FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARINA AĞIZDA NİŞASTA SİNDİRİMİNİN TGA (TAHMİN-GÖZLEM-AÇIKLAMA) YÖNTEMİYLE ÖĞRETİMİ: AMİLAZ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Sayı: 34, 30 - 54, 06.06.2017

Sema Nur Güngör Muhlis Özkan

Öz

Bu çalışmada, fen bilgisi öğretmen
adaylarına tükürükte bulunan enzimle (α-amilaz) nişasta sindirimi arasındaki
ilişkinin, TGA yöntemiyle öğretimi amaçlanmıştır. Nitel araştırma
yöntemlerinden, durum çalışması deseninin uygulandığı çalışmaya; 2014-2015
eğitim-öğretim yılının bahar döneminde Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nin
Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören ve “Genel Biyoloji Laboratuvarı”
dersini alan 35 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı
olarak “Nişastanın Sindirimi” başlıklı TGA yöntemine göre düzenlenmiş bir
çalışma yaprağı kullanılmıştır. Verilerin analizinde, frekans (f) ve yüzde (%)
dağılımlarından yararlanılmıştır.  Sonuç
olarak, tüm öğretmen adaylarının tahminde bulunarak sürece etkin biçimde
katıldığı, %80’ininin doğru tahminde bulunduğu, tüm katılımcıların gözlem
yaparak gözlemlerine gerekçe yazdıkları, %93,3’’ünün açıklama aşamasına
katıldığı ve %80’inin de doğru açıklamada bulunduğu tespit edilmiştir. Bu
sonuçlardan hareketle öğretmen adaylarının, bu tür bir öğretim yaklaşımının öne
çıkarılması halinde, tüm aşamalara etkin biçimde katılma eğiliminde oldukları
anlaşılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

α -amilaz, fen bilgisi öğretmen adayları, nişasta sindirimi, TGA yöntemi

Kaynakça

• Akgün, N. (1988). Fizyoloji. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları No:38, 8. Baskı. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası.
• Amerongen, N. A. V., Veerman, F. C. (2002). Saliva the defender of the oral cavity. Oral Dis., 8, 12-22.
• Anonim (2012). Sindirim sistemi sıvıları. http://www.mustafaaltinisik.org.uk/89-2-08.pdf
• Aras, K. & Ersen, G. (1988). Teorik ve Klinik Enzimoloji. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Atıcı, T., & Bora, N. (2004). Suggestions and evaluation of teaching methods that are used for biology education in secondary education. Journal of Social Sciences, University of Afyon, 6(2), 51-64.
• Bahar, M. (2003). Misconceptions in biology education and conceptual change strategies. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(1), 55-64.
• Bilgin, İ., Uzuntiryaki, E. & Geban, Ö. (2003). Student’s misconceptions on the concept of chemical equilibrium. Eğitim ve Bilim, 29(127), 10-17.
• Burns, C. A., Axhwood, E. R. (1994). Tietz Textbook of Criminal Chemistry. 2nd Edition, Philadelphia: WB Saunders Company.
• Cerrah Özsevgeç, L., Artun, H. & Ünal, M. (2012). The effects of Swedish Knife Model on students' understanding of the digestive system. Asia-Pacific Forum on Science Learning & Teaching, 13(2), 1-21.
• Çardak, O. (2015). Student science teachers' ideas of the digestive system. Journal of Education and Training Studies, 3(5), 127-133.
• Çimer Odabaşı, S. & Ursavaş, N. (2012). Student teachers' ways of thinking and ways of understanding digestion and the digestive system in biology. International Education Studies, 5(3), 1-14.
• Çimer, A. (2004). A study of Turkish biology teachers’ and students’ views of effective teaching in schools and teacher education. Unpublished doctorate dissertation, The University of Nottingham School of Education, Nottingham, U.K.
• Demir, R. (2008). Zihinsel engelli öğrencilere fen bilgisi dersinde sindirim konusunu basamaklandırılmış öğretim yöntemiyle sunulmasının etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Demir, M. (2012). 7.sınıf vücudumuzdaki sistemler ünitesinin oyun tabanlı öğrenme yaklaşımı ile işlenmesinin öğrencilerin akademik başarılarına ve fen teknoloji dersine karşı tutumlarına etkisi. Erişim Tarihi: 05.04.2017 http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/bildiri.pdf
• Diaz-Arnold A. M., Marek, C. A. (2002). The impact of saliva on patient care: A literature review. J. Prosthet. Dent., 88, 337-343.
• Edgar W. M. (1992). Saliva: its secretion, composition and functions. Br. Dent. J., 72, 305-312.
• Ekiz, M. (2015). Model ve etkinliklerle desteklenen öğretim sürecinin sindirim sistemi konusundaki kavram yanılgıları ve bilgi eksiklikleri üzerindeki etkisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Erdem, V. (2010). Behçet hastalarında tükürük akış hızı, ph, tamponlama kapasitesi, tükürüğün mikrobiyolojik içeriği ile dmft indekslerinin değerlendirilmesi. Diş Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı. Doktora tezi.
• Garcia-Barros, S., Martínez-Losada, C. & Garrido, M. (2011). What do children aged four to seven know about the digestive system and the respiratory system of the human being and of other animals? International Journal of Science Education, 33(15), 2095-2122.
• Guerra, A., Etienne-Mesmin, L., Livrelli, V., Denis, S., Blanquet-Diot, S., Alric, M. (2012). Relevance and challenges in modeling human gastric and small intestinal digestion. Trends in Biotechnology, 30(11), 591-600.
• Güngör, B. (2009). İnsanda sindirim sistemi konusunda ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin kavram yanılgılarının kökenlerinin belirlenmesine yönelik boylamsal bir çalışma. Yayınlanmamış doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Gürken, V. S. (2005). Tükürüğün biyokimyası, işlevleri ve ağız sağlığı açısından önemi. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Bitirme Tezi, İzmir.
• Hall, J. E. (2010). Guyton and Hall Textbook of medical physiology. 12th ed. W.B. Saunders Co., Philadelphia, PA, USA,1091 p.
• Han, Ç. (2013). Öğretmenlerin işlevsel paradigmaları ve eğitim reformu. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 59-79.
• Hoşrik V. E., Alalay, A. (1983). Alfa amilaz enziminin Bacillus Subtilis’ ten saflaştırılması ve kinetik özellikleri. Biyokimya Dergisi, 8, 32.
• Humphrey S. P., Williamson, R. T. (2001). A review of saliva: Normal composition, flow, and function, J. Prosthet. Dent., 85, 162-169.
• İrez, S.. & Yavuz, G. (2009). Biyoloji öğretmenlerinin yeni öğretim programlarının getirdiği değerlendirme yaklaşımları hakkındaki görüş ve uygulamaları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 30, 137-158.
• Kaplan-Öztuna, A. (2013). Durum çalışması. S. Baştürk (Ed.). Bilimsel Araştırma Yöntemleri İçinde (197-217). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Kaya, N. (1993). Biokimya. Atatürk Üniversitesi Yayınları No:743, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
• Kaya, S. (1997). Tükürük bezi hastalıkları. Ankara: Güneş Tıp Kitabevi.
• Krall, R. M., Lot, K. H., & Wymer, C. L. (2009). In-service elementary and middle school teachers’ conceptions of photosynthesis and respiration. Journal of Science Teacher Education, 20, 41-55.
• Maskiewicz, A. L. (2006). Rethinking biology ınstruction: the application of dnr-based instruction to the learning and teaching of biology. Unpublished doctorate dissertation, University of California, San Diego, California.
• MEB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6,7 ve 8. sınıflar) fen bilimleri öğretim programı. Ankara.
• Miles, M. B., & M. Huberman. (1994). Qualitative Data Analysis: A Sourcebook of New Methods. 2d Edition. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
• Munegumi, T., Inutsuka, M., & Hayafuji, Y. (2016). Investigating the hydrolysis of starch using α-amylase contained in dishwashing detergent and human saliva. Journal of Chemical Education, 93(8), 1401-1405.
• Örten, J. M. & Neuhaus, O. W. (1982). Human biochemistry. 10th Edition. Mosby Company. St Louis.
• Özatlı, S. N. (2006). Determination of the topics perceived as difficult by the students in biology lessons and putting forth their cognitive structures about excretion system for consideration by new techniques. Unpublished PhD thesis, Balıkesir University, Balıkesir, Turkey.
• Öztaş, H., Özay, E., Öztaş, F. (2003). Teaching cell division to secondary school students: An investigation of difficulties experienced by Turkish teachers. Journal of Biological Education, 38(1), 13–15.
• Palmer, T. (1994). Enzim bilgisi. Çev: Cengiz S, Cengiz M. İstanbul: Bilimsel ve Teknik Yayınları Çeviri Vakfı Basım ve Ciltevi.
• Pedersen, A. M., Bardow, A., Jensen, B. S., Nauntofte, B. (2002). Saliva and gastrointestinal functions of taste, mastication, swallowing and digestion. Oral Dis., 8, 117-129.
• Prokop, P., & Frančovičová, J. (2006). Students’ ideas about the human body: Do they really draw what they know? Journal of Baltic Science Education, 2(10), 86-95.
• Saygın, Ö. A., & Salman, N. G. S. (2006). Yapılandırıcı öğretim yaklaşımının biyoloji dersi konularını öğrenme başarısı üzerine etkisi: Canlılığın temel birimi hücre. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (26), 51-64.
• Schaal, S. (2010). Enriching traditional biology lectures-digital concept maps and their influence on achievement and motivation. World Journal on Educational Technology, 2(1), 42-54.
• Selvi, M., & Yakışan, M. (2004). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin enzimler konusu ile ilgili kavram yanılgıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 173- 182.
• Songer, C. J., & Mintzes, J. J. (1994). Understanding cellular respiration: An analysis of conceptual changes in college biology. Journal of Research in Science Teaching, 31(6), 621 637.
• Stein, M., Barman, C. R., & Larrabee, T. (2007). What are they thinking? The development and use of an instrument that identifies common science misconceptions. Journal of Science Teacher Education, 18, 233-241.
• Sorgo, A., Hajdinjak, Z., & Briski, D. (2008). The journey of a sandwich: computer-based laboratory experiments about the human digestive system in high school biology teaching. Advances in Physiology Education, 32(1), 92-99.
• Tabak, L. A. (1990). Structure and function of human salivary mucins. Crit. Rev. Oral Biol. Med., 1, 229-234.
• Tekkaya, C., Özkan Ö., Sungur, S., & Uzuntiryaki, E. (2000). Öğrencilerin biyoloji konularını anlama zorlukları. 4. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi Bildirileri, Ankara.
• Tekkaya, C., Özkan, Ö., & Sungur, S. (2001). Biology concepts perceived as difficult by Turkish high school students. Hacettepe University Journal of Education, 21, 145-150.
• Tekkaya, C. (2002). Misconceptions as barrier to understanding biology. Hacettepe University Journal of Education, 23, 259-266.
• Tekkaya, C., & Balcı, S. (2003). Öğrencilerin fotosentez ve bitkilerde solunum konularındaki kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 101-107.
• Teixeira, M. F. (2000). What happens to the food we eat? Children’s conceptions of the structure and function of the digestive system. International Journal of Science Education, 22(5), 507-520.
• Tietz, N. W. (1982). Fundamentals of clinical chemistry. Philadelphia: WB Saunders Company.
• Toyoma, N. (2000). What are food and air like ınside our bodies?: Children’s thinking about digestion and respiration. International Journal of Behavioral Development, 24(2), 220-230.
• Ursavaş, N. (2014). EGS (DNR) tabanlı öğretim yönergesi kullanılarak öğretmen adaylarının sahip oldukları biyolojik anlama şekilleri ve düşünme yollarının geliştirilmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Ünver, E. (2015). 5. sınıf öğrencilerinin sindirim sistemindeki kavramları öğrenmede hikayelendirme tekniğinin etkisi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Yeğin, M. M. (1989). Biyokimya-1. Atatürk Üniversitesi Yayınları No:653. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
• Yel, M. & Yiğitel, S. (2005). Lise II. sınıf biyoloji dersi sindirim sistemi konusunda uygulanan çoklu zeka kuramının öğrencilerin başarısına etkisi. Erişim Tarihi: 05.04.2017 http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/bildiri.pdf
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yip, D. Y. (1998). Teachers’ misconceptions of the circulatory system. Journal of Biological Education, 32(3), 207-216.
• Yürük, N., Çakır, Ö. S., & Geban, Ö. (2000). Kavramsal değişim yaklaşımının hücresel solunum konusunda lise öğrencilerinin biyoloji dersine karşı tutumlarına etkisi. 4. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.