The Kafkaesk Elements in The Storybooks of Tayfun Pirselimoğlu’s Hotel Rooms and The Other Side of the Desert

Yıl 2020, Sayı: 69, 259 - 277, 30.09.2020

Nilüfer İlhan

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4394

Öz

The fact that Franz Kafka (1883-1924), who is one of the literatiers of the 20th century, which is defined as an era where people lose their meaning and value, reveals the lifestyle of modern man with his own language, style and technique is called with the concept of “kafkaesque”. Kafkaesque with psychological and sociological content expresses itself in a metaphorical language while dealing with the problems that modern people face in the social environment and bureaucracy starting from the family within the framework of of ways such as loneliness, meaninglessness, incompatibility, lack of communication, alienation, nonsense, fear, crisis, power, crime and punishment. This form of expression, which has influenced many disciplines, has carried Kafka beyond the age of its life with its intensive use in philosophy and literature. In modern literature, the idea of bending on the individual and writing like that of Kafka has increased the interest in the form of kafkaesk. It was determined that Kafka, which was recognized in Turkish literature in 1950s by translation and then attracted attention in the works of existential writers, also had an impact on today's writers. In this context, within the contemporary Turkish cinema and contemporary Turkish literature; It is possible to see the Kafka effect in the works of Tayfun Pirselimoğlu (1959-), who stands out as a director, screenwriter, producer, painter, story and novelist. Pirselimoğlu, who focuses on the problem of existence of “ordinary man” in his stories and novels and goes on the way of telling him with metaphors, includes kafkaesk elements. In this study, it is aimed to evaluate the pathways such as alienation, murder, crime-trial, waiting-hope and unreality in terms of kafkaesk elements in the storybooks of Pirselimoğlu's Hotel Rooms (2009) and The Other Side of the Desert (2018).

Anahtar Kelimeler

Kafka, kafkaesk, story, Tayfun Pirselimoğlu.

Tayfun Pirselimoğlu’nun Otel Odaları ve Çölün Öbür Tarafı Adlı Öykü Kitaplarında Kafkaesk Unsurlar

Öz

İnsanın anlamını yitirdiği ve değer kaybı yaşadığı bir çağ olarak tanımlanan 20. yüzyılın edebiyatçılarından Franz Kafka’nın (1883-1924), modern insanın yaşam şeklini kendine has dil, üslup ve teknikle ortaya koyması “kafkaesk” kavramıyla adlandırılır. Psikolojik ve sosyolojik içeriği olan kafkaesk, modern insanın aileden başlayarak sosyal çevre ve bürokraside karşılaştığı sorunları yalnızlık, anlamsızlık, uyumsuzluk, iletişimsizlik, yabancılaşma, saçma, korku, bunalım, iktidar, suç ve ceza gibi izlekler çerçevesinde ele alırken kendini metaforik bir dile yaslar. Birçok disipline etki eden bu anlatım biçimi, felsefe ve edebiyat alanında yoğun kullanılmasıyla Kafka’yı yaşadığı çağın ötesine taşımıştır. Modern edebiyatta ise Kafka gibi bireye eğilme ve onun gibi yazma düşüncesi, kafkaesk anlatım biçimine olan ilgiyi artırmıştır. Türk edebiyatında 1950’li yıllarda önce çeviri yoluyla tanınan, sonrasında varoluşçu yazarların eserlerinde dikkati çeken Kafka’nın günümüz yazarları üzerinde de etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda çağdaş Türk sineması ve çağdaş Türk edebiyatı içinde yer alan; yönetmen, senarist, yapımcı, ressam, öykü ve roman yazarı olarak öne çıkan Tayfun Pirselimoğlu’nun (1959-) eserlerinde Kafka etkisini görmek mümkündür. Öykü ve romanlarında “sıradan insanın” varoluş sorununa eğilen ve onu metaforlar ile anlatma yoluna giden Pirselimoğlu, kafkaesk unsurlara yer verir. Bu çalışmada Pirselimoğlu’nun Otel Odaları (2009) ve Çölün Öbür Tarafı (2018) adlı öykü kitaplarında bulunan yabancılaşma, cinayet, suç-dava, beklemek-umut ve gerçek dışılık gibi izleklerin, kafkaesk unsurlar noktasında değerlendirilmesi hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kafka, kafkaesk, öykü, Tayfun Pirselimoğlu

Kaynakça

• Akarsu, Bedia (1979), Çağdaş Felsefe: Çağdaş Felsefe Akımları, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Bachelard, Gaston (2008), Uzamın Poetikası, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Baş, Selma (2018), Ferit Edgü’nün Eserlerinde Kafkaesk Dünya, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Benjamin, Walter (2017), Kafka Üzerine, İstanbul: Sub Yayınları.
• Çüçen, A. Kadir (2015), “Varoluş ve Edebiyat”, Felsefe Edebiyat Sempozyumu, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları.
• Deleuze, Gilles; GUATTARI, Felix (2000), Kafka: Minör Bir Edebiyat İçin, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ecevit, Yıldız (2013), Kurmaca Bir Dünyadan, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Garaudy, Roger (2007), Kafka, İstanbul: Yirmidört Yayınları.
• Gündoğan, Ali Osman (2018), Albert Camus ve Başkaldırma Felsefesi, İstanbul: Öteki Yayınevi.
• İlkılıç, Süreyya (2019), Türk Edebiyatında Kafka Etkisi, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kacıroğlu, Murat (2015), “Tatar Çölü ve Gizli Emir Romanlarında Bir Varoluş Biçimi Olarak Umut ve Umutsuzluk Paradoksu”, Erdem Dergisi, 68, 35-50.
• Kundera, Milan (2012), Roman Sanatı, İstanbul: Can Yayınları.
• Löwy, Michael (2018), Kafka: Boyun Eğmeyen Hayalperest, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Öztürk, Serdar- BÜTEV, Sarper (2017), “Tayfun Pirselimoğlu İle Söyleşi”, SineFilozofi Dergisi, 2 (3), 220-229.
• Öztürk, Mehmet (2020), Franz Kafka ve Sinema, İstanbul: İthaki Yayınları
• Pirselimoğlu, Tayfun (2009), Otel Odaları, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Pirselimoğlu, Tayfun (2018), Çölün Öbür Tarafı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sarı, Ahmet (2009), Kafkaesk Anorexia: Franz Kafka’da Açlık Bilinci ve Kültürü, Erzurum: Salkım Söğüt Yayınları.
• Sarı, Ahmet (2019), Edebiyat ve Utanç, İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Tosun, Necip (2017), “Franz Kafka’nın Öykü Dünyası”, Roman Kahramanları, 30, 12-16.