Evaluation of Waste Management and Zero Waste Project in Turkey: Case of Ankara

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 4, 1267 - 1296, 15.10.2021

Murat Gül , Kemal Yaman

https://doi.org/10.16951/atauniiibd.870434

Cited By: 10

Öz

The purpose of this study is to measure the perceptions of the citizens residing in Ankara towards waste management and the zero waste projections. The population of the study consists of 4,899,528 people residing in Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Mamak, Sincan, Pursaklar and Yenimahalle districts. The sample of the study, on the other hand, consisted of 384 people according to = 0.05 significance and ± 0.05 margin of error. A total of 900 questionnaires were distributed, 648 of which were evaluated. Tests such as reliability and validity analysis, factor analysis, T-Test and ANOVA test were applied to the data obtained. As a result, it was determined that the participants did not be attentive in separating the solid wastes generated in the houses in accordance with the zero waste project, they did not have information about when the buildings or campuses they were located should be included in the zero waste project, and they partially participated in the practice of sorting the wastes at the source.

Türkiye’de Atık Yönetimi ve Sıfır Atık Projesinin Değerlendirilmesi: Ankara Örneği

Öz

Bu çalışmanın amacı Ankara’da ikamet eden vatandaşların atık yönetimi ve sıfır atık projesine yönelik algılarını ölçmektir. Çalışmanın evrenini Ankara’nın Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Mamak, Sincan, Pursaklar ve Yenimahalle ilçelerinde ikamet eden 4.899.528 kişi oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise = 0.05 anlamlılık ve ± 0.05 hata payına göre 384 kişi oluşturmuştur. Toplam 900 adet anket formu dağıtılmış, bunlardan 648 adedi değerlendirmeye alınmıştır. Elde edilen verilere güvenilirlik ve geçerlilik analizleri, faktör analizi, T-Testi ve ANOVA testi gibi testler uygulanmıştır. Sonuçta, katılımcıların evlerde oluşan katı atıkları sıfır atık projesine uygun olarak ayrıştırma konusunda yeterince özenli davranmadıkları, bulundukları bina veya yerleşkelerin hangi tarihte sıfır atık projesine dâhil olması gerektiği konusunda bilgi sahibi olmadıkları, atıkların kaynağında ayrıştırılması uygulamasına ise kısmen katıldıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atık, Atık Türleri, Atık Yönetimi, Sıfır Atık, Ankara

Kaynakça

• Akın, B. (2020) Erciyes Üniversitesi’nde Sıfır Atık Projesinin Geliştirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akyol, E. (2019) Hastanelerde Sıfır Atık Sisteminin Uygulanması ve Maliyet Analizi Çalışması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Çevresel Etki Değerlendirme Şube Müdürlüğü, (2019). Ankara İli 2018 Yılı Çevre Durum Raporu, Ankara https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/ankara_2018-cdrson-20190903153406.pdf (17.05.2020).
• Bhattacharyya, A. & Recyron (2019). Idea to Innovation to Technology in Zero-Waste Ironmaking. BHM Berg-und Hüttenmännische Monatshefte. 164, 484–486. Erişim 10 Ocak 2021, https://link.springer.com/article/10.1007/s00501-019-00909-7.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel,F., Karadeniz, Ş. & Çakmak, E. K. (2008), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik, Y. (2016). SPSS ile İstatistik Biyoistatistik ve Modern Bilimsel Araştırma. İstanbul: Hünkar Ofset.
• ÇŞB Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü, (2017), Sağlık Kuruluşları Atıksu/Sıvı Atık Yönetimi El Kitabı, Ankara.
• Demir, K. (2019). Adana İlinde Sıfır Atık Projesinin Uygulanması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ebrahimi, K., North, L. & Yan, J. (2017). GIS applications in developing zero-waste strategies at a mid-size American university. 2017 25th International Conference on Geoinformatics, IEEE, August 2017, Buffalo, NY, USA, pp. 1-6, 2017.
• Er, Mehmet K. (2012). Sıfır Atık Yönetimi ve Ofis Tipi Binalarda Uygulanması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü..
• Erdur, E. (2019). Türkiye'de Sıfır Atık Projesi Ve Projenin Kamu Kurumlarında Uygulanması; Süleymanpaşa Belediyesi Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Smol, M. (2019). The importance of sustainable phosphorus management in the circular economy (CE) model: the Polish case study. Journal of Material Cycles and Waste Management. 21 (2): 227-238. Erişim 10 Ocak 2021, https://link.springer.com/article/10.1007/s10163-018-0794-6
• Eurostat. (2020). Atık Üretimi ve Arıtımı (Waste Generation and Treatment) Almanya. Erişim 13.02.2020, https://ec.europa.eu/eurostat/data/database.
• Gül, B. (2019). Sürdürülebilir Sıfır Atık Yönetimi İçin Eğitim Alanlarında Katı Atık Oluşumu ve Karakterizasyonu, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kavak, F.F. (2020). Sıfır Atık Yönetimi: Marmara Üniversitesi Anadoluhisarı Kampüsü Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Marmara Üniversitesi.
• Kızıltaş, Ş. (2019). Sıfır Atık Projesi Kapsamında Geri Dönüşümlü Atıların Toplanması: Kırıkkale’de Heterojen Çok Araçlı Araç Rotalama Uygulaması, (Yayınlanmış yüksek lisans tezi), Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Matete, N. & Trois, C. (2008). Towards zero waste in emerging countries–a South African experience. Waste Management. 28 (8): 1480-1492. Erişim 11 Ocak 2021, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0956053X07001912
• Önal, H., Kaya, N. & Çalışkan, T., (2019). Çevre Eğitiminde Sıfır Atık Politikası ve Mevcut Ders Kitaplarındaki Görünümü (Hayat Bilgisi 2. Sınıf Ders Kitabı). Milli Eğitim Dergisi. 48 (221): 123-140.
• Özcan A. (2020). Kurumlarda Yeşil Yönetim Politikaları: Antalya İli Sıfır Atık Yönetim (SAY) Uygulama Örneklerinin İncelenmesi, (Yayınlanmış yüksek lisans tezi), Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdamar, K. (2001). SPSS İle Biyoistatistik. (4. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Rajanikam, R. & Poyyamoli, G. (2014). Towards Zero-Waste Campus: Compositional Analysis of Solid Waste at The Staff Quarters To Frame Inclusive Sustainable Campus Waste Management System. IJIRSET. 3 (4): 11255-11264, 2014. Erişim 11 Ocak 2021, http://www.ijirset.com/upload/2014/april/54_Toward:pdf
• Sıfır Atık İnternet Sitesi. (2020). Atık Sayacı. https://sifiratik.gov.tr/sifir-atik/atik-sayaci (18.05.2020).
• Sıfır Atık Yönetmeliği, (2019, 12 Temmuz), Resmi Gazete, 30829.
• Taysı, M.R. & Çelik, Ş. (2018). Homojen Olmayan Varyans Varsayımı Altında Ortalamaların Eşitliği için Brown-Forsythe ve Welch İstatistiklerinin Mısır Verimi Örneğine Uygulanması, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 30 (1), 23 – 27, Erişim 11 Ocak 2021, https://dergipark.org.tr/tr/pub/fufbd/issue/35839/400708.
• TUİK Türkiye İstatistik Kurumu. (2020a). Belediye Atık Miktarları ve Bertaraf / Geri Kazanım Yöntemleri. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (02.02.2020).
• TUİK Türkiye İstatistik Kurumu. (2020b), İlçe Nüfusları, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• Usapein, P. & Chavalparit, O. (2014). Options for sustainable industrial waste management toward zero landfill waste in a high-density polyethylene (HDPE) factory in Thailand. Journal of material cycles and waste management. 16 (2): 373-383. Erişim 13 Ocak 2021, https://link.springer.com/article/10.1007/s10163-013-0198-6
• Yaman, K. & Olhan, E. (2010). Atık Yönetiminde Sıfır Atık Yaklaşımı ve Bu Anlayışa Küresel Bir Bakış, Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (1), 53-57. Erişim 13 Ocak 2021, http://bibad.gen.tr/index.php/bibad/article/view/64
• Yapıcı, M. & Yaman, K. (2020). Belediyelerin Çevre Politikasına Yönelik Halkın Algısı: Karabük Örneği, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 29 (1).
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yoo, K.Y. & Yi, S. (2015). Evaluation and development of solid waste management plan: a case of Seoul for past and future 10 year: Journal of Material Cycles and Waste Management. 17 (4): 673-689.
• Zaman, A.U. (2015). A Comprehensive Review Of The Development Of Zero Waste Management: Lessons Learned And Guidelines, Journal of Cleaner Production 91, Australia, Erişim 04.Ocak 2020 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S095965261 4013018 ?via%3Dihub.
• Zaman, A.U. & Lehmann, S. (2011). Challenges and Opportunities in Transforming a City into a “Zero Waste City” , Challenges, Australia
• ZWIA. (2020). Sıfır Atık Tanımı (Zero Waste Definition), http://zwia.org/zero-waste-definition/) (04.04.2020)