Evaluation of Activities (5, 6, 7 and 8. Grade) in Secondary School Turkish Language Textbooks

Yıl 2019, Sayı: 64, 563 - 580, 31.01.2019

Bünyamin Sarıkaya

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4047

Öz

The
aim of this study is to evaluate the activities in the secondary school (5^th,
6^th, 7^th and 8^th grade) Turkish language
textbooks from different perspectives. More specifically, the study seeks
answers to the following questions: Are the activities in the textbooks main
text-based? Are visual elements used in the activities? And, if so, what types
of visual elements are used? For data collection, the activities in the new
Turkish language textbooks valid as of the academic year 2018-2019 were
evaluated. In this descriptive study, document analysis, which is one of
qualitive research methods, has been used. According
to the result of the review, the fifth, sixth, seventh and eighth grade Turkish
language textbooks contain 191, 246, 307 and 188 activities, respectively.
Results show that 602 of a total of 932 activities are main text-based (%64,59)
and that 99, 233, 223 and 166 of the activities in the fifth-, sixth-, seventh-
and eighth- grade textbooks, respectively, do not contain visual elements. The
number of the nonvisual activities in these textbooks is 721. As a result of
findings, it has been proposed that Turkish textbooks should be prepared more
carefully in every aspect, more visual activities should be included in Turkish
textbooks and that activities should be more aligned with the main texts.

Anahtar Kelimeler

Textbook, Activity, Turkish Lesson

Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki (5, 6, 7 ve 8. Sınıf) Etkinliklerin Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmada ortaokul (5, 6, 7 ve 8. sınıf) Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin çeşitli açılardan değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda ders kitaplarındaki etkinliklerin ana metin eksenli olup olmadığı ve etkinliklerde görsel unsurların kullanılıp kullanılmadığı, kullanılmış ise hangi görsel türlerin tercih edildiği sorularına cevap aranmıştır. Çalışmada verilerin toplanmasında 2018-2019 eğitim-öğretim yılından itibaren geçerli olan yeni Türkçe ders kitaplarındaki etkinlikler değerlendirilmiştir. Betimsel nitelik taşıyan bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Yapılan inceleme sonucunda; Türkçe ders kitaplarındaki toplam 932 etkinlikten büyük bir kısmının (% 64,59) ana metin eksenli olduğu tespit edilmiştir. Çalışma kapsamındaki bir diğer sonuç ise ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitabı etkinliklerinde toplam 191 etkinliğin 99’unda görsel unsurların hiç yer almadığı; 6. sınıf Türkçe ders kitabı etkinliklerinde toplam 246 etkinliğin 233’ünde görsel unsurlara yer verilmediği; 7. sınıf Türkçe ders kitabı etkinliklerinde toplam 307 etkinlikten 223’ünde görsel unsurların yer almadığı; 8. sınıf Türkçe ders kitabı etkinliklerinde ise toplam 188 etkinliğin 166’sında görsel türlerin hiç olmadığıdır. Bu ders kitaplarında görsellerin kullanılmadığı etkinlik sayısı ise 721’dir. Ulaşılan bulgular doğrultusunda Türkçe ders kitaplarının her yönüyle daha özenli hazırlanması, Türkçe ders kitapları etkinliklerinde daha fazla görsel unsurlara yer verilmesi ve etkinliklerin ana metinlerden fazla koparılmaması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ders kitabı, etkinlik, Türkçe dersi

Kaynakça

• Akın, E., (2015). Türkçe çalışma kitaplarındaki (6, 7 ve 8. sınıflar) dil bilgisi etkinliklerinin çeşitli açılardan değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (15), 19-34. Alkan, C. (1995). Eğitim teknolojisi. Ankara: Atilla Kitabevi. Arizpe, E., ve Styles M.. (2003). Children reading pictures. London: By Routledge Farmer, II New Fetter Lane. Atmaca, A.E. (2006). İlköğretim ders kitaplarında görsel tasarım ve resimleme. Milli Eğitim Dergisi, 171, 318-327. Ayhan, Y. (2010). İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitabı resimlemelerinin biçim ve içerik açısından 11 yaş grubuna uygunluğu ve aynı yaş grubu öğrencilerin yaptığı resimlemelerle karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Batur, Z. (2010). Anadili öğretiminde gösterge bilimin yeri: ana dili ders kitaplarındaki sözel metinlerle gösterge metinleri bütünselliğinin analizi. Turkish Studies, 5 (4), 174-200. Carney, R. ve Levin, J.R., (2002). Pictoral illustrations still improve students. learning from text. Educational Psychology Review. Vol. 14, No. 1. Cengizhan, S. (2011). Modüler öğretim tasarımıyla entegre edilmiş kavram karikatürleri hakkında öğretmen adaylarının görüşleri. Eğitim ve Bilim, Cilt 36, sayı 160, 93-104. Çerçi, A. (2016). 6. sınıf Türkçe dersi öğrenci çalışma kitabının etkinliği oluşturan unsurlar bakımından değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 1984-1998. Çınar, P. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi. Turkish Studies. 8(1), 1171-1180. Çoban, A. ve Tabak, G. (2011). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerin hikâye haritalama yöntemine göre incelenmesi. Journal of European Education, 1(1), 43-50. Daloğlu, K. (2005). İlköğretim okullarında okutulan Türkçe ders kitaplarındaki dil bilgisi konuları üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Demirel, Ö. (2003). Eğitim sözlüğü. Ankara: PegemA Yayıncılık. Demirel, Ö. ve Altun, E. (2003). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: PegemA Yayıncılık. Duran, S. (2006). Türkçe derslerinde resimlerin kullanımı ve öğrencilerin metinleri anlamalarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ellis, R. (2003). Task-Based Language Learning and Leaching. Oxford: Oxford University Press. Epçaçan, C. ve Okçu, V. (2010). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Millî Eğitim. Sayı 187. 39-51. Eşgi, N. (2005). İlköğretim 5. sınıf bilgisayar ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 165, 88-105. Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları. Güneş, F. (2011). Dil öğretim yaklaşımları ve Türkçe öğretimindeki uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 123-148. Güneş, F. (2012). Testlerden etkinliklere Türkçe öğretimi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 31-42 Halis, İ. (2002). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. İnan Yıldız, F. ve Baş, B. (2015). İlkokul 2. sınıf Türkçe ders kitabının resim-metin ilişkisi açısından değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ÖS-II, 251-268. İşcan, A. (2004). İlköğretim ikinci kademe sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin öğrencilere estetik zevk kazandırmadaki rolü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşcan, A., Cımbız, A. T. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki resimlerin metinlerle uyum düzeyinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 250- 272. Kayabekir, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitabı tasarımında yer alan illüstrasyonların (resimlemelerin) metne uygunluk açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Kılıç, A. ve Seven, S. (2002). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: PegemA Yayıncılık. Kırbaş, T., Orhan, S. ve Topal, Y. İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarındaki Görsel Ögelere Öğretmen Görüşlerinden Hareketle Eleştirel Bir Bakış. Turkish Studies 7(4), 2225-2235. Küçükahmet, L. (2002). Öğretimde plânlama ve değerlendirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Levin, J.R. and Mayer, R E. (1993). Understanding Illustrations in Text. Learning from Textbooks: Theory and Practice. Ed. Andwoodward BK, Britton A. and Binkly M. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates. Mazlum, Ö. ve Mazlum, F.S. (2016) İlköğretim 4. Sınıf Ders Kitaplarının Görsel Tasarımına Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Sanat Eğitimi, Dergisi, 4 (1).1-18. MEB. (2015). Türkçe Dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6,7,8. Sınıflar). Ankara: MEB. Nunan, D. (2001). Designing tasks for the communicative classroom. Cambridge University Press. Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(1), 323-343. Peeck, J. (1993). Increasing Picture Effects in Learning from Illustrated Text. Learn. Instruct. 3: 227-238 Pettersson, R. (2007). It depends: id-principles and guidelines, (2nd Ed.). Tullinge. Söylemez, Y. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programındaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri açısından değerlendirilmesi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 63, 345-384. Sülükçü, Y. (2018). Ders kitapları incelemesinde karşılaşılan problemler ve incelemenin iyileştirilmesi hususunda bazı öneriler. Ders Kitapları Uluslararası Sempozyumu (DEKUS), 56-69. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin. Yılmaz, A. (2005). İlköğretim okulları ilk kademede okutulan ders kitaplarının resimlemeleri yönünden değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.