Tükenmişlik ve İş Doyumunun Akademisyenler Üzerindeki Etkisinin İstatistiksel Olarak İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 33 Sayı: 3, 829 - 848, 16.07.2019

Ebru Özgür Güler Dilek Veysikarani

Öz

Tükenmişlik kavramı meslek
itibariyle insanlarla yüz yüze çalışan bireylerin yaşadıkları stresle baş
edememe sonucu, enerji ve güç kaybı şeklinde ifade edilebilir. Yaşanan
tükenmişlik hissi, çalışanların verimli bir şekilde çalışmalarına engel
oluşturmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, tükenmişliğin yoğun olarak
görüldüğü meslek gruplarından biri olan akademisyenlerin tükenmişlik ve iş
doyumu düzeylerinin çeşitli sosyo demografik değişkenler açısından incelenerek
tükenmişliğin iş doyumu üzerindeki etkisini analiz etmektir. Araştırmaya,
tesadüfi örnekleme yöntemiyle ulaşılan, devlet ve özel üniversitelerde görev
yapan 360 akademisyen katılmıştır. Akademisyenlerin tükenmişlik ve iş doyumu
düzeylerini belirlemek için Maslach Tükenmişlik ve Hackman ve Oldham İş Doyum
ölçekleri kullanılmıştır. Tükenmişlik ve iş doyumu arasındaki ilişkiyi ortaya
çıkarmak için oluşturulan hipotezlerin test edilmesinde, t-testi, varyans
analizi, faktör analizi ve regresyon analizine yer verilmiştir. Analiz
sonuçlarında tükenmişliğin iş doyumu üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu
sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, özel üniversitelerde çalışan akademisyenlerin iş
doyum skorlarının daha yüksek olduğu dikkat çekmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, İş Doyumu, Faktör Analizi

Kaynakça

• Akbolat, M. ve Oğuz, I. (2008). “Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11(2), 229-254.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M. E. ve Kahraman, A. (2005). “Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 14, 115-129.
• Bianchi, R., Schonfeld, I.S. and Laurent, E. (2015). “Burnout–depression overlap: A review”, Clinical Psychology Review, 36, 28–41.
• Cemaloğlu, N. ve Erdemoğlu Şahin, D. (2007). “Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465-484.
• Dilsiz, B. (2006). Konya İlindeki Ortaöğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Ve İş Doyumu Düzeylerinin Bölgelere Göre Değerlendirilmesinin Çok Değişkenli İstatistiksel Analizi, Selçuk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Eklund, R.C. and De Freese, J.D. (2015). “Athlete Burnout: What We Know, What We Could Know, and How We Can Find Out More”, International Journal of Applied Sports Sciences, 27, 63-75.
• Güriş, S. ve Astar, M. (2014). Bilimsel Araştırmalarda SPSS ile İstatistik, Genişletilmiş 2. Basım, Der Yayınları, İstanbul.
• Hair, J.F., Black, W.C, Babin, B. and Anderson, R.E. (2010). Multivariate Data Analysis. Seventh Edition, Pearson Publication, New York.
• Hayes, B., Douglas. C., and Bonner, A. (2015). “Work environment, job satisfaction, stress and burnout among haemodialysis nurses”. Journal of Nursing Management 23, 588-598.
• Maslach, C. and Jackson, S.E. (1981). “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behaviour 2, 99-113
• Naktiyok, A. ve Karabey, C. N. (2005). “İşkoliklik ve Tükenmişlik Sendromu”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19 (2), 179-198.
• Kayabaşı, Y. (2008). “Bazı Değişkenler Açısından Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri”. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 191-212.
• Otacıoğlu, S.G., (2008). “Müzik Öğretmenlerinde Tükenmişlik Sendromu Ve Etkileyen Faktörler”. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 103-116.
• Özgür, E. (2003). Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz Yöntemleri ve Bir Uygulama, Gazi Üniversitesi, Doktora Tezi
• Tunacan, S. ve Çetin, C. (2009). “Lise Öğretmenlerinin İş Doyumunu Etkileyen Faktörlerin Tespitine İlişkin Bir Araştırma”. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 155-172.
• Tunç, T., (2008). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ile Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Arasındaki İlişki: Bir Üniversite Örneği., Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Üngüren, E., Doğan, H., Özmen, M. Ö. ve Tekin, A. (2010). “Otel Çalışanlarının Tükenmişlik ve İş Tatmin Düzeyleri İlişkisi”. Journal of Yasar University, 17, 2922-2937.