BEDENİN KAMERAYA DÖNÜŞMESİ: DANI LESSNAU

Yıl 2020, Sayı: 20, 53 - 72, 23.12.2020

Eren Görgülü

https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.776105

Öz

Sanat, cinsellik ve toplum arasındaki ilişkilerin sıklıkla sorgulandığı günümüz sanat anlayışında imgenin yeniden tanımlanma şekli farklı biçimlerde inşa edilebilmektedir. Sanatçıların kendi bedenleri üzerinden ortaya koyduğu performanslar yeni düşüncelerden faydalanmaktadır. Bu düşüncelerin gelişmesinde önemli bir yeri bulunan fotoğraf temelli sanat çalışmalarının oluşturduğu deneysel alan hem sanatçıların işlerini hem de yeniden tanımlanan imge üretimini kapsamaktadır. Sanatçıların bedensel varlığı mekânsal ve zamansal süreklilik içerisinde şekillenirken bedenin makine ile ilişkisi tuhaf bir deneyimin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Bu kapsamda Amerikalı fotoğrafçı Dani Lessnau, kendi bedenini bir kameraya dönüştürmektedir. Sanatçının hem Lacan’ın ‘extimité’ tanımına hem de Freud’un ‘uncanny’ kavramına atıfta bulunması bu çalışma adına önemlidir. Sanatçı, iç ve dış alan arasındaki sınırları tuhaf ve alışılmadık bir şekilde fotoğraflarken, özel alanın kamusallaşmasını meşrulaştırmakta ve erkek/kadın arasındaki gözleyen/gözlenen ilişkisini tersine çevirmektedir. Bu açıdan bakıldığında da, sanatçının çalışmalarının önemi açıkça karşımıza çıkmaktadır. Bedenin fotoğraf makinesi aracılığıyla bir makine gibi kullanılması, egemen bakış açısından bağımsız olarak katılımcı bir yön sunmaktadır. Bu çalışma bedenin bir fotoğraf makinesi gibi işleyişi sonucunda ortaya çıkan bakışının etkinlik/edilginlik, bakma/bakılma, özne/nesne, gözleyen/gözlenen ve kadın/erkek karşıtlıkları üzerinde durmaktadır. Aynı zamanda sanatçının çalışmalarına odaklanırken, bu araştırma yöntem olarak göstergebilimsel öğelerden ve bazı önemli düşünürlerin felsefelerinden yola çıkılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sanat, fotoğraf, beden, performans, Dani Lessnau

Kaynakça

• ANTMEN, Ahu (2016). Sanat Cinsiyet, Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları
• BARRETT, Terry (2015). Neden Bu Sanat? Çağdaş Sanatta Estetik ve Eleştiri. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• BARRETT, Terry (2014). Sanatı Eleştirmek Günceli Anlamak. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• BARTHES, Roland (1979). Göstergebilim İlkeleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• BAYNES, Ken (2016). Toplumda Sanat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BERGER, John (2006). Görme Biçimleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• BURGIN, Victor (2013). Fotoğrafı Düşünmek. İstanbul: Espas Yayınları.
• CEBECİ, Oğuz (2009). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları.
• CLARKE, Graham (2017). Güzel Sanatların Bir Dalı Olarak Fotoğraf. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• CRARY, Jonathan (2015). Gözlemcinin Teknikleri On Dokuzuncu Yüzyılda Görme ve Modernite Üzerine. İstanbul: Metis Yayınları.
• DEĞİRMENCİ, Koray (2016). Fotoğrafın İmgeleri Temsil, Gerçeklik ve Dijital Çağda Fotoğraf. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• DELEUZE, Gilles (2011). Nietzsche ve Felsefe. Ferhat Taylan (çev.). İstanbul: Norgunk.
• ELKINS, James (2019). Fotoğraf Kuramı. İstanbul: Espas Yayınları.
• EVANS, Dylan (1996). An Introductory Dictionary of Lacanian Psychoanalyis. London: Routledge, 59.
• FISKE, John (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş. Ankara: Bilim Sanat.
• FREUD, Sigmund (1955). The Uncanny, The Standard Edition of the Complete Work of Sigmund Freud, Tr. Alix Strachey, Vol. XVII. London: The Hogarth Press.
• FOSTER, Hall (2011). Zoraki Güzellik. Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• GUERIN, Christian (2012). Tuhafın Büyüsünden Yabancılığın Simgeleştirilmesine Roger Caillois. Cogito: Tuhaflık ve Yaratıcılık.
• HOPKINS, David (2018) Modern Sanattan Sonra. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• JUNG, Carl Gustav (2015). Dört Arketip. İstanbul: Metis Yayınları.
• JUNG, Carl Gustav (2016). İnsan Ruhuna Yöneliş. İstanbul: Say Yayınları.
• KUSPIT, Donald (2014). Sanatın Sonu. İstanbul: Metis Yayınları.
• LINFIELD, Susie (2013). Acımasız Aydınlık: Fotoğraf ve Politik Şiddet.İstanbul: Espas Yayınları.
• PEZZELLA, Mario (2006). Sinemada Estetik. Füsun Demir (çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• PRICE, Mary (2014). Fotoğraf Çerçevedeki Gizem. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• SAYIN, Zeynep (2003). İmgenin Pornografisi. İstanbul: Metis Yayınları.
• SILVERMAN, Kaja (2019). Fotoğrafın Tarihi ya da Analoji Mucizesi. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• SONTAG, Susan. (2005). Fotoğraf Üzerine. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• TURCU, Alexandra (2018). The World Seen Through a Vagina. The Photography of Private Space in Dani Lessnau’s Experiment. Ekrphrasis Journal.
• VIDLER, Anthony (1992). The Architectural Uncanny:Essays in the Modern Unhomely. Cambridge: MIT Press, 4-224.
• YACAVONE, Kathrin (2015). Benjamin, Barthes ve Fotoğrafın Tekilliği. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• ŽIŽEK, Slavoj (2014). Paralaks. İstanbul: Encore Yayınevi.
• ŽIŽEK, Slavoj (2016). Yamuk Bakmak Popüler Kültürden Jacques Lacan’a Giriş. İstanbul: Metis Yayınları.
• COHEN, Alina (2020). Body Issue: How Art Can Empower Women to Embrace Pleasure. https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-body-issues-art-empower-womenembrace-pleasure. (Erişim Tarihi: 29.07.2020).
• DENICOLA, Loredana (2018). Art Photography as Therapy. https://www.loredanadenicola.com/post/art-photography-as-therapy. (Erişim Tarihi: 11.04.2019).
• ECKARDT, Stephanie (2018). Exploring the Intimacy of Sex, Through the Literal Lens of Vagina. https://www.wmagazine.com/gallery/danielle-lessnau-sexual-partnerphotographs/. (Erişim Tarihi: 18.04.2019).
• GIL, Natalie (2018). These Pictures of Men Were Taken From Inside a Woman’s Vagina. https://www.refinery29.com/en-gb/2018/01/189568/dani-lessnau-artist-cameravagina-photos-lovers. (Erişim Tarihi: 06.05.2019).
• LESSNAU, Dani. https://www.baxterst.org/exhibitions-3/2017-annual-juried-competitionand-exhibition/dani-lessnau/. (Erişim Tarihi: 15.05.2019).
• ROZEN, Miss (2018). This Artist Puts a Camera Inside Her Vagina and Takes Photo of Her Lovers. https://www.dazeddigital.com/art-photography/article/38831/1/artist-danilessnau-extimite-puts-camera-inside-vagina-takes-photos-of-lovers. (Erişim Tarihi: 14.03.2019).
• TSATSAS, Lou (2018). My Body Became the Camera. https://www.fisheyemagazine.fr/en/discoveries/interview-discoveries/my-bodybecame-the-camera/. (Erişim Tarihi: 26.03.2019).
• ZORALIS, Pérez (2018). Dani Lessnau is a Photographer Who Took Pictures of Her Lovers From Inside Her Vagina. https://culturacolectiva.com/photography/dani-lessnauphotos-with-camera-inside-vagina. (Erişim Tarihi: 03.02.2019).