FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENLERİNİN VE SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ YAPILANDIRMACI ÖĞRENME YAKLAŞIMI 5E MODELİNİN AŞAMALARINI ANLAMA DÜZEYLERİ

Yıl 2017, Sayı: 34, 70 - 89, 06.06.2017

Hakan Sarac Naci Bayrak

Öz

MEB
tarafından 2013 yılında revize edilen Fen Bilimleri Öğretim Programı “araştırma-sorgulamaya dayalı” öğrenme
yaklaşımına göre hazırlanmış ve ders içi uygulamalar 5E modeline göre planlanmıştır.  Bu çalışmanın amacı Fen Bilimleri
Öğretmenleri ve Sınıf Öğretmeni adaylarının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına
dayalı 5E modelini ve aşamalarını anlama düzeylerini belirlemektir. Çalışmada betimsel-tarama modeli
kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcıları, MEB’de görev yapan 8
Fen Bilimleri öğretmeni ile devlet üniversitesi son sınıfta okuyan 42 Sınıf
Öğretmeni adayından oluşmaktadır. Çalışmada 5E modeli anlaşılma düzeylerinin
belirlenebilmesi için öğretmen ve öğretmen adaylarından yazılı olarak alınan
ders planları ve etkinlikleri, araştırmacılar tarafından geliştirilen ve 36
maddeden oluşan “5E Modeline Göre Yapılan
Ders Planı ve Etkinlikleri Rubrik Puanlama Formu” ile değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler içerik, betimsel ve
kestirimsel analiz yöntemleriyle incelenmiştir. Çalışmanın bulguları
öğretmen ve öğretmen adaylarının 5E modelini anlamalarında, modelin içinde
farklı yöntem ve teknikleri kullanmada sorunları olduğunu göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

5E modeli, Fen Bilimleri, Yapılandırmacı yaklaşım

Kaynakça

• Abraham, M. R., Grzybowski, E. B., Renner, J. W., & Marek, A. E. (1992). Understandings and misunderstandings of eight graders of five chemistry concepts found in textbooks. Journal of Research in Science Teaching, 29 (2), 105-120.
• Akar, E. (2005). Effectiveness of 5E learning cycle model on students’ understanding of acid-base concepts. Unpublished Master’s Thesis, Middle East Technical University. Ankara.
• Akpınar, E. ve Ergin, Ö. (2005). Yapılandırmacı kuramda fen öğretmeninin rolü İlköğretim-Online, 4(2), 55-64.
• Ayvacı, H. Ş. ve Bakırcı, H. (2012). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5e modeli açısından incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(2), 132-151.
• Balcı, S. (2005). Improving 8th grade students„ understandin of photosynthesis and respiration in plants by using 5e learning cycle and conceptual change text. Unpublished Master Thesis. Middle East Technical University. Ankara.
• Başkan, Z., Alev, N. ve Atasoy, Ş. (2007). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının 5E modelinin uygulamaları hakkındaki görüşleri, EDU7, 2(2), 38–59
• Bayram, H. ve Ersoy, N. (2014). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin maddelerin sınıflandırılması ve değişimi konusundaki kavram yanılgılarının deney ve kavram haritası yöntemi ile giderilmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 40, 31-46.
• Boddy, N., Watson, K., & Aubusson, P. (2003). A trial of the five es: A referent model for constructivist teaching and learning. Research in Science Education, 33(1): 27-42.
• Bozdoğan, A. E. ve Altunçekiç, A. (2007). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının 5E Öğretim Modelinin Kullanılabilirliği Hakkındaki Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 579-590.
• Brooks, J. G., & M.G. Brooks. (1993). The case for constructivist classrooms. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Devolopment.
• Carin, A.A., Bass, J.E., & Contant, T.L. (2005). Methods for teaching science as inquiry (Ninth Edition), Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). The ethics of educational and social research. Louise Cohen, Lawrence Manion, and Keith Morrison. Research methods in education. Sixth edition. London: Routledge, 51-77.
• Creswell, J.W., & Plano Clark, V.L. (2011). Designing and conducting mixed methods research. (2nd ed.). Los Angeles: Sage.
• Çalık, M. (2006). Yapılandırmacı öğrenme kuramına göre lise 1 çözeltiler konusunda materyal geliştirilmesi ve uygulanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Davis, S.A. (2005). Inquiry-Based Learning Templates For Creating Online Educational Paths. Master of Science, Texas, A&M University.
• Er Nas S., ve Çepni, S. (2015). 5E modelinin derinleşme aşamasına yönelik geliştirilen materyalin etkililiğinin değerlendirilmesi. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1): 17-36.
• Ercan Özaydın, T. (2010). İlköğretim yedinci sınıf fen ve teknoloji dersinde 5E öğrenme halkası ve bilimsel süreç becerileri doğrultusunda uygulanan etkinliklerin, öğrencilerin akademik başarıları, bilimsel süreç becerileri ve derse yönelik tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Feyzioğlu, E. Y. ve Demirci, N. (2013). Sınıf ve Fen Bilimleri Öğretmenlerinin 5E Öğrenme Modeliyle İlgili Bilgileri, Farkındalıkları ve Görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24).
• Hançer, A. H. (2005). Fen eğitiminde yapılandırmacı yaklaşıma dayalı bilgisayar destekli öğrenmenin öğrenme ürünlerine etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Holt-Reynolds, D. (2000). What Does The Teacher Do? Constructivist Pedagogies And Prospective Teachers’ Beliefs About The Role of a Teacher, Teaching and Teacher Education, 16, 21-32.
• Keser, Ö. F. (2003). Fizik eğitimine yönelik bütünleştirici bir öğrenme ortamı tasarımı ve uygulaması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kurnaz, M.A., & Çalık, M. (2008). Using different conceptual change methods embedded within 5E model: A sample teaching for heat and temperature. Journal of Physics Teacher Education Online, 5(1), 3-10
• McDonald, P. (2002). Animal nutrition. Pearson education.
• MEB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınevi
• Metin, M. ve Özmen, H. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının yapılandırmacı kuramın 5E modeline uygun etkinlikler tasarlarken ve uygularken karsılaştıkları sorunlar. Necatibey Egitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(2), 94-123.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2002). Qualitative data analysis. London:Sage Publication.
• Minner, D. D., Levy, A. J., & Century, J. (2009). Inquiry-based science instruction. What is it and does it matter? Results from a research synthesis years 1984 to 2002. Journal of Research in Science Teaching, 47(4), 474-496.
• Özmen, H. (2004). Fen öğretiminde öğrenme teorileri ve teknoloji destekli yapılandırmacı öğrenme. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(1), 100-111.
• Özsevgeç, T. (2007). Kuvvet ve hareket ünitesine yönelik 5E modeline göre geliştirilen öğrenci rehber materyalinin etkililiğinin değerlendirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(2), 36-48.
• Tatar, N. (2006). İlköğretim fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Temizyürek, K. (2003). Fen öğretimi ve uygulamaları Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Trowbridge, L., Bybee, R.W., & Powell, J.C. (2004). Teaching secondary school science. New Jersey: Merrill / Prentice Hall.
• Türk, F., & Çalık, M. (2008). Using different conceptual change methods embedded within 5E model: A sample teaching of endothermic- exothermic reactions. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 9(1), 1-10.
• Wilder, M., & Shuttleworth, P. (2005). Cell Inquiry: A 5E Learning Cycle Lesson. Science Activities, 41(4), 37- 43.
• Yalcin, F. A., & Bayrakçeken, S. (2010). The effect of 5E learning model on pre-service science teachers’ achievement of acids-bases subject. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2), 508-531.
• Yaman, F., Demircioğlu, G. ve Ayas, A. (2006). Geliştirilen etkinliklerin öğrencilerin asit ve baz kavramlarını anlamaları üzerine etkileri, 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 7-9.
• Yanpar-Şahin, T. (2001). Oluşturmacı yaklaşımın sosyal bilgiler dersinde bilişsel ve duyuşsal öğrenmeye etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 465-481.
• Zahorik, J. A. (1995). Constructivist Teaching Bloomington: Phi Delta Kappa Educational Foundations.