Türkiye Turizminde: Kalkınma Planları ile Hedeflenenler ve Ortaya Çıkan Sonuçlar Arasındaki Farklılıklar (1980-2015)

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 4, 2301 - 2313, 31.12.2018

Cemali Sarı Mukaddes Aktürk

Öz

Gelişmekte olan
ülkelerde turizm, ekonomik gelire en fazla katkı sağlayan sektörler arasında
yer almaktadır. Ülke ekonomisinde turizmin ön sırada yer alması, bazı planlamaların
yapılmasını da zorunlu kılmaktadır. Bu planlamalarda amaç; turizmde ortaya
çıkabilecek olumsuz koşullar ve geri dönüşü olmayan; sosyal, siyasi, ekonomik
ve çevresel sorunlara en kısa sürede müdahale edilmesi sağlamaktır.

Türk turizminde tam
anlamıyla bu planlama süreci, 1982 yılında yürürlüğe giren 2634 sayılı Turizm
Teşvik Kanunu ile başlamış, Türk turizmi bir ivme kazanmış ancak sonrasında
belirli turizm mekânlarını ile sınırlı kalmıştır. Bu durum, Türkiye’de turizm talebinin
coğrafi dağılışında bölgesel eşitsizliklere neden olduğu gibi, kalkınma
planındaki hedeflenenler ile günümüz turizm talebinin aynı doğrultuda
ilerleyememesine neden olmuştur.  

Bu kapsamda, öncelikle
1980-2015 yılları arasında Türkiye’de işletme belgeli tesislerdeki turizm
talebinin, yıllara göre zamansal ve mekânsal dağılımı CBS ortamında haritalandırılmıştır.
Sonrasında, Turizmin Kalkınma Planları ile konaklama sayılarının illere göre
mekânsal dağılımı arasında ilişki kurulmuştur. Sonuçta; geçen 35 yıllık
süreçte, turizm talebinin ülke geneline orantısal dağılmadığı görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Turizm, Kalkınma Planları

Kaynakça

• Aktürk M. (2017). Türkiye’deki Konaklama İstatistiklerinin İllere Göre Mekânsal Analizi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çavuş Ş. Ege Z., & Çolakoğlu E. O., (2009). Türk Turizm Tarihi. Ankara. Detay Yayıncılık.
• Çımat, A.. & Bahar, O.. (2003). “Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme”. Akdeniz İ.İ.B.F Dergisi. S: 6.
• Doğanay, H.,& Zaman, S., (2016). Türkiye Turizm Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi.
• DPT. (1978). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT, (1984). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT, (1995). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.
• DPT. (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (2006). Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DPT. (2007). Dokuzuncu Kalkınma Planı Turizm Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara.
• Emekli, G. İbrahimov, A., & Soykan, F., (2006). “Türkiye’de Küreselleşmeye Coğrafi Yaklaşımlar ve Türkiye”. Ege Coğrafya Dergisi. S.15, s.1-16.
• Gökdeniz, A., Dinç, Y., Aşık, N. A., Münger, L. & Taşkır H. (2009). “Türkiye’de İç Turizm Kavramı ve İç Turizmde Önemli Bir Destinasyon Olan Ayvalık’ta Müşteri Arz ve Talebine Yönelik Ampirik Bir Araştırma Işığında Geliştirme Stratejileri”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S:12 (22).
• Gülbahar, O., (2009). “1990’lardan Günümüze Türkiye’de Kitle Turizminin Gelişimi ve Alternatif Yönelimler”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y. 2009, C.14, S.1 s.151-177.
• Kutlu, E., (2004). “İktisadi Kalkınma ve Büyüme”. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2007). http://yigm.kulturturizm.gov.tr./TR,9853/istatis tikler.html
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2015a). http://yigm.kulturturizm.gov.tr./TR,9853/istatistikler.html.
• Okuyucu A., & Akgiş Ö., (2016). “Türkiye’de Konaklama Sektörünün Yapısal ve Mekânsal Değişimi: 1990-2013”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. Sayı 1.
• Olalı, H., (1990). Turizm Politikası ve Planlaması. İstanbul: İşletme Fakültesi Yayınları.
• Uçak, H., (2011). “Türkiye’nin Yurtdışı Turizm Talebi”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt 12, Sayı 2.