GÜMÜŞHANE’DE OSMANLI DÖNEMİ TÜRBELERİ

Yıl 2009, Cilt: 16 Sayı: 41, 145 - 171, 01.03.2010

Haldun Özkan

Öz

Gümüşhane ve ilçelerinde Osmanlı döneminde inşa edilmiş dokuz türbe
gövde şeklilerine göre kare, sekizgen ve dikdörtgen planlı olarak başlıca üç
grup altında değerlendirilmiştir. Bazı türbeler 16. yüzyılda bölgesel
özelliklerle inşa edilmiş olması bakımından önem taşırlar. Türbeler
üzerlerindeki kitabeler, hat bakımından gösterdiği zarif ve ince işçilik de
dönemin özelliğini yansıtması bakımından ilgi çekicidir. Bunlar inşa ve bani
kitabeleri olup, bazıları da sadece tarih kitabesi olarak yazılmıştır.
Gümüşhane türbe kitabelerinde sanatçı veya usta ismi ile karşılaşılmamıştır.
Türbelerin içerisindeki sandukaların sanatsal değeri bulunmamaktadır.
Taçkapı şeklinde anıtsal girişi olan bir türbe yapısı yoktur. Türbelerin
genelinde de bezeme yoktur. Türbelerin tamamı sarımtırak düzgün kaliteli
kesme taş malzemeden inşa edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gümüşhane, Osmanlı, Türbeler

Kaynakça

• ASLANAPA, O.,Türk Sanatı, Ankara, 1990.
• BEYGU, A.Ş., Abideleri ve Kitabeleri İle Erzurum Tarihi, İstanbul, 1936.
• BİLGİLİ, A.S., “Osmanlı Döneminde Şiran Bölgesinin Sosyo-Ekonomik Durumu (15.-16. Yüzyıllar)” Kültür Vadisi Gümüşhane Dergisi, S.8, İstanbul, 1996, s.20.
• ÇİĞDEM, S., Gümüşhane Bölgesinin Tarih ve Arkeoloji Araştırmaları, Erzurum, 2008, s.55.
• KIRZIOĞLU, F., “Osmanlı “Tapu-Tahrir” ve “Mühime” Defterlerinde Gümüşhane Bölgesi Türk Boy /Oymak Hatıraları ve Madenler Üzerine “Hükümler” den Örnekler”, Geçmişte ve Günümüzde Gümüşhane Sempozyumu ( 13-17 Haziran 1990) Ankara, 1991, s.71.
• MERÇİL, E.,Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Ankara, 1993.
• ÖNKAL, H., Anadolu Selçuklu Türbeleri, Ankara, 1996.
• ÖZKAN, H. ,“Şiran Seydi Baba Köyü’nde Bir Grup Osmanlı Dönemi Eseri”, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S.34, Erzurum, 2005, s.117-135.
• ÖZTUNA, Y., Başlangıcından Zamanımıza Kadar Büyük Türkiye Tarihi, İstanbul, 1983.
• ŞAHİN, T.E., Erzincan Tarihi, C.II, Erzincan, 1987.
• TUNCER, O.C., Anadolu Kümbetleri, Ankara, 1991
• TURAN, O., Doğu Anadolu Türk Devletleri, İstanbul, 1973.
• USLU. G. A., Gümüşhane ve Çevresi Tarihi- Sanat Eserleri, İstanbul,1980.
• UZUNÇARŞILI, İ.H., Osmanlı Tarihi, C.XXI, Ankara, 1983.
• YURTTAŞ, H.,“Gümüşhane Süleymaniye (Ulu) Camii, Çeşmesi, Haziresi ve Hacı Tahir Efendi Türbesi” Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi Sayı:12, Erzurum, 2007, s.61.
• YÜKSEL, M., Gümüşhane Kitabeleri, İstanbul, 1997.
• Çizim 1: Pir Ahmet Türbesi Planı
• Çizim 2: Çağırgan Baba Türbesi Planı