Erzurum İl Merkezindeki İçme ve Kullanma Sularının Kimyasal, Fiziksel ve Mikrobiyolojik Kalitesi

Yıl 2009, Cilt: 4 Sayı: 1, 9 - 22, 09.03.2010

Özlem Koçak Ahmet Güner

Öz

Araştırmada, Erzurum şehir merkezinde su dağıtım şebekesinin değişik noktalarından tesadüfî
olarak seçilmiş ev, halk çeşmeleri, market, gıda işletmeleri ve resmi kurumlardan toplanan 70 su
numunesi bazı kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik özellikleri bakımından incelendi.
Su numunelerinin pH değerleri 6.64-7.78, bulanıklılık değerleri ise 0.01-4.21 NTU olarak tespit edildi.
Ortalama bulanıklılık değerlerinin, İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkındaki Yönetmelikte bildirilen
değerlerin üzerinde olduğu belirlendi. Sertlik değerlerinin 3.70-19.5 °f arasında değiştiği, kuyulardan
sağlanan şebeke sularının sertlik değerlerinin depolardan sağlananlara göre önemli düzeyde (p < 0.05)
yüksek olduğu bulundu. Serbest klor miktarı 1.11-7.41 arasında belirlendi. Nitrit değerlerinin 0.01-0.50
mg/l nitrat değerlerinin ise 4.08-128.39 mg/l arasında değiştiği ve kuyulardan sağlanan şebeke sularında
nitrit ve nitrat değerlerinin depolardan sağlananlara göre önemli düzeyde (p < 0.05, p < 0.01) yüksek
olduğu saptandı. Araştırmada belirlenen kurşun değerlerinin (0.07-0.66 mg/l) İnsani Tüketim Amaçlı
Sular Hakkındaki Yönetmelikte izin verilen değerden yüksek, flor değerlerinin (0.06-1.43 mg/l) ise
uygun olduğu belirlendi. Toplam mezofilik aerob mikroorganizma sayısının 0-230.000 kob/ml arasında
değiştiği ve incelenen 70 numunenin 34’ünde (%48.57) İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkındaki
Yönetmelikte izin verilen maksimum sayının üzerinde olduğu saptandı. Su numunelerinin dokuz
tanesinde (%12.85) koliform bakteri, yalnızca bir tanesinde fekal koliform bakterisi tespit edildi.
Sonuç olarak, Erzurum şehir merkezindeki içme ve kullanma sularının hijyenik kalitesinin İnsani
Tüketim Amaçlı Sular Hakkındaki Yönetmeliğe uymadığı ve halk sağlığı açısından önemli riskler
taşıdığı kanaatine varıldı.

Anahtar Kelimeler

Çeşme suyu, Erzurum, Hijyenik kalite

Kaynakça

• Akman Y., Ketenoğlu O., Evren H., Kurt L. ve Düzenli H. 2000. Çevre Kirliliği ve Çevre Biyolojisi. Palme Yayın Dağıtım ve Pazarlama, İç ve Dış Ltd. Şti. Ankara.
• Alim A. 1995. Sivas İl ve İlçe Merkezlerinde İçme Sularının Bakteriyolojik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mikrobiyoloji Anabilim Dalı.
• Allen MJ., Edberg SC., and Reasoner DJ. 2004. Heterotrphic plate count bacteria-what is their higher significance in drinking water. International Journal of Food Microbiology. 92, 265-274.
• Altınkum SM. 1996. İstanbul’da Satılan İçme Sularının Bakteriyolojik Yönden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji ABD.
• AOAC 1984. Official Methods of Analysis. 14 th ed. Association of Official Analytical Chemist. Virginia.
• Ashbolt NJ. 2004. Microbial contamination of drinking water and disease outcomes in developing regions. Toxicology 198, 229- 238.
• Atılgan M. 1992. İstanbul İçme Suyu Şebekesini Besleyen Yüzey Sularının Kurşunla Kirlenme Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı.
• Bilgin M. 2003. Niğde İli İçme Sularının Fiziksel, Kimyasal ve Mikrobiyolojik Olarak İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı.
• Büyükyörük İ. 1995. Ankara Bölgesi Askeri Birliklerinin İçme ve Kullanma Sularında Nitrat ve Nitrit Miktarlarının Saptanması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Can M. 2000. Balıkesir Yöresinde İçme Suyu Olarak Kullanılan Kuyu Suları ve Çeşme Sularının Fiziksel Kimyasal ve Mikrobiyolojik Olarak İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı.
• Csuros M. and Csuros C. 1999. Microbiological Examination of Water and Wastewater. Lewis Publishers, Washington.
• Çalık O. 2005. Diyarbakır Kent Merkezindeki İçme Suyu Şebekesi ile Konut Su Depolarının Fiziki Özelliklerinin Bakteriyolojik Kirlilik Üzerine Etkileri. Uzamanlık Tezi, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı.
• Demirer A. 1995. Su Hijyeni. Teksir, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi.
• Esen D. 1990. Samsun Şehir İçme Suyu Fiziksel ve Kimyasal Analizleri. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Fertman R., Hentschel S., Dengler D., Janben U. and Lommel A. 2004. Lead exposure by drinking water an epidemiologial study in Hamburg, Germany. International Journal of Hygiene Environmental Healt 207, 235-244.
• Kahraman ÜC. 2007. Konya Garnizon Birliklerindeki Kuyu Suları İle Şehir Şebeke Sularının Kalitesi ve Ağır Metaller Yönünden Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kanca MA. 1995. Trabzon İçme Sularında Bazı Kalite Parametrelerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı.
• Kemiksiz A. 1999. Bursa İli İçme Suyu Şebekesinde Mikrobiyolojik Kalite ve Yersinia enterocoltica’nın Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Enstitüsü.
• Kuşçuoğlu S. 1997. Tokat İl-İlçe ve Bağlı yerleşim Bölgelerindeki İçme-Kullanma Sularının Mikrobiyolojik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı.
• Nwachuku N. and Gerba CP. 2004. Microbial risk assessment:don’t forget the children. Current Opinion in Microbiyology 7:206- 209.
• Parslow RC., Mckinney PA., Law GR., Staines A., Williams R. and Bodansky HJ. 1997. Incidence of childhood diabetes mellitus in Yorkshire, Northern England, is associated with nitrate in drinking water. Diabetologia 40: 550-556.
• Pavlov D., Wet CME de, Grabow WOK. and Ehlers MM. 2004. Potentially pathogenic features of heterotrophic plate count bacteria isolated from treated and untreated drinking water. İnternational Journal of Food Microbiology 92, 275- 287.
• Pepper IL., Rusin P, Quintanar DR., Haney C., Josephson KL. and Gerba CP. 2004. Tracking the concentration of heterotrophic plate count bacteria from the source to the consumer’s tap. İnternational Journal of Food Microbiology 92, 289- 295.
• Resmi Gazete 2005. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete 17 Şubat 2005-Sayı : 25730.
• Steel RGD and Torrie JH 1981 Principles and Procedures of Statistics. 2nd ed. Mc Graw- Hill International Book Company, Tokyo.
• Sürmeli İ. 1996. Trakya’nın Bazı Yörelerinde İçilen Sulardaki Ağır Metal ve Radyoaktivite Miktarlarının Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Şimşekli M. 1988. Bursa İl Merkezi İçme Sularında Patojenik Bakterilerin Araştırılması. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mikrobiyoloji Anabilim Dalı.
• Tekinşen OC. 1976. Suyun Bakteriyolojik Muayenesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Yalçın S., Tekinşen OC., ve Nizamlıoğlu M. 1989. Konya il merkezindeki içme ve kullanma sularının hijyenik kalitesi. Selçuk Üniv Vet Fak Dergisi, 4, 1, 83-89.
• Yıldız N. 1996. Şanlıurfa İçme Suyu Sisteminin Kalite Kontrol Parametreleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı.
• Yılmaz G. 2001. İstanbul İli Şebeke Suları ile Piyasada Satılan Kaynak Sularının Bakteriyel Yönden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bil. Enst., Biyoloji A.D. Moleküler Biyoloji