve Yönetim Dergisi, 5(2), ss.13-26.
• Zerenler, M., Türker, N. ve Şahin, E. (2007), "Küresel Teknoloji Araştırma-Geliştirme(Ar-Ge) ve Yenilik İlişkisi", Selçuk Üniversitesi SBE Dergisi, S.17, ss.653-667.4691 Sayılı Teknolojiyi Geliştirme Kanunu, (2001), Sayı:24454, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4691.pdf, (E.T. 06/05/2016).
• 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun, (2008), http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5746.pdf, (E.T. 06/05/2016).