19.YÜZYIL BATI SEYAHATNAMELERİNDE ORTADOĞU VE İSTANBUL İMGESİ: FRANÇOİS RENÉ DE CHATEAUBRİAND ÖRNEĞİ

Yıl 2010, Sayı: 44, 97 - 117, 12.01.2011

Türkan Gözütok

Öz

Bir gezi edebiyatı türü olan seyahatnameler
kısaca ‚gezi hatıraları‛dır. Doğu’ya yapılan
yolculuklar özellikle oryantalizm çerçevesinde
giderek siyasî bir anlam kazanmıştır. 19.yüzyıl
Fransız yazarı François René de Chateaubriand da
(1768-1848) Paris-Kudüs Yolculuğu (L’ıtinérarire De
Paris A Jérusalem) adlı eserinde, 1806-1807
tarihinde Doğu’ya yaptığı yolculuğa dair hatıralarını
anlatır. Yazar, bu eserinde Osmanlı Türk’üne
(Müslüman) ve genel olarak Ortadoğu’ya Ortaçağ
Katolik şovenizmiyle yaklaşır. Lâtin kültürü
arayışındadır ve Türkleri bu kültürü yok etmekle
suçlar. Chateaubriand’ın bu eserini gittiği her yerde
Hz. İsa’yı gördüğünü söyleyen ve insanlığın ancak
Hıristiyanlıkla kurtulacağına inanan koyu Katolik
bir yazarın oryantalist bir ürünü olarak
değerlendirmek gerekir.

Anahtar Kelimeler

Batı Seyahatnameleri, Oryantalizm, Ortadoğu ve İstanbul İmgesi, Chateaubriand Örneği.

Kaynakça

• BİRSEL, Salah, (2001), Kahveler Kitabı, Sel Yayıncılık, İstanbul.
• CENGİZ, Recep, (2001), Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar, Anıtkabir Derneği Yay., Ankara.
• ENGİNÜN, İnci, (200), ‚Loti’nin Türklere Bakışı ve Edebiyatçılarımızın Yorumu‛, Araştırmalar ve Belgeler, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• HALİL, Şevki Ebu, İslâm ve Dünya Medeniyetleri Tarihi, Bilge Adam Yay., İstanbul 2005.
• İLDEM, Arzu Etensel, (2007), ‚Bir Yazın Türü Olarak Doğu Seyahatnameleri‛, Littera, 21.Cilt, Aralık, Ankara.
• İSLẬM Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., C:29, Ankara 2004.
• KARA, Seyfullah, (2009), ‚Hz. Peygamber’in Temelini Attığı Medeniyet: Rahmet Medeniyeti‛, Nebevî Mesajın Evrenselliği-Sîret Sempozyumu Bildirileri, 09-10 Mayıs, İlahiyat Derneği Yay., Konya.
• KARAL, Enver Ziya, (1999), Osmanlı Tarihi, V.Cilt, Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856), Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
• KOMNENA, Anna, (1996), Alexiad, Çev:Bilge Umar, İstanbul.
• MAALOUF, Amin, (1998), Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, İstanbul.
• ORTAYLI, İlber, (2008), Avrupa ve Biz, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul.
• OSTROGORSKY, Georg, (2006), Bizans Devleti Tarihi, Çev: Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• ÖZTÜRK, Levent, (2009), ‚Müzakere‛, Nebevî Mesajın Evrenselliği-Sîret Sempozyumu Bildirileri, 09-10 Mayıs, İlahiyat Derneği Yay., Konya.
• PARDEO, Julia, (1997), 18.Yüzyılda İstanbul, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
• PARLATIR, İsmail, (1995), Recaizade Mahmut Ekrem, Hayatı-Eserleri, Sanatı, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara.
• POUQUEVILLE, Tripotsa, (1805), Mora Yarımadası ve İstanbul'a Yolculuk (Voyage en Morée et { Constantinople), Gabon et cie, C:ilt I, Paris.
• RUNCİMAN, Steven, (1998), Haçlı Seferleri Tarihi I, Çev: Fikret Işıltan, Ankara.
• SARRE, Friedrich, (1998), Küçük Asya Seyahati 1895 Yazı (Selçuklu Sanatı ve Ülkenin Coğrafyası Üzerine Araştırmalar, Çev: Dara Çolakoğlu, Pera Yayıncılık, İstanbul.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi, (1988), 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Basımevi, İstanbul.
• TÜRK ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, Anadolu Yayıncılık, İstanbul.
• YAZI KURULU, ‚Türkoloji Çalışmalarına Toplu Bir Bakış ve Ödevlerimiz‛, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten 1960’dan Ayrı Basım, TTK Basımevi, Ankara.
• YILDIZ, Hakkı Dursun ve Diğerleri, (1989), Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, C:11, Çağ Yayınları, İstanbul.