The effect of the pandemic on health services demand: An application on Atatürk University Faculty of Dentistry

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 1, 43 - 49, 31.01.2022

Zeynep Karaca , Kadir İnan

Öz

Knowing the factors that affect health demand is important for determining consumer behavior and continuity of health services. The global pandemic process has significantly affected the demand for healthcare services. Due to the pandemic, consumers can postpone their demands for healthcare services. This situation made the determining of factors even more important which are affecting the demand for health services. In this study, it has been investigated whether people postpone their healthcare demands due to the pandemic and the effect of the pandemic on healthcare demand. Study data were obtained by conducting a survey and analyzed using the Ordered Logit model. According to the results of the study, the increase in transportation time, the increase in the number of vehicles used in transportation, the presence of individuals over the age of 65 in the household and the increase in the number of children cause people to postpone their health demands due to the pandemic.

Anahtar Kelimeler

Pandemic, Health Service Demand, Ordered Logit Model

Pandeminin sağlık hizmetleri talebine etkisi: Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi üzerine bir uygulama

Öz

Sağlık talebine etki eden faktörlerin bilinmesi, tüketici davranışlarının belirlenmesi ve sağlık hizmetlerinin sürekliliği açısından önem arz etmektedir. Küresel pandemi süreci de sağlık hizmetleri talebini önemli ölçüde etkilemektedir. Tüketiciler pandemiden kaynaklı olarak, sağlık hizmetleri taleplerini erteleyebilmektedirler. Bu durum sağlık hizmetleri talebine etki eden faktörlerin belirlenmesini daha da önemli hale getirmiştir. Bu çalışmada kişilerin pandemiden dolayı sağlık hizmeti taleplerini erteleyip ertelemedikleri ve buna bağlı olarak pandeminin sağlık hizmeti talebi üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışma verileri anket yoluyla elde edilmiş ve sıralı logit model kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre ulaşım süresinin artması, ulaşımda kullanılan vasıta sayısının artması, hanede 65 yaş üzeri bireylerin varlığı ve çocuk sayısının artması, kişilerin sağlık taleplerini pandemiden dolayı ertelemelerine neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, Sağlık hizmetleri talebi, sıralı logit model

Kaynakça

• Akın, Fehamet (2002), Kalitatif Tercih Modelleri Analizi, Ekin Kitabevi, Bursa
• Amaghionyeodiwe, L. A. (2008). “Determinants of the choice of health care provider in Nigeria. Health care management science”. 11(3), 215-227.
• Arefnya, N. (2018). “Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Kullanımının Belirleyenleri: Bir Mikro Veri Analizi”. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Ankara
• Awiti, J. O. (2014). “Poverty and health care demand in Kenya”. BMC health services research, 14(1), 1-17.
• Barak, A. (2005), “Sıralı (Ordinal) ve Multinomial Logit Modeller Üzerine Bir Uygulama”. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cisse, A. (2011). “Analysis of Health Care Utilization in Côte d'ıvoire. The African Economic Research Consortium”, 62882, Nairobi, Kenya.
• Çağlayan, E., & Astar, M. (2010). “Logit ve Probit Modellerinde Uyum İyiliği Ölçüleri”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 1-12.
• Doğan, E. (2020). “Gelir Düzeyi ve Sağlık Hizmet Talebi İlişkisi: Mikro Veriler ile Türkiye Örneği”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4), 2376-2392.
• Erdem, R., & Pirinçci, E. (2010). “Sağlık Hizmetleirnde Kullanım ve Kullanımı Etileyen Faktörler”. Journal of Experimental and Clinical Medicine, 20(1).
• Gökkaya, D., & Erdem, R. (2017). “Sağlık Hizmetleri Kullanımına Etki Eden Faktörlerin Hastalık Şiddeti Algısıyla Değerlendirilmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 149-184.
• İlhan, M. N., Tüzün, H., Aycan, S., Aksakal, F. N., & Özkan, S. (2006). “Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuranların Sağlık Hizmeti Kullanma Özellikleri ve Bazı Sosyoekonomik Belirteçlerle Değişimi: Sağlık Reformu Öncesi Son Saptamalar”. Toplum Hekimliği Bülteni, 25(3), 33-41.
• Kermani, M. S., Ghaderi, H., & Yousefi, A. (2008). “Demand for Medical Care in The Urban Areas Of Iran: An Empirical İnvestigation. Health Economics”, 17(7), 849-862.
• Kılıç, D. ve Çalışkan, Z., (2013), “Sağlık Hizmetleri Kullanımı Ve Davranışsal Model”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 2(2): 192-206.
• Kramer, B. (1996), “An Ordered Logit Model for The Evaluation of Dutch Non-Life İnsurance Companies”, De Economist, 144(1), s. 79-91.
• Muriithi, Moses K. "The determinants of health-seeking behavior in a Nairobi slum, Kenya." European Scientific Journal 9.8 (2013).
• Mutlu, Ayşegül, ve A. Kadir Işık. “Sağlık ekonomisine giriş”. Ekin Kitabevi, 2012.
• Niraula, B. B. (1994). “Use of Health Services in Hill Villages in Central Nepal, Health Transition Review”, 4(2), 151-166.
• Oğuz, K., & Mert Y. "Grossman Modeli Çerçevesinde Sağlık Talebinin Analizi." Journal of Yaşar University 15: 180-191
• Özcan, S., Baş, K., & Taş, Y. (2013). “Sağlık Sektöründe Bilgi Asimetrisinin Hasta Memnuniyetine Etkisi: Yalova Ağız ve Diş Sağlığı Merkezinde Bir Uygulama”. In International Conference On Eurasian Economies (pp. 820-830).
• Özer, H., (2004), “Nitel Değişkenli Ekonometrik Modeller Teori ve Bir Uygulama”. 1. Basım, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özkoç, H., (2013) “Hastaların sağlık kurumu tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: uygunluk analizi ve nested logit model”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimer Enstitüsü Dergisi 15.2: 267.
• Öztürk Y., Zeynep, ve Eyyüp E. “Sağlık Hizmetleri Talebinin Nested Multinominal Logit Model İle Analizi: Kayseri İlinde Bir Uygulama”. (2020).
• Qian, D., Pong, R. W., “Yin, A., Nagarajan, K. V., & Meng, Q. (2009). Determinants of health care demand in poor, rural China: the case of Gansu Province”. Health Policy and Planning, 24(5), 324-334.
• Sağlık Bakanlığı (2021), Covid-19 Nedir ?, 04.03.2021 Tarihinde https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html adresinden alındı.
• Sahn, D. E., Younger, S. D, & Genicot, G. (2003, May). The Demand For Health Care Services in Rural Tanzania. Oxford Bulletin of Economics and Sta¬tistics, 65(2), 241-260.
• Saraçoğlu, S., ve Fahriye Ö. “Sağlık hizmetlerine yönelik talebin belirleyicileri: Türkiye üzerine bir uygulama”. İş ve Hayat 2.4 (2017): 293-342.
• Silva, João MC S., & Frank W. (2001). “Two-part multiple spell models for health care demand”. Journal of Econometrics 104.1: 67-89.
• Şenol, V. (2006). "Kayseri il merkezinde sağlık hizmetlerinin kullanımı ve algılanan sağlık ile ilişkisi." Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Wang, X., Pasco, R. F., Du, Z., Petty, M., Fox, S. J., Galvani, A. P., ... & Meyers, L. A. (2020). Impact of social distancing measures on coronavirus disease healthcare demand, central Texas, USA. Emerging infectious diseases, 26(10), 2361.
• Williams, R. (2018). “Ordered Logit Models–Basic & Intermediate Topics”. University of Notre Dame.
• Williams, R. A. (2020). “Ordinal independent variables”. SAGE Publications Limited.
• Yaylali, M., Kaynak, S., & Karaca, Z. (2012). Saglik Hizmetleri Talebi: Erzurum Ilinde Bir Arastirma/Health Services Demand: A Study in Erzurum. Ege Akademik Bakis, 12(4), 563.