Ortaöğretim Yetkinliklerini Karşılama Düzeyi Açısından 2009 Sosyoloji Ders Programının Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Sayı: 46, 85 - 98, 15.09.2022

Ümmühan Güliz Orhan Abdullah Adıgüzel

https://doi.org/10.5152/AUJKKEF.2022.873458

Öz

Yetkinlikler kişilerin bireysel gelişimini, topluma etkin ve sorumlu olarak katılımlarını, istihdam
edilebilmelerini destekleyen temel becerilerdir. Sosyoloji eğitimi içinde yaşanılan toplumu analiz ederek bireylerin günlük hayata aktif katılımını sağlamayı hedeflemektedir. Yetkinliklerin geliştirilmesi ve eğitim programlarına yansıması eğitimin önceliklerinden biri olmuştur. Bu nedenle
programlarda yetkinliklerin ne düzeyde karşılık bulduğunun belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu
araştırma ile sosyoloji ders programının ortaöğretim yetkinliklerini karşılama düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2019–2020 eğitim-öğretim yılında Düzce ilinde bulunan 91 felsefe
grubu öğretmeni- öğretmen adayı ve sosyoloji dersi seçen 330 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir.
Nicel araştırma yaklaşımlarından tarama yöntemi kullanılan araştırmada veriler araştırmacının
geliştirdiği “Sosyoloji Ders Programının Ortaöğretim Yetkinliklerini Karşılama Ölçeği” kullanılarak
toplanmıştır ve verilerin analizinde betimsel istatistikler, parametrik testler, parametrik olmayan
testler ve korelasyon testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları şu şekildedir: öğretmenlere göre sosyoloji ders programı ortaöğretim yetkinliklerini doğrudan veya dolaylı olarak yeterli düzeyde karşılamaktadır, ayrıca öğretmen görüşleri kişisel özelliklere göre anlamlı farklılık sergilememektedir.
Öğrencilere göre sosyoloji ders programı ortaöğretim yetkinliklerini doğrudan ve dolaylı olarak
yeterli düzeyde karşılamamaktadır, ayrıca kitap okuma sıklığı değişkeni dışında kişisel özellikler
anlamlı farklılık oluşturmamaktadır. Öğretmen ve öğrenci görüşleri arasında ise ilişki bulunamamıştır. Araştırmacılara öğretmelere faydalı olacak, sosyoloji dersi amaçlarına uygun, her yetkinlik
alanına özel uygulama örnekleri hazırlanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Anahtar yetkinlik, hayat boyu öğrenme, ortaöğretimde sosyoloji, ortaöğretim yetkinlikleri, sosyoloji ders programı

Kaynakça

• Adabaş, A.,& Kaygin, H. (2016). Life long learning key competence levels of graduate students. Universal Journal of Educational Research, 4(12A), 31–38. [CrossRef]
• Akbaş, O.,& Özdemir, S. M. (2002). Avrupa birliğinde yaşam boyu öğrenme. Milli Eğitim Dergisi, 155(156), 112–126.
• Aksoy, M. (2013). Kavram olarak hayat boyu öğrenme ve hayat boyu öğrenmenin avrupa birliği serüveni. Bilig, 64, 23–48.
• Akta, Y. K. (2019). Beden Eğitimi Branşı ve Diğer Branşlardaki Öğretmen Adaylarının Yaşam Boyu Öğrenme Yeterliklerine İlişkin Algılarının İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi.
• Alican, N. (2007). Ankara Liselerinde Sosyoloji Dersi Veren Sosyoloji Öğretmenlerinin Sosyoloji Dersleri ile Ilgili Yaklaşımları: Ankara Liselerinde Sosyoloji Öğretiminde Karşılaşılan Çok Boyutlu Sorunlar. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi.
• Anık, M. (2008). Lise sosyoloji ders kitapları üzerine eleştirel bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(16), 145–191.
• Aslıtürk (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri ile Yabancı Dil Olarak İngilizce Dersine Yönelik Tutumları Arasındaki Ilişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi.
• Banoğlu, K.,& Baş, Y. (2012). Sosyoloji dersi öğrenci algılarının derse verilen önem, sosyal kazanım ve öğrenme ortamı boyutları açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(164), 31–44.
• Bayram, G. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Okul Yaşam Kalitesi Algısı ile Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi.
• Bulut, Y. (2008). Türkçe sosyoloji ders kitapları hakkında bibliyografik bir değerlendirme. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (11), 353–404.
• Can, A. (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Pegem Akademi Yayınları.
• Chatel, E. (2009). Sociology in French high schools: The challenge of teaching socialissues. JSSE-Journal of Social Science Education, 8(4), 57–65.