Güzel Sanatlar Temelinde Selçuklu Camileri ve Osmanlı Camilerinin Form Olarak Farklılıklarının İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 72, 173 - 187, 05.09.2021

Tuncay Çiçek

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4558

Öz

Öz
Camiler Türk kültürü ve dininin sanatsal açıdan önemli temsillerini oluşturmaktadır. Türkiye topraklarından çok sayıda medeniyet geçtiği için cami mimarisinde de hem sanatsal hem de form olarak farklılıklar bulunmaktadır. Genel olarak Anadolu’da yaşamış olan pek çok toplum bu farklılıkların temelini oluşturmaktadır. Özellikle sanat ve mimari alanda ortaya çıkan pek çok yenilik İslam kültürünün de etkisiyle dönemin camilerinde kendisini göstermiştir. Dolayısıyla Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşu öncesinde aynı topraklarda hüküm sürmüş olan Selçuklu Devleti’nin de cami mimari sanatında kullandığı pek çok şey temel oluşturmaktadır. Cami mimari sanatında en az Selçuklu kadar öne çıkan Osmanlı da camilere pek çok yenilik getirmiştir. Bu yenilikler arasında en fazla öne çıkan ise cami mimarisindeki motifler ve cam süslemeleridir. Cami mimarisi açısından oldukça önemli olan bu iki dönem bu çalışmada güzel sanatlar bakış açısıyla ele alınmıştır. Selçuklu ve Osmanlı cami mimarisindeki sanatsal formların karşılaştırmalı bir şekilde incelenmesi bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Selçuklu, cami, güzel sanatlar, sanat formu

Kaynakça

• Andiç, L. (2000). Turkish Glass Culture and Its Relationship with Contemporary Glass and Education. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Heriot-Watt University, Edinburg.
• Bakırer, Ö. (1985). “Mimaride Seramiğin Dünü ve Bugünü”. Türkiye’de Sanatın Bugünü ve Yarını. Hacettepe Üniversitesi. Ankara: G.S.F. Yayınları. Burak. Kayseri: Mimarlar Odası Kayseri Şubesi Yayınları. 31-87.
• Can, D. (2009). “Geçti bu demde Cihandan Piri Mimaran Sinan” İSMEK El Sanatları Dergisi, 8, 24-37. Erişim tarihi: 25.07.2021. Erişim adresi: http://ismek.ist/files/ismekOrg/File/ekitap/el_sanatlari/elsanatlaridergisi8y.pdf
• Günay, R. (2002). Mimar Sinan ve Eserleri. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• Kara, F. B. (2005) “Mimar Sinan‟da Kompozisyon Fikri”. Haz. Subaşı, Muhsin İlyas, Ağırnaslı Sinan. Kayseri: Ağırnas Belediyesi Yayınları, s. 277-280.
• Karaesmen, E. (2012). “Üç Boyutlu Eğrisel Formların Sembolik ve Yapısal Anlamı”. 1. Ulusal Cami Mimarisi Sempozyumu: Gelenekten Geleceğe Cami Mimarisinde Çağdaş Tasarım ve Teknolojileri. 391-400.
• Kuban, D. (1996). Bir Kent Tarihi İstanbul. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Kuban, D. (2017). Çağlar boyunca Türkiye sanatının anahatları. İstanbul: Yapı Kredi Kültür SanatYayıncılık.
• Ögel, S. (1994). Anadolu’nun Selçuklu çehresi. İstanbul: Akbank Yayınları.
• Öney, G. (1987). İslam Mimarisinde Çini. Ada yayınları.
• Öney, G. & Çobanlı, Z. (2007). Anadolu’da Türk devri çini ve seramik sanatı. İstanbul: T.C. Kültür veTurizm Bakanlığı Yayınları.
• Özturanlı, G. (1994). “Nino Caruso seramik uygulamalar/yorumlar”. Anons Plastik Sanatlar Dergisi. 38,11.
• Parisi, N. (2009). “Mimar Sinan’ın Kubbeli Osmanlı Mimarlığı”. Sinan İmgesi. 31-87.
• Ramazanoğlu, G. (1995). Mimar Sinan’da Tezyinat Anlayışı. Ankara: T.C.Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Sözen, M. (2005). “Yaşayan Sinan”. Ağırnaslı Sinan. Haz. Subaşı, Muhsin İlyas. Kayseri: Ağırnas Belediyesi Yayınları.
• Tanman, B & Rifat, S. (2001). Anadolu’da Selçuklu çağı sanatı ve Alaeddin Keykubad. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Yetkin, Ş. (1986). Anadolu’da Türk çini sanatının gelişmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.