Yarı-Kurak Koşullarda Damla Sulamada Farklı Sulama Aralıklarının Mısır Bitkisinin (Zea mays L. indentata) Su Verim İlişkilerine Etkisi

Yıl 2005, Cilt: 36 Sayı: 1, 77 - 82, 10.01.2011

Mehmet Şimşek Sinan Gerçek

Öz

Bu çalışma; mısır bitkisinde damla sulamada dört farklı sulama (2, 4, 6 ve 8 gün) aralığındaki su verim ilişkisini belirlemek ve
verim tepki faktörünü (ky) saptamak amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 1998 ve 1999 yıllarında Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi
araştırma ve uygulama alanında tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada, 1998 ve 1999
yıllarında sırasıyla 814-1116 ve 843-1206 mm arasında sulama suyu uygulanmıştır. 1998 ve 1999 yılında en yüksek sulama suyu
kullanım randımanı (IWUE) 4 günde bir sulanan konuda sırasıyla 1.43 ve 1.22 kg/m3 olarak belirlenmiştir. Su kullanım randımanı
(WUE) her iki yılda ve tüm konularda benzer şekilde (1.02 ve 1.13 kg/m3 arasında) gerçekleşmiştir. Oransal bitki su eksilişi ile oransal
verim düşüşü arasında önemli farklılıklar saptanmıştır. Denemenin her iki yılında da en yüksek oransal su eksilişi 8 günlük sulama
konusunda (ID8) %29.6 ve %29.3, buna karşın aynı konuda yıllara göre verimde oransal azalış %27.0 ve %28.4 olarak hesaplanmıştır.
Bu oranlar sulama aralığı azaldıkça düşmüştür. Oransal evapotranspirasyon azalışı ile oransal verim azalışı arasında verim tepki faktörü
(ky) ilk yılda 0.72 – 0.95, ikinci yılda ise 0.70 - 0.97 arasında hesaplanmıştır. Her iki yılda da, sulama aralıklarına göre dane verimleri
istatistiksel olarak önemli (P

Anahtar Kelimeler

Damla sulama, Sulama Aralığı, Mısır Bitkisi, Su-Verim İlişkisi

Kaynakça

• Anonim, 1999. Şanlıurfa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları, Şanlıurfa.
• Çetin, Ö., 1994. Harran Ovası koşullarında ikinci ürün mısır su gereksinimi. K.H.Şanlıurfa Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları No:90/63, Şanlıurfa.
• Dinç, U., Şenol, S., Sayın, M., Kapur, S., Yılmaz, K., Sarı, M., Yegingil, I., Yeşilsoy, S., Çolak., A.K., Özbek, H, and Kara, E.E., 1991. The physical, chemical and biological properties and classification mapping of soils of the Harran Plain. TUBITAK Project number: TOAG-534.
• Doorenbos, D., Kassam, A.H., 1979. Yield response to water. FAO Irrigation and Drainage Paper No 33. Food and Agriculture Organization of The United Nations, No:193, Rome.
• Garrity, P.D., Watts, D.G., Sullivan, C.Y., Gilley, J.R., 1982. Moisture deficits and grain sorghum performance: Evapotranspirasyon yield relationships, Agron. J. 74: 815-820.
• Gençoğlan, C., 1996. Mısır bitkisinin su-verim ilişkileri, kök dağılımı ile bitki su stresi indeksinin belirlenmesi ve CERES-Maize bitki büyüme modelinin yöreye uyumluluğunun irdelenmesi.Ç.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Doktora Tezi. 220s. Adana.
• Howell, T.A., Cuenca, H.A., Solomon, K.H., 1990. Crop Yield response. Management of farm irrigation systems. Trans. ASAE Monograph Chap S. USA.
• Judy, A.Tolk., Terry.A., Howell., Steven R., Evertt., 1998 Evapotranspirasyon and yield of corn grown on three high plains soils. Agron. J. 90: 447-454.
• Kadıoğlu, M., 1993. GAP Bölgesinde beklenen iklim değişiklikleri. TMMOB GAP Teknik Hizmetler Sempozyumu. s. 327-343 Ankara.
• Kanber, R., 1984. Çukurova koşullarında açık su yüzeyi buharlaşmasında (Class A Pan) yararlanarak birinci ve ikinci ürün yerfıstığının sulanması. Topraksu Arş. Ens. Md Genel Yayın No:114, Tarsus.
• Kanber, R., Yazar, A., Eylen, M., 1990a. Çukurova koşullarında buğdaydan sonra yetiştirilen ikinci ürün mısırın su-verim ilişkisi. Tarsus Bölge Topraksu Arş. Ens. Md. Genel Yayın No:173/108, Tarsus.
• Kanber, R., Baştuğ, R., Köksal, H., Baytorun, N., 1990b. Yields and comparative performance of different crop production functions of cotton as influenced by deficit irrigation. Doğa Tr. J. of Agri. and Foresty, 14: 533-547.
• Kang, S., Zhang, J., Liang, Z., Hu, X., Cai, H., 1997. The controlled alternative irrigation a new approach for water saving regulation in farmland. Ag. Res. Arid Area (Chinese), 15(1): 1-6.
• Köksal, H., 1995. Çukurova koşullarında II. ürün mısır bitkisi su- üretim fonksiyonları ve farklı büyüme modellerinin yöreye uygunluğunun saptanması üzerine bir araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama anabilim dalı, Doktora Tezi, 199s. Adana.
• Lamm, F.R., Nelson, M.E., Rogers, D.H., 1993. Resource allocation in corn production with water resource constraints. Trans. ASAE 9:379-385.
• Lyle, W.M., Bordovsky, J.P., 1995. LEPA corn with limited water supplies. Transaction of the ASAE. 38: 2455-462.
• Musick, L.T., Dusek, D.A., 1980. Irrigated corn yield response to water. Trans. ASAE. 23(1): 92-98,103.
• Musick, J.T., Pringle, F.B., Harman, W.L., Stewart, B.A., 1990. Long- term irrigation trends: Texas High Plains. App. Eng. Agric. 6:717-724.
• Rhoads, F.M., Bennett, J.M., 1990. Corn in irrigation of agricultural crops ASAE Agronomy. Monograph No. 30, 569-596.
• Shaozhong, K., Wenjuan, S., Zhang, J., 2000. An improved water-use efficiency for maize grown under regulated deficit irrigation. Field Crops Research, 67: 207-214.
• Stewart, J.I., Misra, R.D., Pruitt, W.O., Hagan, R.M., 1975. Irrigating corn and sorghum with a deficient water supply. Trans. ASAE. 18: 270-280.
• Yaron, D., 1971. Estimation and use of water prodution funtions in crops Journal of the Irrigation Drain. Div. Proc. Trans. ASAE, 291-302.
• Yıldırım, O., Kodal, S., Selenay, F., Yıldırım, Y.E., Öztürk, A., 1996. Yeterli ve kısıtlı sulama suyu koşullarında mısır verimi. Tr. J. of Agri. and Foresty, 20. (4): 283-288, Ankara.
• Yurtsever, N., 1984 Deneysel İstatistik Metodları. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Zhang, J., Davies, W.J., 1989. Changes in the concentration of ABA in xylem sap as a function of changing soil water status will account for changes in leaf conductance. Plant, Cell and Environ. 13:277-285.