Mycobacterium Bovis ile Enfekte Bir İnekte Saptanan Granulomatöz Lezyonlar

Yıl 2009, Cilt: 4 Sayı: 2, 117 - 122, 09.03.2010

İsmail Aytekin Yıldıray Kalkan Nuri Mamak Arif Özkan

Öz

Afyonkarahisar yöresinde, 9 yaşlı Montofon ırkı, daha önceden tedavi görmüş bir inek
kronik öksürük, mukoprulent burun akıntısı, aşırı zayıflama şikayetiyle kliniğe getirildi. Klinik
muayenede hayvanda vücut sıcaklığı 39,1ºC, solunum sayısı 43/dk ve kalp frekansı 77/dk tespit
edildi. Öksürük, anoreksi, aşırı zayıflama, burunda mukoprulent bir akıntı ve solunum güçlüğü
görüldü. Klinik muayeneler sonucu inekte tüberküloz olabileceği düşünülerek “Sığır Tüberkülozu
Yönetmeliğine” göre alerjik bir test olan tüberkülin uygulaması sonucu pozitif çıkan hayvan kesime
gönderildi. Kestirilen hastada makroskopik muayenede göğüs kafesinin iç yüzeyinde parietal
plörada 2-5mm arasında değişen büyüklükte sert kıvamlı, boz-beyaz renkli, kesit yüzü lobullü,
merkezinde kazeifiye alanlar bulunan granulomatöz odaklar gözlendi. Hastadan alınan marazi
maddeler (akciğer, karaciğer, böbrek ve lenf yumrusu) Konya Veteriner Kontrol ve Araştırma
Enstitüsü Müdürlüğü’ne gönderildi. Laboratuvarlarda bakteriyolojik incelemede lezyonlu
dokulardan Ziehl-Neelsen boyama ile yapılan direkt mikroskopik muayenede Mycobacterium
etkenleri izole ve identifiye edildi. Histopatolojik incelemelerde yaygın kazeifikasyon,
lenfohistoyositik infiltrasyonla birlikte epiteloid ve langhans tipi dev hücre oluşumu ile fibröz
proliferasyon gözlendi.
Sonuç olarak; kronik öksürük, solunum güçlüğü ve aşırı zayıflama gibi semptomlar gösteren
sığırlarda tüberküloz’un göz önünde bulundurulması gerektiği kanısına varıldı.

Anahtar Kelimeler

İnek, Tüberküloz

Kaynakça

• Akay Ö., Aydın N., Arda M., Hazıroğlu R., 1984. Bir mink’te saptanan tüberkülozis olgusu üzerinde araştırma, Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg. 31, 463.
• Akay Ö., Hazıroğlu R., Kutsal O., 1985. Bir kedide rastlanan tüberküloz olgusu, Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg. 32, 438.
• Anonim., 1978. Sığır tüberkülozu yönetmeliği, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Yönetmelik sayısı:12.
• Anonim., 2008. Hayvan Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele Programı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü., Ankara. 27-29.
• Ayele WY., Neill SD., Zinsstag J., Weiss MG., Pavlik I., 2004. Bovine tuberculosis, an old disease but a new threat to Africa. Int J Tuberc Lung Dis 8, 1–14.
• Aydın N., İzgür M., Diker KS et al., 2006. Veteriner Mikrobiyoloji. Mycobacterium İnfeksiyonları. Yardımcı H. (Editör). İlke-Emek Yayınları, Ankara, 87-107.
• Barlow AM., Mitchell KA, Visram KH., 1999. Bovine tuberculosis in lama (Lama glama) in the UK. Vet. Rec., 145, 639- 640.
• Beytut E., 2001. Kars ili ve yöresinde sığırlarda tüberküloz insidensi ve lezyonların lokalizasyonu üzerine patolojik incelemeler. Kafkas Üniv Vet Fak Derg, 7, 15-25.
• Carter GR., Wise DJ., 2004. Essentials of veterinary bacteriology and mycology, Iowa State Press, Ames, Iowa, USA. Dungworth DL., 1993. The respiratory system. In.: Pathology of Domestic Animals, Ed.:, Jubb, K. V. F., Kennedy, P. C., Palmer, N., 4th Edn., Academic Press, Inc., San Diego, California, p, 641-652.
• O'Reilly LM., Daborn CJ., 1995. The epidemiology of Mycobacterium bovis infections in animals and man: a review. Tuber Lung Dis. 76, 1-46.
• Özbey G., Kalender H., Muz A., 2008. Sığır Tüberkülozu’nun Epidemiyolojisi ve Teşhisi 22 (5), 307-314 http://www.fusabil.org Palmer MV., Waters WR., 2006. Advances in bovine tuberculosis diagnosis and pathogenesis: What policy makers need to know. Vet Microbiol, 112, 181–190.
• Pritchard DG,. 1988. A century of bovine tuberculosis 1888-1988: Conquest and controversy. J Comp Path. 99, 357-399.
• Sevcikova Z., Ledecky V., Capik I., Levkut M., 1999. Unusual manifestation of tuberculosis in an ostrich (Struthio camelus). Vet. Rec. 145, 708.