Balaban (Botaurus stellaris) ve Kızıl Şahin (Buteo rufinis) Neurocranium’u Üzerinde Karşılaştırmalı Makro-Anatomik İncelemeler

Yıl 2009, Cilt: 4 Sayı: 3, 177 - 183, 08.03.2010

Derviş Özdemir , Zekeriya Özüdoğru Mehmet Can Mukadder Sunar

Öz

Bu araştırmada, balaban ve kızıl şahinin neurocranium kemiklerinin komparativ inceleme
metoduyla ayrıntılı olarak ortaya konulması amaçlandı. Cinsiyet gözetmeksizin iki adet balaban ve
dört adet kızıl şahin kullanıldı. Neurocranium’un; os occipitale, os sphenoidale, ossa parietalia,
ossa frontalia ve ossa temporalia’dan oluştuğu gözlendi. Foramen magnum'un, balabanda vertical,
kızıl şahinde ise horizontal pozisyonda bulunduğu, deliğin altında tek çıkıntılı olan condylus
occipitalis’in yer aldığı gözlendi. Os parietale’nin, balaban kuşunda dorsal’de ve os parietale
kemikleri arasında bir crista’nın bulunduğu, kızıl şahinde ise caudal’de yer aldığı gözlendi. Ossa
frontalia’nın balabanda dar, kızıl şahinde ise geniş olduğu belirlendi. Sonuç olarak; balaban ve kızıl
şahinde neurocranium’u oluşturan kemikler arasında bazı farklılıkların olduğu, bu farklılıkların
taksonomide kullanılabileceği kanısına varıldı.

Anahtar Kelimeler

Anatomi, Balaban, Kızıl şahin, Neurocranium

Kaynakça

• Baumel JJ., King AS., Breazile JE., Evans HE., Vanden Berge JC., 1993. Nomina Anatomica Avium. Published by the Nuttall Ornihological Club, No: 23, Cambridge.
• Çakır A., 2001. Kelaynak kuşunda (Geronticus eremita) neurocranium kemikleri. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Dergisi, 72, 35–38.
• Demirsoy A., 1992. Yaşamın Temel Kuralları. (Sürüngenler, Kuşlar ve Memeliler). Vol. 3, Bölüm 2, Meteksan Yayınevi, Ankara.
• Doğuer S., Erençin Z., 1964. Evcil Kuşların Komparativ Üniversitesi Basımı, Ankara. Ankara 1thed., Medisan Yayınevi, Ankara.
• Koch T., Rossa E., 1973. Anatomy of the Chicken and Domestic Birds. The Iowa State University Press, Ames, Iowa. Kostka V,
• Krautwald-Junghanns E,
• Tellheim B., 1991. Radiology of the
• avian skull. J. Vet. Med., 38, 175- 186.
• Kuru M., 1999. Omurgalı Hayvanlar. Palme Yayıncılık, Ankara.
• McLelland, J., 1990. A Color Atlas of Avian Anatomy. London: Wolfe Publishing Ltd., pp. 45–53.
• Nickel R., Schummer A., Seiferle E., 1977. Anatomy of the Domestic Birds. Berlin: Verlag Paul Parey, pp. 20–25.
• Orhan OI., Ozgel O., Kabak M., 2002. Kızıl şahinde (Buteo rufinus) neurocranium kemikleri. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 49, 153–157.
• Orhan OI., Kabak M., 2006. Facial bones of rufinus). Anat. Histol. Embryol., 35, 211-216. (Buteo Özkan ZE., bıldırcınlarda cranium üzerinde makro-anatomik ve osteometrik incelemeler. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 8(2), 147-151. dişi (Coturnix Taşbaş M., Tecirlioğlu S., 1996. Maserasyon araştırmalar. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 12(4), 324-330. üzerinde