Ahilik Teşkilatı ve Günümüzde Üreticinin Finansman Bulma Seçenekleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2022, Sayı: 73, 137 - 145, 30.01.2022

Yunus Yılmaz Gülseda Köse

https://doi.org/10.54614/JTRI.2022.4544

Öz

Ahilik Teşkilatı, yıllardan beri süregelen devamlılığı ve günümüzde de yansımalarını hissettiğimiz toplumsal bir kuruluş olarak karşımıza çıkmaktadır. Ahi Teşkilatı; ahlak, iş, yardımlaşma ve dayanışma fıtratını benimsemiş; dini, ekonomik ve sosyal bir kuruluş olarak uzun zaman içinde Osmanlı Devleti’nde önemli bir yere sahip olmuştur. Ahilik teşkilatının kuruluşundaki amaç; tüketiciyi korumayı ön plana çıkarmak olsa da aslında üreticiliği benimseyen, esnaflığın gerekliliğini ahlaki yönüyle gerçekleştiren, müşteriye doğru hizmeti sunmayı amaç edinmiş bir anlayışın önemini göstermektedir. Bu anlayış ile günümüzdeki işletmelerin de etik kurallar çerçevesinde hizmet vermesi belirli kurallar ve cezai yaptırımlara bağlanmıştır. Bu açıdan ahilik sistemi günümüzdeki iş yaşamında uygulanabilecek düzeyde iş etiği yapısına sahiptir. Aynı zamanda; üreticinin ürettiği malı ahlaki, ekonomik ve sosyal değerleri dikkate alarak sunabilmesi ahilik sisteminin önemli unsurlarından biridir. Bu çalışmada; Türk tarihine damgasını vuran Ahilik teşkilatının sahip olduğu değerlerin boyutu dikkate alınarak, üreticinin bazı dönemlerde yaşamış olduğu finansal krizlere karşı fon desteğinin sağlanması ve bu sürecin günümüz örgütlerinde uygulanabilirliği üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede, ahilik sisteminde üreticinin korunması ve finansal kaynak bulma yükümlüğünün değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ahilik Sisteminin, üreticinin finansal krizlerden çıkış noktasında fon temin etme yükümlülüğüne “Orta Sandık” adı ile ifade edilen yardımlaşma sandıkları aracılığıyla destek verdiği görülmektedir. Sandıkta kredi olarak biriktirilen fonlar ve yardım yapmak için ayrılan nakdi paralar ayrı hesaplarda takip edilmekteydi. Orta sandıklarda biriken nakitler, para gereksinimi olan ya da sanat ve ticaretini geliştirmeyi talep eden esnaflara %1 oranında nema ile verilmekteydi. Günümüzde bu sürecin sermaye ve para piyasası kurumları aracılığıyla yerine getirildiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Finansman, Ahilik, Üretim, Borçlanma, Fon

An Evaluation on the Finance Options of the Manufacturer Today and in the Ahilik Organization

Öz

The Ahi Organization appears as a social organization whose continuity we feel for years and whose reflections we still feel today. Ahi Organization; adopted the nature of morality, work, cooperation and solidarity; As a religious, economic and social organization, it has had an important place in the Ottoman Empire in a long time. The purpose of the establishment of the Ahi organization; Although it is to bring consumer protection to the forefront, it actually shows the importance of an understanding that adopts production, realizes the necessity of tradesmen with its moral aspect, and aims to provide the right service to the customer. With this understanding, the service of today's businesses within the framework of ethical rules is subject to certain rules and penal sanctions. In this respect, the Ahi system has a business ethics structure that can be applied in today's business life. Same time; It is one of the important elements of the ahi-order system that the producer can present the goods produced by taking into account moral, economic and social values. In this study; Considering the size of the values possessed by the Ahi organization, which left its mark on Turkish history, it is emphasized that the financial support of the producer against the financial crises that he has experienced in some periods and the applicability of this process in today's organizations. In this framework, it is aimed to evaluate the obligation of protecting the producer and finding financial resources in the Ahi system. It is seen that the Ahi System supports the producer's obligation to provide funds at the point of exit from financial crises through mutual aid funds called "Middle Fund". Funds accumulated as loans in the chest and cash money set aside for aid were followed in separate accounts. The cash accumulated in the middle chests was given to the tradesmen who needed money or who wanted to develop their art and trade with 1% interest. Today, it can be said that this process is carried out through capital and money market institutions.

Anahtar Kelimeler

Financing, Ahilik, Production, Borrowing, Fund

Kaynakça

• Akbaş, H.E., Bozkurt, S ve Yazıcı, K. (2018). “Osmanlı Devleti’nde Lonca Teşkilatı Yapısı ve Yönetim Düşüncesi ile Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı, 165-202.
• Akgül, D. (2017). “Ahilik Kültüründeki Etik İlkelerin Günümüz İşletmelerine Yansımaları: Eskişehir Örneği”, Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 8-26.
• Akgündüz, M. (2014). “Ticarî Hayatta Kardeşliği Esas Alan Ahîlik Teşkilatı”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 19, 9-18.
• Arslan, H. (2015). “Ahilik Teşkilatı’nın Sosyo -İktisadi Yapısı ve Örneklik Değeri”, Akademik Bakış Dergisi, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 248-271.
• Aydemir, M. (2019). “Osmanlı Küçük İşletme Grupları Olarak Ahilik: Tarihsel Bir Değerlendirilmesi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 1-18.
• Ayiş, M, Ş. (2019). “Anadolu’nun İslamlaşmasında Ahi Evren ve Ahiliğin Rol Modelliği”, BÜİFD, Sayı:13, 1, 91-116.
• Bayram, S. (2012). “Osmanlı Devleti'nde Ekonomik Hayatın Yerel Unsurları: Ahilik Teşkilâtı ve Esnaf Loncaları”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21, 81-114.
• Bilgili, İ. (2018). “Ahi Evran’ın Letaifu’l-Ğiyasiyye Eseri ve Değerlendirmesi”, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 45, 75-94.
• Cora, İ. (2017). “Örgütlerin Yönetimi Açısından Ahilik Örgütüne Genel Bir Bakış; Tarihi Bir Araştırma”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, V. 9, (16), 1-15.
• Demirpolat, A ve Akça, G. (2004). “Ahilik ve Türk Sosyo-Kültürel Hayatına Katkıları”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15, 355-376.
• Doğan, H. (2006). “The Search of Tacit Knowledge in Akhism Culture”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, (2), 22-38.
• Durak, İ. (2016). “Sosyal Girişimcilik ve Ahilik Teşkilatı: Teorik Çerçeve”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 47, 101-120.
• Durak, İ. ve Yücel, A. (2010). “Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.15, S.2, 151-168.
• Ecer, A.V. (2001). “Ahmed Yesevi Dervişi Ahi Evren ve Kayseri’de Ahilik”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, (11), 1-18.
• Esmer, Y. ve Alan, M.A. (2018). “Ahilik Teşkilatı’nda Kalite Yönetim Anlayışı”. 2. Uluslararası Türk Dünyası Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Kongresi. 7-8 Aralık 2018. Antalya. 495-506.
• Faruk Andaç “Osmanlı Dönemi'nde Ahilik Teşkilatı”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Value 11, (1994), s.1
• Genç, M. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi, Ötüken, 11.Basım.
• Gök, G. (2018). “Ahilikte Tüketicinin Korunması”, Kesit Akademi Dergisi (The Journal of Kesit Academy), Yıl: 4, Sayı:13, 313-321.
• Günay, A. (2003). Ahilik’te Mesleki ve Sosyal Dayanışma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gündüz, A.Y, Kaya, M ve Aydemir, C. (2012). “Ahilik Teşkilatında ve Günümüz Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, C.XIV, S II, 37-54.
• Gürün, F. ve Koçak, O. (2005). “Ahilik Geleneğinin Günümüzde Sosyal İçerme Politikalarına Olabilecek Katkıları”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt:4, Sayı:8, 126-143.
• Karatop, B. ve Kubat, C. (2018). “Ahiliğin Türk Kalite Yönetim Sistemine Etkisi”, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1, 351-368.
• Kavi, E. (2015). “Ahilik Kurumu ve Günümüz Çalışma Yaşamındaki Psikolojik Sorunlara Yönelik Çözümler”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt:4, Sayı: 8, 102-117.
• Keleş, B. (2017). “Ahiliğin İdari ve Mesleki Yapısına Genel Bir Bakış”, Türk Dünyası Araştırmaları, Cilt:117 Sayı: 231, 137-156.
• Marşap, A ve Keskin, N. (2011). “Ahiliğin Dünü ve Bugünü (Denizli Örneği)”, International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 370-394.
• Özdemir, R. (2017). “Tarihte Tüketici Haklarına Yönelik Yapılan İlk Kanun: Kanunname-i İhtisab-ı Bursa”, Mecmua, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 2, Sayı:4, 1-16.
• Öztürk, N. (2015). “Ahilik Teşkilatı Ve Günümüz Ekonomisi, Çalışma Hayati Ve İş Ahlaki Açısından Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Issue 7, 1-12.
• Şen, M. (2002). “Osmanlı Devleti’nde Sosyal Güvenlik Ahi Birlikleri Loncalar ve Vakıflar”, Çimento İşveren, C:16, Sayı, 6, 18-40.
• Temel, H. (2007), Ahilik Teşkilatının Halkın Eğitim ve Öğretimindeki Rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ülger, B. ve Ülger, G. (2005). “Akhism as a Non-Governmental Association Model in the Histor of the Turkish Nation and an Assessment of Today's Business Ethics: A Relationship or a Contradiction?”, Journal Of Human, Values 11:1, 49-61.
• Yıldız, H. (2012). “Hacı Bektaş Veli İle Ahi Evran İlişkisi”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 61, 187-206.
• Yüksel, A.N ve Göksel, A. (2020). “Bölgesel Kümelenme Örneği Olarak Ahilik Teşkilatı”, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı 3, 794-812.
• Yüksel, M.B. (2017). “Temel Dinamikleri Açısından Fütüvvet ve Ahiliğin Kur’ani Referansları”, Tefsir Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, 270-311.