Dilde, Fikirde, İşde Birlik Aylık Dış Politika Dergisine Göre Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi

Yıl 2020, Sayı: 68, 501 - 518, 31.05.2020

Mustafa Edip Çelik

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4340

Öz

Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduktan sonra, uygulamaya başladığı Batı’ya yakın dış politikasını, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Soğuk Savaş sürecinde, Batı eksenli tek yönlü olarak devam ettirmiştir. 1960’lı yıllardan itibaren, ABD ve Sovyetler arasında yaşanan yumuşama döneminin yanı sıra, Kıbrıs sorununda Batılı müttefiklerinden beklediği desteği görememesinden dolayı, Türkiye, dış politikada yeni arayışlara girmiştir. Bu süreçte, Türkiye dışındaki Türklere yönelik politik açılımlar öneren Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi 1977 yılında Necip Hablemitoğlu tarafından yayınlanmaya başlanmıştır. Dergide yayınlanan makalelerle, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerine, dış Türklere olan sorumluluklarını hatırlatmanın yanında, bu toplulukların dış politika kaynağı olarak değerlendirilebileceği ileri sürülmüştür. Dergide yapılan yayınlarla, dış Türklerin sosyoekonomik durumları ve yaşamış oldukları ülkelerin onlara uygulamış olduğu baskı politikaları hakkında bilgi verilerek, siyasetçiler bu konularda uyarılmış ve bu topluluklara yönelik uygulanması gereken stratejiler hakkında öneriler sunulmuştur. Bu çalışma, 1977 yılında 12 sayı olarak yayınlanan Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi’nin, Türkiye’nin dış politika kaynakları ve dış Türklere yönelik stratejisini incelemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dış Türkler, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, Dış Politika

Turkey's Foreign Policy Resources and Strategy Towards Outer Turks Accordıng To Mounthly Turkish Foreign Policy Journal of Unıty in Language, Ideas, Study

Öz

After the establishment of the Republic of Turkey, the West began to implement its foreign policy axis, after the Second World War has continued Westward moving closer. Since the 1960s, alongside the softening between the United States and the Soviet Union, Turkey has led to new approaches in foreign policy because Western allies did not support Turkey in the Cyprus issue. In this process, Journal of Unity in Languages, Ideas and Study began to be published by Necip Hablemitoğlu in 1977, which suggests political openings for outer Turks, to Turkish foreign policy. In the articles published in the journal, beside to remind the Turkish Republic governments their responsibilities to the other Turkic has argued that these communities could be used as a foreign policy source. With the publications published in the journal, the politicians were warned about these issues and the suggestions about the strategies that should be applied to these communities were given by informing them about the socio-economic status of the outer Turks and the pressure policies against them in the countries they lived. This study aims to examine the foreign policy sources and the strategies towards the outer Turks of Turkey according to Journal of Unity in Languages, Ideas and Study, which was published as 12 issues in 1977.

Anahtar Kelimeler

Outer Turks, Journal of Unity in Languages, Ideas and Study, Foreign Policy

Kaynakça

• AKÇURA, Yusuf, “Geçen Yıl: 1330 Senesi” Türk Yurdu, sayı: 79, 18 Mart 1915, ss. 83-86
• AYBENİZ Aliyeva Kengerli, Azerbaycan’da Romantik Türkçülük, Çev. Doç. Dr. Metin Özarslan İstanbul, Tarih inceleme Doğu Kütüphanesi, 2008.
• BAŞARAN, Doğacan, “Atatürk Dönemi Türk Dış Politikasında Savunmacı Realizm Anlayışı ve Üçüncü Dünyacılık”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2020, 2/1, ss. 83-99.
• BEZANİS, Lowell, “Soviet Muslim Emigres in the Republic of Turkey”, Cenral Asian Survey C.13, S.1, 1993, ss. 59-180.
• BOZDAĞ, İsmet, Atatürk’ün Avrasya Devleti, 2. Basım 1999.
• BOZKURT, Giray Saynur, “Geçmişten Günümüze Romanya’da Türk Varlığı”, Karadeniz Araştırmaları, 2008, 5/12, ss. 1-31.
• BÖRKLÜ, Meşkure Yılmaz, Türkiye Cumhuriyeti’nin Takip Ettiği Dış Türkler Politikası, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya1999.
• BÖRKLÜ, Meşkure Yılmaz, “Tarihî Seyri İçinde Bulgaristan Türklerinin Durumu ve Türkiye’nin Bölge Türklerine Yönelik Politikaları”, Bilig, 10. C. 2, 1999, ss. 61-79.
• DEVLET, Nadir, Rusya Türklerinin Millî Mücadele Tarihi (1905-1917), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1985.
• DUMONT, Paul, “Türk Yurdu Dergisi ve Rusya Müslümanları”, Türk Yurdu (Tütibay) C.1., S. 1, Ankara 1998, ss. 17-28
• HABLEMİTOĞLU, Necip, “Dilde, Fikirde, İşde Birlik”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.1, 1977, ss. 3-5.
• HAYTA, Necdet, Balkan Savaşları’nın Diplomatik Boyutu ve Londra Büyükelçiler Konferansı (17 Aralık 1912-11 Ağustos 1913), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1992.
• KARADENİZ, Radiye Funda, Türk Dış Politikasında “Dış Türkler”: Karşılaştırmalı Teorik Bir Çalışma, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2011
• KIPÇAK, Ahmet, “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.1, 1977, ss. 6-11.
• KIPÇAK, Ahmet “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler stratejisi II”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.2, 1977, ss. 83-87.
• KIPÇAK, Ahmet, “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi III, Irak Türkleri”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.3, 1977, ss. 163-172.
• KIPÇAK, Ahmet, “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi IV, Yunanistan Türkleri”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.4, 1977, ss. 243-250.
• KIPÇAK, Ahmet, “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi V, Yunanistan Türkleri”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.5, 1977, ss. 323-356.
• KIPÇAK, Ahmet, “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi VI Yunanistan Türkleri”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.6, 1977, ss. 403-420.
• KIPÇAK, Ahmet, “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi VII Romanya Türkleri”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.7, 1977, ss. 483-488.
• KIPÇAK, Ahmet, “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi VIII, Romanya Türkleri”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.8, 1977, ss. 563-570.
• KIPÇAK, Ahmet, “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi XI, Bulgaristan Türkleri”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.9-10, 1977, ss. 643-649.
• KIPÇAK, Ahmet, “Türkiye’nin Dış Politika Kaynakları ve Dış Türkler Stratejisi X, Bulgaristan Türkleri 2”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.11-12, 1977, ss. 746-751.
• MARUFOĞLU, Sinan, “Irak Türkleri”, Türkler, C. 20, Yeni Türkiye Yay., Ankara, 2002, ss. 603-610.
• ORAN, Baskın, Türk-Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1991.
• ORAN, Baskın “1945-1960: Batı Bloku Ekseninde Türkiye-1 (Dönemin Bilançosu)”, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Ed. Baskın Oran, Cilt I, İletişim Yayınları, İstanbul 2009, ss. 479-498.
• ÖKSÜZ, Hikmet, Lozan’da Batı Trakya Sorunu, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1992.
• ÖNDER, Mehmet, “Kültürümüzü dışa tanıtmak”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.2, 1977, ss. 90-93.
• PARMAKSIZOĞLU, İsmet, “Türkiye ve Dış Türkler”, Dilde, Fikirde, İşde Birlik Dergisi, C.11-12, 1977, ss. 750-753.
• SANDER, Oral, “Türk Dış Politikasında Sürekliliğin Nedenleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 37, Sayı 3-4, 1982, ss. 105-124.
• ŞAHİN, Mehmet- SARI, Buğra, “1960-1980 Dönemi Türkiye’nin Üçüncü Dünya ve İslam Ülkeleriyle İlişkileri”, Akademik Ortadoğu, C. 11, S. 2, 2007, ss. 22-47.
• TOKER, Mustafa, “İsmail Gaspıralı Ve “Dilde Birlik” Fikri Üzerine”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 16, 2004, ss. 31-45.
• TÜRKOĞLU, İsmail “Cenral Eurasian Studies in Turkey (1985-2002)”, Research Trend in Modern Central Eurasian Studies Part.1, Editör: Stephane A. Dudoignon, Komatsu Hisao Tokyo-2003, ss. 97-126.