XIX. Yüzyılın Ortalarında Bergama Kazasında Tarım ve Hayvancılık

Yıl 2018, Sayı: 61, 333 - 356, 31.01.2018

Asuman Karaduman

https://doi.org/10.14222/Turkiyat3807

Öz

Bu çalışmada, Bakırçay Havzası’nın verimli toprakları üzerinde kurulmuş olan Bergama Kazası’nın XIX. yüzyıl ortalarındaki tarım ve hayvancılık faaliyetleri ele alınmıştır. Çalışma, kaza merkezi, nahiyeler ve köylere ait olan on iki adet temettuat defteri göz önünde bulundurularak yapılmıştır. Yapılan bu araştırmada, kaza merkezi, nahiye ve köylerdeki arazilerin toplam miktarı hesaplanmıştır. Ayrıca, bu arazinin ne kadarının tarla, ne kadarının bağ-bahçe olduğu ve bu tarım işletmelerinin büyüklüğü gibi hususlar üzerinde durulmuştur. Kazanın büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığı, taşımacılık ve tarla sürmede kullanılan hayvanların neler olduğu ve arıcılık faaliyetleri ile halkın elinde bunlardan ne kadar bulunduğunun da ortaya konması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bergama, Kaza, Tarım, Hayvancılık.

Agriculture and Livestock in Bergama in the Mid-19th Century

Öz

In this study, agricultural and livestock activities in the middle of the 19th century of Bergama district, established on fertile lands of the Bakırçay Basin, were discussed. The study was carried out in consideration of twelve financial records (Temettuat) belonging to the district center, the township sands the villagers. In this research, the total amount of the land in the district center, the township and the villages was calculated. It also focuses on how much of this land is in the field, how much of this land is in the vineyard, and the size of these agricultural enterprises. It is aimed to reveal what are the animals used for cattle and sheep/goat farming, transporting and field riding and bee keeping activities and how many people have got of these.

Anahtar Kelimeler

Bergama, District, Agriculture, Livestock.

Kaynakça

• A) Arşiv Kaynakları a. Başbakanlık Osmanlı Arşivi a.a. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Maliye Nezareti Varidat Muhasebesi Temettuat Defterleri BOA.ML.VRD.TMT.d. 1578. BOA.ML.VRD.TMT.d. 1579. BOA.ML.VRD.TMT.d. 1580. BOA.ML.VRD.TMT.d. 1581. BOA.ML.VRD.TMT.d. 1582. BOA.ML.VRD.TMT.d. 1583. BOA.ML.VRD.TMT.d. 1584. BOA.ML.VRD.TMT.d. 1585. BOA.ML.VRD.TMT.d. 1586. BOA.ML.VRD.TMT.d. 16011. BOA.ML.VRD.TMT.d. 17560. BOA.ML.VRD.TMT.d. 17561. a.b. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Nüfus Defterleri BOA.NFS.d.1274. BOA.NFS.d.1278. a.c. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Muhaberat-ı Umumiye İdaresi Belgesi BOA.DH.MUİ.24/2. a.d. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dahiliye Nezareti İdare Evrakı BOA.DH.İD. 183/19. a.e. Başbakanlık Osmanlı Arşivi İrade Dahiliye BOA.İ.DH. 1492/1330. a.f. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Şura-yı Devlet Defterleri BOA.ŞD.1443/6. B) Salnameler Salname-i Vilayet-i Aydın, Def’a 5, 1300/1883, s. 151. Salname-i Vilayet-i Aydın, Def’a 6, 1301/1884, s. 112. Salname-i Vilayet-i Aydın, Def’a 25, 1326/1908, s. 310. C) Tetkik Eserler Baykara, Tuncer. Türk Milli Kültürü, İzmir 1997. Bayatlı, Osman. Bergama’da Yakın Tarih, Cilt 2, Haz. Halim Yazıcı- Bekir Yurdakul, Bergama Belediyesi Yayınları, İzmir 2016. Gençoğlu, Mustafa, “1864 ve 1871 Vilâyet Nizamnamelerine Göre Osmanlı Taşra İdaresinde Yeniden Yapılanma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 2, Yıl 2011, ss. 29-50. Ortalı, İlber. Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), TTK., Ankara 2011 Öztürk, Sait. “Türkiye’de Temettuat Çalışmaları”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 2003, ss. 287-304. Solak, İbrahim. ‘‘Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anadolu’da Arıcılık’’, Prof. Dr. Nejat Göyünç Armağanı, Selçuk Üniversitesi Matbaası, Eylül 2013, ss. 347-355 Şahin, İlhan. “Nahiye”, DİA, Cilt.32, 2006, ss. 306-308 Şemseddin Sami. Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yayınları, 14. Baskı, İstanbul 2005.