Mevsim Dışında İntravajinal Sünger Yöntemi İle Senkronize Edilen İvesi Koyunlarında Suni Tohumlama Zamanının Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 3, 269 - 274, 30.12.2021

M. Ferit Özmen

https://doi.org/10.17094/ataunivbd.930250

Öz

Koyunlarda suni tohumlama zamanı östrusun başlangıç saati, östrus süresi, ovule olan oositlerin ve spermatozoonların fertil yaşam süreleri göz önünde bulundurulduğunda gebelik oranını etkileyebilecek bir unsurdur. Sunulan çalışmada üreme mevsimi dışında kızgınlıkları progesteron içeren intravajinal sünger ve PMSG kullanılarak uyarılmış olan ivesi ırkı koyunlar için uygun suni tohumlama zamanının belirlenmesi amaçlanmıştır. Östrusta oldukları belirlenen koyunlar 3 gruba ayrılmıştır. Östrus tespit edilen koyunlara 1. grup (n=30) 10-15 saat sonra, 2. grup (n=33) 16-20 saat sonra ve 3.grup (n= 35) 21-24 saat sonra intraservikal yolla suni tohumlama yapıldı. Gebelik muayenesi suni tohumlamadan 30-35 gün sonra ultrason aracılığıyla gerçekleştirildi. Yapılan ultrason muayenesi sonrası gebelik sonuçları sırasıyla %26.7, %39.4, %45.7 bulundu. Çalışmamızdan sonuç olarak ivesi koyunlarında mevsim dışında yapılan östrus senkronizasyonundan sonra kızgınlığı belirlenen koyunların 10-15 saat, 16-20 saat ve 21-24 saat sonra intraservikal tohumlamaların gebelik oranında istatistiksel önemi olan bir fark oluşturmadığı bulundu (P>0.05). Ancak gebeliğin ekonomik değeri ve çalışmadan elde edilen veriler göz önünde bulundurulduğunda kızgınlık tespitinden 21-24 saat sonra intraservikal suni tohumlama yapılmasının faydalı olabileceği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İvesi, Koyun, Mevsim dışı, Suni tohumlama

Determination of Artificial Insemination Time in Awassi Sheep Synchronized with Intravaginal Sponge Method Out of Season

Öz

Artificial insemination time in sheep is a factor that can affect the pregnancy rate, considering the time of onset of oestrus, the duration of oestrus, and the fertile life span of ovulated oocytes and spermatozoa. The present study, it was aimed to determine the appropriate artificial insemination time for Awassi breed sheep whose estrus was stimulated with intravaginal sponge containing progesterone and PMSG in the non-breeding season. Oestrous sheep were divided into 3 groups. After estrus detection, they were inseminated intracervical at 10-15 hours (1st group, n=30), 16-20 hours (2nd group, n=33) and 21-24 hours (3rd group, n=35). Pregnancy examination was done 30-35 days after artificial insemination by means of ultrasound. The results in the 1st, 2nd and 3rd groups were 26.7%, 39.4% and, 45.7%, respectively. As a result of our study, it was found that intracervical insemination of awassi ewes, whose heats were determined after oestrus synchronization performed in the non-breeding season, after 10-15 hours, 16-20 hours and 21-24 hours did not cause a statistically significant change in the pregnancy rate (P>0.05). However, considering the economic value of pregnancy and the data obtained from the study, it was concluded that intracervical insemination 21-24 hours after estrus detection might be useful.

Anahtar Kelimeler

Artificial insemination, Awassi, Out of Season, Sheep

Kaynakça

• 1. Kadir K., 2019. Taze ve sulandırılmamış sperma ile yapay tohumlanan yerli koyunların döl verim özellikleri. Adü Ziraat Derg, 16(1), 85-89.
• 2. Keskin M., Biçer O., Gül, S., Sarı A., 2005. İvesi koyunlarında iki yılda üç kuzulatma ile döl veriminin artırılması üzerine bir araştırma. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg, 45,33-39.
• 3. Alvarez M., Anel‐Lopez L., Boixo JC., Chamorro C., Neila‐Montero M., Montes‐Garrido R., Paz P., Anel L., 2019. Current challenges in sheep artificial insemination: A particular insight. Reprod Dom Anim, 54, 32-40.
• 4. Kershaw CM., Khalid M., McGowan MR., Ingram K., Leethongdee S., Wax G., Scaramuzzi RJ., 2005. The anatomy of the sheep cervix and its influence on the transcervical passage of an inseminating pipette into the uterine lumen. Theriogenology, 64(5), 1225-1235.
• 5. Kaabi M., Alvarez M., Anel E., Chamorro CA., Boixo JC., De Paz P., Anel, L. 2006. Influence of breed and age on morphometry and depth of inseminating catheter penetration in the ewe cervix: a postmortem study. Theriogenology, 66(8), 1876-1883.
• 6. Demir K., Bakırer Öztürk G., Cirit Ü,. Bozkurt HH., Aktaş A., Birler S., Ak K., Pabuccuoglu S., 2015. Effects of cooling rate on membrane integrity and motility prameters of cryopreserved ram spermatozoa. Kafkas Üniv Vet Fak Derg, 21, 61-7.
• 7. Godfrey RW., Collins JR., Hensley EL., Wheaton JE., 1999. Estrus synchronization and artificial insemination of hair sheep ewes in the tropics. Theriogenology, 51, 985-997.
• 8. Özyurtlu N., Küçükaslan İ., Güngör Ö., 2011. Effect of subsequent two short-term, short-term, and long-term progestagen treatments on fertility of Awassi ewes out of the breeding season. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 58, 105-109.
• 9. Alkan S., Kaşıkçı G., Cirit Ü., Özdaş ÖB., Gündüz MC., Uçmak M., Turna YÖ., 2012. Tahirova koyunlarında modifiye ovsynch protokolünün senkronizasyon ve fertilite oranlarına etkisi. İstanbul Üniv Vet Fak Derg, 38, 37-42.
• 10. Dos Santos-Neto PC., García-Pintos C., Pinczak A., Menchaca A., 2015. Fertility obtained with different progestogen intravaginal devices using short-term protocol for fixed-time artificial insemination (FTAI) in sheep. Livestock Science, 182, 125-128.
• 11. Halbert GW., Dobson H., Walton JS., Buckrell BC., 1990. The structure of the cervical canal of the ewe. Theriogenology, 33, 977-992.
• 12. Sayren BL., Lewis GS., 1997. Fertility and ovum fertilization rate after laparoscopic or transcervical intrauterine artificial insemination of oxytocin-treated ewes. Theriogenology, 48, 267-275.
• 13. Anel L., Kaabi M., Abroug B., Alvarez M., Anel E., Boixo JC., De la Fuente LF., De Paz P., 2005. Factors influencing the success of vaginal and laparoscopic artificial insemination in churra ewes A field assay. Theriogenology, 63, 1235-1247.
• 14. O’Meara CM., Hanrahan JP., Donovan A., Fair S., Rizos D., Wade M., Boland MP., Evans ACO., Lonergan P., 2005. Relationship between in vitro fertilization of ewe oocytes and the fertility of ewes following cervical artificial insemination with frozen-thawed ram semen. Theriogenology, 64, 1797-1808.
• 15. Aral F., Yavuzer Ü., Zonturlu A., 2010. The effect of air pressure with cervical artificial insemination on the fertility of Awassi ewes synchronized with PGF2α. Kafkas Univ Vet Fak Derg,16, 37-41.
• 16. Faigl V., Vass N., Jávor A., Kulcsár M., Solti L., Amiridis G., Cseh S. 2012. Artificial insemination of small ruminants A review. Acta Veterinaria Hungarica, 60, 115-129.
• 17. Taşdemir U., Kinet H., Özcan İ., Yurtseven R., Tuncer PB., 2003. Farklı sulandırıcılar kullanılarak dondurulmuş çözdürülmüş koç sperması ile laparoskopik intrauterin tohumlama. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 43, 1-8.
• 18. Menchaca Alejo M., Rubianes E., 2004. New treatments associated with timed artificial insemination in small ruminants. Reproduction, Fertility and Development, 16, 403-413.
• 19. Akçapınar H., 1994. Koyun Yetiştiriciliği. Medisan Yayınevi, Ankara.
• 20. Uçar M., Özyurtlu N., 2015. Üremenin denetlenmesi. “Çiftlik Hayvanlarında Doğum ve Jinekoloji “, Ed; Semacan A., Kaymaz M., Fındık M., Rişvanlı A., Köker A., İkinci Baskı, Medipres, Malatya, Türkiye, 491-505.
• 21. Jainudeen MR., Wahid H., Hafez ESE. 2000. Sheep and goats. Reproduction in farm animals, 172-181.
• 22. Ungerfeld R., Rubıanes E., 1999. Estrus response to the ram effect in Corriedale ewes primed with medroxy-progesterone during the breeding season. Small Ruminant Res, 32, 89-91.
• 23. Sımonettı L., Blanco MR., Gardon JC., 2000. Estrus synchronization in ewes treated with sponges impregnated with different doses of medroxyprogesterone acetate. Small Ruminant Res, 38, 243-247.
• 24. Ustuner B., Gunay U., Nur Z., Ustuner H., 2007. Effects of long and short-term progestagen treatments combined with PMSG on oestrus synchronization and fertility in Awassi ewes during the breeding season. Acta Vet. Brno, 76, 391-397.
• 25. Menchaca A., Miller V., Gil J., Pinczak A., Laca M., Rubianes E., 2004. Prostaglandin F2α treatment associated with timed artificial insemination in ewes. Reprod Dom Anim, 39(5), 352-355.
• 26. Bademkıran S., Çelık R., Gurbulak K., Yokus B., Özdemır N., 2007. Blocade of the b-adrenoceptors with carazolol improves fertility of artificial insemination in Awassi sheep. Medycyna Wet, 63 (3), 298-300.
• 27. Olivera-Muzante J., Gil J., Fierro S., Menchaca A., Rubianes E., 2011. Alternatives to improve a prostaglandin-based protocol for timed artificial insemination in sheep. Theriogenology, 76, 1501-1507.
• 28. Gareth E., Maxwell WMC., 1987. Salamons' artificial insemination of sheep and goats. No. Ed. 2. Butterworths.
• 29. Türk G., Gür S., Sönmez M., Bozkurt T., Aksu EH., Aksoy, H., 2008. Effect of exogenous GnRH at the time of artificial insemination on reproductive performance of Awassi ewes synchronized with progestagen–PMSG–PGF2α combination. Reprod Dom Anim, 43(3), 308-313.
• 30. Evans G., Maxwell WMC., 1987. Salamons' Artificial Insemination of Sheep and Goats. 159-161, Butterworths, Sydney.
• 31. Purdy PH., Spiller SF., McGuire E., McGuire K., Koepke K., Lake S., Blackburn HD., 2020. Critical factors for non-surgical artificial insemination in sheep. Small Ruminant Res, 191, 106179.
• 32. Türk G., Gür S., Sönmez M., Bozkurt T., Aksu EH., Aksoy H., 2008. Effect of exogenous GnRH at the time of artificial insemination on reproductive performance of Awassi ewes synchronized with progestagen–PMSG–PGF2α combination. Reprod Dom Anim, 43, 308-313.
• 33. Özmen MF., Cirit Ü., 2020. İvesi koyunlarında servikal mukus miktarı ile fertilite arasındaki ilişki. Dicle Üniv Vet Fak Derg, 13, 83-86