DEDE KORKUT KİTABI’NDA MİZAH

Yıl 2011, Sayı: 46, 157 - 180, 07.02.2012

Ahmet Özgür Güvenç

Öz

Evrensel bir olgu olan mizah, güldürerek
eğlendirmesi bakımından geniş halk kitlelerine
ulaşabilme yetisine sahiptir. Bu özelliğe eğitsel
yönünü de eklediğimiz zaman mizahın kullanım
alanı bir hayli genişler. Edebiyat, bu
kullanım alanlarından sadece birisidir ve bir-
çok edebi tür, mizahtan yararlanmıştır. Diğer
taraftan kültür, bir sanat dalı olarak içinden
çıktığı toplumu yansıtan edebiyat sayesinde
nesilden nesle aktarılmıştır. Kültürel bir ürün
olan Dede Korkut Kitabı da sözlü ve yazılı
edebiyat aracılığıyla günümüze kadar ulaşan
nadir eserlerdendir ve Oğuzların IX-XI. yüzyıllardaki
sosyo-kültürel yapısını yansıtması
bakımından önemlidir. Bu sosyo-kültürel
yapının bir parçası olan mizah, Dede Korkut
Kitabı’nda yeri geldikçe kullanılmıştır. Çalış-
mamızda günümüz mizah kuramlarından
hareketle Dede Korkut Kitabı’ndaki mizahi
unsurları inceleyip Oğuzların ulusal mizah
anlayışını irdelemeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut Kitabı, Mizah, Komik, Gülme, Oğuz.

Kaynakça

• BAŞGÖZ, İlhan (1998). “Dede Korkut Destanında Epitetler”, çev. Nebi Özdemir, Milli Folklor, 37/ Bahar: 23-35.
• BERGSON, Henri (2006). Gülme Komiğin Anlamı Üstüne Deneme, çev.: Yaşar Avunç, İstanbul: Ayrıntı Yay.
• DEFNE, Zeki Ömer (1988). Dede Korkut Hikâyeleri Üzerinde Edebî Sanatlar Bakımından Bir Araştırma, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• FREUD, Sigmund (2003). Espriler ve Bilinçdışı ile İlişkileri, çev.: Emre Kapkın, İstanbul: Payel Yay.
• CEBECİ, Oğuz (2008). Komik Edebi Türler Parodi, Satir ve İroni, İstanbul: İthaki Yay.
• DEVELLİOĞLU, Ferit (1997). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi.
• ERGİN, Muharrem (1997). Dede Korkut Kitabı I (Giriş-Metin-Faksimile), Ankara: Türk Dil Kuru- mu Yay.
• -------------, (2007). Dede Korkut Kitabı, İstanbul: Boğaziçi Yay.
• Kâşgarlı Mahmûd (2005). Divânü Lugâtit-Türk, İstanbul: Kabalcı Yay.
• KORTANTAMER, Tunca (2007). Temmuzda Kar Satmak, Ankara: Phoenix Yay.
• MORREALL, John (1997). Gülmeyi Ciddiye Almak, çev.: Kubilay Aysevener - Şenay Soyer, İstan- bul: İris Yay.
• NESİN, Aziz (1973). Cumhuriyet Döneminde Türk Mizahı, İstanbul: Akbaba Yay.
• ÖĞÜT EKER, Gülin (2009). İnsan Kültür Mizah, Ankara, Grafiker Yay.
• ÖNGÖREN, Ferit (1998). Cumhuriyet’in 75 Yılında Türk Mizahı ve Hicvi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
• TÜRKMEN, Fikret (1996). “Mizahta Üstünlük Teorisi ve Nasrettin Hoca Fıkraları”. Türk Kültürü 403 / Kasım: 651-652.
• http://www.imdb.com/title/tt0252360/ (Bağlantı Tarihi 05.06.2011)
• http://www.imdb.com/title/tt0253779/ (Bağlantı Tarihi 06.06.2011)