ORTAOKUL 7. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN YAZILI ANLATIMLARINDAKİ KONUŞMA DİLİ UNSURLARININ GİDERİLMESİNE YÖNELİK BİR EYLEM ARAŞTIRMASI

Yıl 2020, Sayı: 41, 220 - 242, 29.12.2020

Meryem Güler , Osman Mert

https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.807072

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatımlarının konuşma dili unsurlarından arındırılmasıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden “eylem araştırması” deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları, “amaçsal örnekleme” yöntemine göre seçilen Erzurum il merkezindeki bir devlet okulunda okuyan 7. sınıftaki 19 öğrencidir. Araştırma 2019 - 2020 eğitim - öğretim yılının güz döneminde yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak öğrencilerin yazılı anlatım çalışmaları kullanılmıştır. Öğrencilerin yazılı anlatım çalışmalarındaki konuşma dili unsurları “betimsel analiz” yöntemiyle tespit edilerek “içerik analizi” yöntemiyle kodlara ve temalara ayrılmıştır. Araştırmada, 10 hafta süren veri toplama süreciyle eş zamanlı olarak öğrencilerin yazılı anlatımlarının geliştirilmesi amacıyla okuma ve dinleme ödevleri verilmiş, yaratıcı konuşma ve yaratıcı yazma etkinlikleri yapılmıştır. Öğrencilerin haftalık gelişimleri araştırmacı tarafından hazırlanan kontrol listeleri ile nicel olarak izlenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre öğrencilerin yazılı anlatım çalışmalarındaki konuşma dili unsurlarına ait 33 hata tipi tespit edilmiştir. Tespit edilen hata tipleri “ses bilgisi düzeyinde karşılaşılan yanlışlar”, “şekil bilgisi düzeyinde karşılaşılan yanlışlar” ve “kavram işareti düzeyinde karşılaşılan yanlışlar” olmak üzere üç tema altında incelenmiştir. İncelenen temalara göre öğrenciler en fazla hatayı ses bilgisi düzeyinde yapmıştır. Öğrencilerin yazılı anlatım çalışmalarında çoğunlukla yerel ağızdan kaynaklanan konuşma dili özellikleri görülmekle birlikte standart Türkçeye uygun olmayan konuşma dili özellikleri de tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, uygulama süresince öğrencilerin yazılı anlatım çalışmalarında tespit edilen konuşma dili unsurlarında haftalara göre azalma izlenmiştir. Konuşma, okuma ve dinleme teknikleriyle desteklenerek yapılan yazma etkinliklerinin öğrencilerin yazılı anlatımlarını geliştirmeye katkısının olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

konuşma dili, yazı dili, yazılı anlatım, yazma becerisi

Kaynakça

• Akdal, D. (2011). Metinler arası okuma yaklaşımının ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin yaratıcı yazma becerilerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 300686)
• Akkaya, A. (2012). Öğretmen adaylarının konuşma sorunlarına ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 405-420.
• Aksan, D. (2017). Her yönüyle dil. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Aktaş, Ş., & Gündüz, O. (2004). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Akçağ.
• Alyılmaz, C., & Alyılmaz , S. (2018). Ağız bilimi çalışmalarının Türkçe eğitimi açısından önemi. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (45), 7-38. doi:10.24155/tdk.2018.55
• Arıcı, A. F., & Ungan, S. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazılı anlatım çalışmalarının bazı yönlerden değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 317-328.
• Aydın, İ. (2014). Türkçe öğretiminde yazılı anlatım çalışmalarındaki sorunlar üzerine bir inceleme (Özel sayı I). KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, (16), 166-170.
• Bakır, S. (2015). Yabancı uyruklu öğrencilerin öğrenme yaklaşımlarının, yazma becerisi öz yeterliklerinin ve Türkçe yazma becerilerinin incelenmesi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 433808)
• Balcı, M. (2013). Seydişehir ortaöğretim kurumları (SOÖK) öğrencilerinin okul ortamındaki konuşmalarında standart Türkçe kullanım durumları ve bunun yazımlarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 321930)
• Baş, B. (2011). Sözlü ve yazılı kültür ilişkileri çerçevesinde konuşma ve yazma becerilerine bir bakış. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), 109-117.
• Başkök, B. (2012). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinde uygulanan yaratıcı yazma çalışmalarının, öğrencilerin yaratıcılıklarına ve Türkçe dersine olan tutumlarına etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Bayat, S. (2016). The effectiveness of the creative writing instruction program based on speaking activities (CWIPSA). International Electronic Journal of Elementary Education, 8(4), 617-628.
• Beydemir, A. (2010). İlköğretim 5. sınıf Türkçe dersinde yaratıcı yazma yaklaşımının yazmaya yönelik tutumlara, yaratıcı yazma ve yazma endişesine etkisi (Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi). http://acikerisim.pau.edu.tr:8080/xmlui/handle/11499/2723 adresinden edinilmiştir.
• Bıçakcı, R. (2005, Kasım). Burdur’da temel eğitim I. kademe öğrencilerindeki yerel ağız özelliklerinin ölçünlü dile yaklaştırılması için teknik ve etkinlikler. G. Yıldız, M. Z. Yıldırım, Ş. Kazan (Eds.), I. Burdur Sempozyumu içinde (ss. 313-321). Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Bilgili, Y. G., & Kana, F. (2018). Yaratıcı yazma etkinliklerinin Türkçe ögretmeni adaylarının yazma becerisine etkisi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), 544-561.
• Brilliant, J. J. (2006). Writing as an act of courage: The inner experience of developmental writers. Community College Journal of Research and Practice, 29(7), 505-516.
• Buran, A. (2002). Konuşma dili yazı dili ilişkileri ve derleme faaliyetleri. Türkbilig, 4, 97-104.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Kılıç Çakmak, E. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Chafe, W., & Tannen, D. (1987). The relation between written and spoken language. Annual Review of Anthropology, 16, 383-407. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/2155877
• Çerçi, A. (2015). Türkçe öğretmenlerinin öğrencilerin konuşma becerisini ölçme ve değerlendimeye ilişkin görüşleri. International Journal of Social and Educational Sciences, 2(4), 186-204.
• Coşkun, İ. (2010). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerindeki gelişimin birbirini etkileme durumu: Eylem araştırması (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.279777)
• Dalkılıç Fer, T. (2017). İlköğretim öğrencilerinin yaratıcı yazı çalışmalarının süreç içerisindeki gelişimlerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 454558)
• Demir, T. (2013). İlköğretim öğencilerinin yaratıcı yazma becerileri ile yazma özyeterlik algısı ilişkisi üzerine bir inceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 84-114.
• Demirel, Ö. (2005). Eğitim sözlüğü. Ankara: Pegem.
• Deniz, K. (2003). Yazılı anlatım becerileri bakımından köy ve kent beşinci sınıf öğrencilerinin durumu. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 233-255.
• Doğan, Y. (2009). Konuşma becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinlik önerileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 185-204.
• Dursunoğlu, H. (2006). Türkiye Türkçesinde konuşma dili ile yazı dili arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 30, 1-21.
• Ekinci Çelikpazu, E. (2006). Erzurum merkez ilçe ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 186602)
• Erdoğan, Ö. (2012). Süreç temelli yaratıcı yazma uygulamalarının yazılı anlatım becerisine ve yazmaya ilişkin tutuma etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.315062)
• Eryılmaz, R. (2015). Çameli ilçesi ağzı ve Çameli ortaokullarında eğitim gören öğrencilerin yerel ağız özelliklerinin Türkçe eğitimine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.406990)
• Gemalmaz, E. (2009). Öğrenme ve uygulama dilleri. Atatürk Ünivesitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 15(39), 161-172.
• Gökberk, M., (1997). Değişen Dünya Değişen Dil. İstanbul: Yapıkredi.
• Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi, yaklaşımı ve modeller. Ankara: Pegem.
• Horowitz, R., & Samuels, S. (1987). Comprehending oral and written language. Bingley, England: Emerald Group.
• İlanbey, Ö. (2016). Ortaokul öğrencilerinin yazılı anlatımlarında konuşma dili unsurlarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 423243)
• Kansızoğlu, H. B. (2012). Konuşma dili ve yazı dili etkileşimi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 217-235.
• Karaağaç, G. (2002). Dil, tarih ve insan. Ankara: Akçağ.
• Kasap, D. (2019). Yaratıcı okuma-yaratıcı yazma çalışmalarının yaratıcı okuma, okuduğunu anlama, yazma ve yaratıcı yazma erişisine etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.535098)
• Kaufman, J. C., Kaufman, S. B., & Forgeard, M. J. (2013). The psychology of creative writing. H. Graeme (Ed.), A companion to creative writing içinde (ss. 320-333). US: John Wiley.
• Kellogg, R. T., & Raulerson, B. A. (2007). Improving the writing skills of college students. Psychonomic Bulletin & Review, 14(2), 237-242.
• Korkmaz, S. (1996). Okulda konuşma eğitimi. Çağdaş Eğitim, 21(221), 43- 44.
• Maltepe, S. (2006). Yaratıcı yazma yaklaşımları açısından Türkçe derslerindeki yazma süreçlerinin ve ürünlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Mert, O., Alyılmaz, S., Akbaba , S., & Bay, E. (2009). Orhun Yazıtlarındaki toplumsal değerlerin öğretmen adayları tarafından algılanma düzeyi üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 279-287.
• Ocak, G., & Akkaş Baysal, E. (2019). Eylem araştırmasını anlamak. G. Ocak (Ed.), Eğitimde eylem araştırması ve örnek araştırmalar içinde (ss. 1-40). Ankara: Pegem Akademi.
• Önder, N. (2009). İlköğretim okulları 3. sınıf öğrencilerinin konuşma ve yazma sorunları (Bitlis Örneği) (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 319941)
• Özbay, M. (2005). Ana dili eğitiminde konuşma becerisini geliştirme teknikleri. Journal of Qafqaz University, (16), 177-184.
• Özkırımlı , A. (2001). Türk dili - dil ve anlatım. İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
• Porzıg, W. (2011). Dil denen mucize (V. Ülkü, çev.). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Richards, J. C. (2003). Current trends in teaching listening and speaking. The Language Teacher, 27(7), 3-6.
• Sever, S. (1993). Türkçe öğretiminde uygulanan tam öğrenme kuramı ilkelerinin öğrencilerin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerindeki erişiye etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 25902)
• Susar Kırmızı, F. (2009). Türkçe dersinde yaratıcı drama yöntemine dayalı yaratıcı yazma çalışmalarının yazmaya yönelik tutuma etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7), 51-67.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin.
• Şimşek, F. (2016). Ortaokul 6, 7, 8. sınıf öğrencilerinin sözlü ve yazılı anlatımlarında ağız özelliklerini kullanım durumları (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 450218)
• Tağa, T., & Ünlü, S. (2013). Yazma eğitiminde karşılaşılan sorunlar üzerine bir inceleme. Turkish Studies, 8(8), 1285-1299.
• Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Aile ve Toplum, 11(6), 30-39.
• Temizkan, M. (2011). The effect of creative writing activities on the story writing skill. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 933-939.
• Tonyalı, E. (2010). Yaratıcı yazma uygulamalarının ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin yazma becerilerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.263465)
• Townend, J., & Walker, J. (2006). Structure of language: Spoken and written English. London: Whurr.
• Töremen, Ö. (2008). Erzurum merkez ilçe ilköğretim okullarındaki 8. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri üzerine araştırma (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 254890)
• Yaman, H., & Erdoğan, Y. (2007). İnternet kullanımının Türkçeye etkileri: Nitel bir araştırma. Journal of Language and Linguistic Studies, 3(2), 237-249.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, N. (2019). Ortaokul öğrencilerinin yazma kaygısı düzeyleri ve nedenlerinin belirlenmesi (Elazığ Örneği) (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 552028)