ÜSTÜN YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN KİMYA DERSİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ: ERZURUM BİLSEM ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 41, 159 - 179, 29.12.2020

Tuba Başar Daz , Zafer Karagölge , İlhami Ceyhun

https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.784362

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma Erzurum Remzi Sakaoğlu Bilim ve Sanat Merkezinde yapılmıştır. Çalışmanın amacı Bilim ve Sanat Merkezine devam eden, ÖYG (Özel Yetenekleri Geliştirme) ve BYF (Bireysel Yetenekleri Fark Etme) eğitim programlarında, en az bir yıl kimya eğitimi almış üstün yetenekli öğrencilerin kimya dersine yönelik görüşlerinin incelenmesidir. Çalışma grubuna sekiz açık uçlu sorudan oluşan yapılandırılmış yazılı görüşme formu yöneltilmiş ve alınan cevaplar doğrultusunda BİLSEM’e devam eden öğrencilerin yetenekleri fark etme ve geliştirme öğretim sistemi noktasındaki, kimya dersine yönelik beklenti ve memnuniyetleri değerlendirilmiştir. Çalışmada nitel araştırma modellerinden Durum Çalışması (Case Study) yöntemi kullanılmış, elde edilen bulgular içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Öğrencilere uygulanan yazılı görüşme formları incelendiğinde; kız öğrencilerin mevcut eğitim durumundan memnun oldukları, erkek öğrencilerin beklentilerinin var olan eğitim sisteminin üzerinde olduğu görülmüştür. Öğrencilerin Bilim ve Sanat Merkezlerindeki kimya laboratuvarlarında bulunan materyal, araç ve gereçlerin yeterli olmadığı konusunda genel olarak hem fikir oldukları görülmektedir. Üstün yetenekli kız öğrencilerin kimya ders saatini yeterli bulduğu, üstün yetenekli erkek öğrencilerin ise deney sürelerine yetmemesi nedeniyle ders saatinin artırılması gerektiğini belirtmişlerdir. Bilim ve Sanat Merkezlerinde verilen kimya dersinin kalıcı öğrenmeyi sağladığı konusunda her iki gruptaki öğrencilerin hemfikir oldukları görülmektedir. Özel Yetenekleri Geliştirme ve Bireysel Yetenekleri Fark Etme gruplarında bulunan bazı kız ve erkek öğrencilerin, Bilim ve Sanat Merkezlerinde aldıkları eğitimi, gündüz eğitim gördükleri okullarda bulunan arkadaşlarına karşı bir öncelik olarak görmeleri beklenen bir durum değildir. Kendi potansiyellerinin farkında olan ve grubun ötesinde özellikleri ile tanımlanan üstün yetenekli öğrenciler için rekabet duygusu ne kişilik özellikleri ile ne de BİLSEM’in kuruluş amacı ile bağdaşmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

BİLSEM, üstün yetenekli çocuk, özel yetenekleri geliştirme, bireysel yetenekleri fark etme, kimya eğitimi

Kaynakça

• 1. Ataman, A. (1984). Ankara ili resmi şehir okullarındaki üstün yetenekli çocukların fiziksel gelişim özelliklerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, No: 132..
• 2. Ataman, A. (2003a). Sınıfta iletişimde karşılaşılan davranış problemleri (e-kitap sürümü) http://www.tebd.gazi.edu.tr/arşiv/2003_cilt1/sayı_3/251-263.pdf adresinden edinilmiştir.
• 3. Atlı, H., & Balay, R. (2016). Bilim ve sanat merkezindeki üstün yetenekliler eğitiminin sürdürülebilirliğine ilişkin öğrenci düşünceleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 191-205.
• 4. Aydın, S., & Tarkın, A. (2015). Basit malzemeler kullanılarak kimya öğretim etkinlikleri geliştirme ve kullanma. A. Ayas & M. Sözbilir (Ed.), Kimya öğretimi; Öğretmen eğitimcileri, öğretmenler ve öğretmen adayları için iyi uygulama örnekleri içinde (ss.13-26). Ankara: Pegem Akademi.
• 5. Bilen, K. (2011). Bilim ve Sanat Merkezlerine Devam Eden Üstün Yetenekli Öğrencilerin Fen Tutumlarının İncelenmesi: Denizli BİLSEM Örneği. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2 (4) Güz, 43-54.
• 6. Bozkurt, Ö.S. (2007).Okul öncesi dönemde öğretmenleri tarafından yaşıtlarına göre üstün ve özel yetenekli olarak aday gösterilen çocukların gelişim özelliklerinin incelenmesi.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü, Ankara.
• 7. Burns, J. M., Matthews, F. N., & Mason, A. (1990). Essential steps in screening and identifying preschool gifted children. Gifted Child Quarterly, 34(3), 102–107.
• 8. Campbell, F. A., & Ramey, C. T. (1994). Effects of early intervention on intellectual and academic achievement: a follow‐up study of children from low‐income families. Child Development, 65(2), 684-698.
• 9. Çağlar, D.(2004). Üstün zekâlı çocukların özellikleri. 1. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi yayın dizisi seçilmiş makaleler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı.111-125.
• 10. Davaslıgil, Ü. ve Zeana, M. (2004). Üstün zekâlıların eğitimi projesi. Kulaksızoğlu A., Bilgili A., E Şirin M. R. (Ed.). I. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi, üstün yetenekli çocuklar bildiriler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 85–100.
• 11. Davis, G. A. & Rimm, S. B. (2004). Peer pressure and social acceptance of gifted students. In.M. Neihart., Reis, S. M. Robinson., & S. M. Moon, (Eds). The social and emotional development of gifted children: What do we know? (pp: 13-19). Texas: Prufrock Press.
• 12. Dickens, W. T., & Flynn, J. R. (2001). Heritability estimates versus large environmental effects: the IQ paradox resolved. Psychological Review, 108(2), 345-347.
• 13. Enç, M. (1979). Özel eğitimin gerekçesi: üstün beyin gücü gelişimi ve eğitimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 83, 285-338.
• 14. Enç, M. (2005).Üstün Beyin Gücü. Ankara: Gündüz Yayıncılık.
• 15. Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy & P. Yalçınoğlu, çev. ed.). Ankara: Anı Yayıncılık. 16. Gökdere, M., & Çepni, S. (2005). Üstün yeteneklilerin fen bilimleri öğretmenlerine yönelik bir hizmet içi eğitim uygulama ve değerlendirme çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 3(3), 271 – 296.
• 17. Gündüz, T. (2010). Üstün zekâlı çocuklarda ahlâk gelişimi ve eğitimi. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 157-177.
• 18. Hodge, K. A., & Kemp, C. R. (2002). The role of an invitational curriculum in the identification of giftedness in young children. Australian Journal Of Early Chilhood, 27(1),33-38.
• 19. Hunsaker,S.I.,Finley,V.S.,& Frank E.I.,(1997). An analysis of teacher nominatians and student performance in gifted programs.Gifted Child Quarterly, 41,19-24.
• 20. Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1). 127–144.
• 21. Kazu, İ. Y. & Şenol, C. (2012). Üstün yetenekliler eğitim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri: BİLSEM Örneği. E-International Journal of Educational Research, 3(2), 13-35.
• 22. Kulaksızoğlu, A. (2004). Üstün yetenekli çocuklar kongresi önsözü. (Editör: Adnan Kulaksızoğlu, Ahmet Emre Bilgili, Mustafa Ruhi Şirin). I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Üstün Yetenekli Çocuklar Bildiriler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 7–8.
• 23. Levent, F. (2014). Üstün yetenekli çocukları anlamak: Üstün yetenekli çocuklar sarmalında aile, eğitim sistemi ve toplum. Ankara: Nobel.
• 24. Metin, N. (1999). Üstün yetenekli çocuklar. Ankara: Öz Aşama Matbaacılık.
• 25. MEB. (2013). 2013–2017 Üstün Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı. Ankara: MEB Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• 26. Morelock, M. (1992) Üstün Zekâ: İçten görünüş. Üstün Zekâlılarımızı Anlamak, 4 (3), 1, 11-15.
• 27. Özenç, E. G., & Özenç, M. (2013). Türkiye’de üstün yetenekli öğrencilerle ilgili yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171, 13-28.
• 28. Passow, A. H. (1981). The nature of giftedness and talent gifted, Child Quarterly, 25 (1), 5–10.
• 29. Sak, U. (2010). Üstün zekâlılar özellikleri tanımlamaları eğitimleri. Ankara: Maya Akademi.
• 30. Sisk, D. A. (1990). The state of gifted education: toward a bright future. Music Educators Journal, 76(7), 35–39.
• 31. Stuart, T. ve Beste, A. (2008). Farklı olduğumu biliyordum “üstün yeteneklileri anlayabilmek”. (A. Gönenli, Çev.). Ankara: Kök Yayıncılık.
• 32. Streıtz, R. (1922). Gifted children and provisions for them in our schools. University of Illinois Bulletin, 20(13), 2–12.
• 33. Sünbül, A. M. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri (5. Baskı). Konya: Eğitim Yayınevi.
• 34. Şahin, F., & Kargın, T. (2013). Sınıf öğretmenlerine üstün yetenekli öğrencilerin belirlenmesi konusunda verilen bir eğitimin öğretmenlerin bilgi düzeyine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(02), 1-13.
• 35. Şahin, F. & Şahin, D. (2016). Bilim ve sanat merkezinde çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyinin incelenmesi. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1(2), 51-56.
• 36. Tozlu, N. (2004). Türkiye’nin merkezi (eksen) bir güç olmasında üstün yeteneklilerin eğitimi üzerine bir tartışma. Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E Şirin M. R. (Ed.). I. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi, üstün yetenekli çocuklar bildiriler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 201–211.
• 37. Tümen, S. D. (2019) Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin Öğrenmeye İlişkin Tutumları: Bolu Bilsem Örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6(5), 257-267.
• 38. Trna, J. (2014). IBSE and gifted students. Science Education International, 25(1), 19-28.