Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin İnanç Turizmi Potansiyeli ile Bölgesel Kalkınma Bakımından Değerlendirilme İmkânları

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: Özel Sayı 2, 2129 - 2147, 22.10.2018

Kenan Arınç

Öz

Doğum
ve ölüm arasında yolculuk yapan her birey, insanlık tarihi boyunca hayatın
sırlarını anlamaya çalışmış ve çoğunlukla inanç sistemlerinden birine bağlanmıştır.
Bu nedenle din, toplumların hayatında önemli yer tutan en önemli sosyal
vakıalardan biridir. Özellikle semavi dinlere mensup insanlar, inançlarını
yaymak amacıyla Dünyanın çeşitli yerlerine dağılmış ve bu yerlerde kalıcı izler
bırakmışlardır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri de bu tür insanların
yerleştiği konumların başında gelir. Zira İslâm dininin neşet ettiği yıllardan
sadece yarım asır sonra Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri, İslâm Devleti’nin
sınırları içine alınmıştı. Bu nedenle Muaz bin Cebel’in oğlu Abdurrahman Gazi, Halid
bin Velid’in oğlu Süleyman, Eba Eyüp el Ensari’nin kardeşi Feyzullah el Ensari
ve Üveys el-Karanî gibi tanınmış pek çok sahabenin makam veya kabri söz konusu
iki bölgemizde bulunur. Ayrıca İslâm öncesi dönemde yaşamış Eyüp, İbrahim ve
Şuayb, Üzeyir, Elyesa, Zülkifl, Yuşa ve Nuh gibi bazı peygamberlerin kabirleri
veya makamları da bu bölgelerde bulunmakta, yoğun bir ziyaretçi akınına
uğramaktadır. Bazı tarikat önderlerinin kabirleri ve ikamet yerleri ile klasik
medrese eğitimi veren bazı merkezlerin bu bölgelerde bulunması da beşerî hareketliliğe
neden olmaktadır. Bu nedenle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin inanç
turizmi potansiyeli çok yüksektir ve terörün etkin olduğu yıllarda, pek fazla
kullanılamamıştır. Oysa turizm faaliyetlerinin Doğu ve Güneydoğu Anadolu
bölgelerinin kalkınmaları ve sürdürülebilir gelişmelerinin temini bakımından oldukça
önemli olduğu söylenebilir. İnanç turizmi alanlarının Dünya turizmine hizmet
edecek şekilde organize edilmesi ile ulaşım ve konaklama hizmetlerinin
iyileştirilmesi, Türkiye’yi ekonomik açıdan zorlayan cari açığın finansmanını
kolaylaştıracak ve ülke turizminin gelişmesine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

İnanç turizmi, Peygamber, Sahabe

Kaynakça

• Alkan, A. (2018). Bir Kent Coğrafyası Araştırması: Siirt Kenti. İstanbul: Kriter Yayınları, 1-275.
• Arınç, K. (2016). Doğal, Beşeri, İktisadi ve Siyasal Yönleriyle Doğu ve Güneydoğu Bölgeleri, Erzurum: Biyosfer Araştırmaları Merkezi Yayınları:106, 1-370.
• Arınç, K. (2017), ʻʻUNESCO Yaratıcı Kentler Ağı İçin Bir Öneri: Bitlis Gastronomi Kentiʼʼ. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (29), 87-106.
• Bakır, K. (2007). ʻʻJean-Jacques Rousseau’nun Naturalist Eğitim Anlayışıʼʼ. Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 103-122
• Beygu, A. Ş. (1936). Erzurum Tarihi, İstanbul,108.
• Bilmen, Ö. N. (1959). ʻʻErzurum'un Kıymet-i Tarihiyesiʼʼ. Tarih Yolunda Erzurum Macmuası, Erzurum Tarihini Araştırma ve Tanıtma Dergisi, 1, İstanbul, 6.
• Bingöl, Z. (2004). ʻʻAkdeniz Bölgesinin Kültür ve İnanç Turizmi Açısından Değerlendirilmesiʼʼ. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 125-137.
• Cohen, E. (2003). ʻʻTourism and Religion: A Case Study-Visiting Students in Israeli Universitiesʼʼ. Journal of Travel Research, Vol. 42, 36-47.
• Çatalbaş, F. (2012). ʻʻSuriçi Bölgesi Kentsel Dönüşüm Projesi ve Diyarbakır Turizmine Katkısıʼʼ. Journal of Faculty of Theology of Bozok University. 1 (1), 47-65.
• ed-Dımeşki, C. C. ʻʻTevrat, İncil ve Kur’an’da İmanın Birliği ve Dinlerin Birlikteliğiʼʼ. (Çeviri: Kemal Atik, 2009). KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13, 97-130.
• Feyizli, H. T. (2017). Feyzu’l-Furkan: Kur’an-ı Kerim ve Tefsirli Meali. Server Yayınları: 6 (30), İstanbul, 1-604.
• Güzel, F Özlem. (2010). ʻʻTuristik Ürün Çeşitlemesi Kapsamında Yeni Bir Dinamik: İnanç Turizmiʼʼ. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2 (2), 87-100.
• Konyalı, İ. H. (1960). ʻʻErzurum Tarihiʼʼ. Erzurum Tarihini Araştırma ve Tanıtma Dergisi, Sayı:2, İstanbul, 364.
• Melek, A., Demir, A. (2009). Dini Değerleri ile Diyarbakır. Diyarbakır İl Müftülüğü Yayınları: 2, Diyarbakır, 1-272.
• Okuyucu, A., Somuncu, M. (2013). ʻʻTürkiye’de İnanç Turizmi: Bugünkü Durum, Sorunlar ve Gelecekʼʼ. International Conferance on Religious Tourism and Tolerance. 09-12 May 2013, Konya, 627-643.
• Özgen, N. (2013). ʻʻSiirt’in İnanç Turizmi Mekânları: Ziyaret (Veysel Karani) ve Tillo (Aydınlar) Örnekleriʼʼ. Doğu Coğrafya Dergisi, 27, 251-272.
• Özükan, B. (2007), Türkiye’nin Kutsal Mekânları, İstanbul: Boyut Yayıncılık,1-264.
• Sarıkavak, K. (1997), Düşünce Tarihinde Urfa ve Harran (1.Baskı), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları,1-150.
• Sönmez, M. E. (2012). ʻʻTillo (Siirt) İlçesi’nin Kültürel Turizm Potansiyeliʼʼ. Türk Coğrafya Dergisi, 59, 27-44.
• UNWTO. (2017). Tourism Higlight. 2017 Edition,1-15.
• UNWTO. (2018) World Tourism Barometer. 16,1-7.
• Yaniv P., Richard B., David, A. (2003). ʻʻTourism, Religion and Religiosity: A Holy Messʼʼ, Current Issues in Tourism, 6:4, 340-363.
• Yeldan, E., Taşçı, K., Voyvoda, E., Özsan, M. E. (2012). Orta Gelir Tuzağından Çıkış: Hangi Türkiye? Cilt 1: Makro/Bölgesel/Sektörel Analiz. TÜRKONFED Yayını, Sis Matbaacılık, İstanbul, 1-163.